VUSTA: Khai thác mỏ sắt Thạch Khê ở độ sâu 500m là chưa có tiền lệ

Trước buổi làm việc đoàn khải sát đã tiến hành thực địa, khảo sát và làm việc với các đơn vị liên quan.

Tại buổi làm việc GS.VS.TSKH Đặng Vũ Minh - Chủ tịch VUSTA (Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam) đã nêu 5 vấn đề chính để trao đổi gồm công nghệ thi công khai thác, phương án tiêu thụ sản phẩm, tác động về môi trường của dự án, những vấn đề liên quan đến kinh tế xã hội từ dự án và tác động kinh tế xã hội từ góc độ địa phương.

Đây là năm vấn đề được đoàn lựa chọn qua thực tế khảo sát, làm việc với các đơn vị, chính quyền, người dân và nghiên cứu các tài liệu do tỉnh và TIC cung cấp.

Trên cơ sở này các thành viên trong đoàn đã đặt ra những câu hỏi chất vấn, trao đổi với chủ đầu tư và các ngành liên quan xoay quanh các vấn đề như công nghệ khai thác trên cát ở độ sâu âm 500m. Khai thác mỏ ở độ sâu này, moong mỏ lại nằm gần bờ biển, việc xử lý, giảm thiểu sóng biển phải được tính toán rất kỹ.

Các vấn đề về bãi đổ thải gây biến dạng bờ biển, sụt giảm mạch nước ngầm, an toàn sụt lún trước các tình huống thiên nhiên, xem xét vai trò năng lực tài chính, tổ chức quản lý của chủ đầu tư … Ngoài các vấn đề trên các thành viên đoàn đặc biệt quan tâm đến vấn đề môi trường, xử lý xả thải có kim loại nặng, vấn đề an sinh của vùng tái định cư…

PGS.TS Lưu Đức Hải: “Với quy mô xả thải lến đến hàng trăm ngàn m3 cần phải xem xét kỹ giải pháp xử lý đối với xả thải nước có kim loại nặng. Nếu không tính kỹ các phương án đảm bảo an toàn trong mưa lũ, sóng cao, triều cường thì việc phát tán kim loại ảnh hưởng môi trường biển là khó tránh khỏi”.

GS.TS Vũ Trọng Hồng, Chủ tịch Hội Thủy lợi Việt Nam cho rằng nếu tiến hành khai thác mỏ Thạch Khê, đây sẽ là mỏ có độ sâu nhất Việt Nam và chưa có tiền lệ khai thác trên khu vực địa chất ven biển. Tiến hành khai thác sẽ tạo ra các hố sâu, tạo nên nhiều vấn đề như biến dạng, sạt lở, cần phải có đánh giá kỹ cả về địa chất và môi trường

PGS.TS Lưu Đức Hải, Phó Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam khẳng định việc khai thác mỏ Thạch Khê là tất yếu, tuy nhiên khai thác vào thời điểm nào, trước hay sau dành cho con cháu, khai thác bằng công nghệ gì và ai là người khai thác, đặc biệt đảm bảo môi trường là những vấn đề phải xem xét kỹ.

Theo ông Hải việc khai thác có thể không ảnh hưởng đến mạch nước ngầm của thành phố Hà Tĩnh và vùng phụ cận vì có sông Rào Cái và tính chất mạch nước ngầm tầng mặt, tuy nhiên vùng khai thác thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng. Nếu tiến hành khai thác với công nghệ hiện tại được đề xuất cần phải xử lý sụt lún, các dòng chảy ngang ngay từ giai đoạn đầu đồng thời phải kiểm soát các nguồn ô nhiễm .

Đại diện Chủ đầu tư TIC: Cho đến thời điểm này phía chủ đầu tư đã hoàn tất mọi thủ tục pháp lý theo yêu cầu chỉ chờ khai thác, nếu cần bổ sung vấn đề gì cũng cần được thông báo trao đổi vì phía TIC cũng không biết phải làm thêm những thủ tục gì.

Trả lời hàng loạt các vấn đề được nêu ra, đại diện Công ty CP Sắt Thạch Khê (TIC) đã lần lượt giải trình các vấn đề về kỹ thuật, hiệu quả kinh tế, an toàn môi trường, các công nghệ khai thác tiên tiến làm rõ các nội dung. Đại diện TIC cũng đưa ra những căn cứ, số liệu khoa học xác tín tính khả thi, đồng thời khẳng định dự án đã được phê duyệt trên cơ sở phù hợp với quy hoạch kinh tế xã của chính phủ, địa phương được các tổ chức uy tín đánh giá, tư vấn.

Trong gần 7 năm dự án đã được điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với thực tế, đảm bảo về hiệu quả và môi trường đảm bảo các điều kiện để khai thác.

Theo đại diện TIC cho đến thời điểm này phía chủ đầu tư đã hoàn tất mọi thủ tục pháp lý theo yêu cầu chỉ chờ khai thác, nếu cần bổ sung vấn đề gì cũng cần được thông báo trao đổi vì phía TIC cũng không biết phải làm thêm những thủ tục gì.

Bí thư Tỉnh ủy Lê Đình Sơn: "Cần có đánh giá khách quan, công tâm khoa học đảm bảo phát triển bền vững, khai thác phải đảm bảo hài hòa lợi ích nhất là lợi ích của người dân”.

Phát biểu tại buổi làm việc, ông Lê Đình Sơn, UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh mong muốn các thành viên đoàn nghiên cứu, tìm hiểu kỹ để có đánh giá khách quan, công tâm, khoa học, đảm bảo phát triển bền vững theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị. Mặc dù dự án đã đầy đủ thủ tục nhưng về phía tỉnh vẫn đang băn khoăn, việc khai thác cần phải được cân nhắc, tính kỹ tránh sự cố đáng tiếc xảy ra về sau.

Kết thúc buổi làn việc, GS.VS.TSKH Đặng Vũ Minh, Chủ tịch VUSTA cảm ơn tỉnh Hà Tĩnh, TIC, các sở ngành đã giúp đỡ cộng tác trong đợt khảo sát, nghiên cứu. Các kết quả bước đầu này sẽ được đoàn tổng hợp, đánh giá xây dựng nội dung cho kế hoạch hội thảo khoa học tại Hà Nội trong thời gian tới.

Ông Minh cũng nhấn mạnh rằng đây là một nội dung lớn, đoàn cần có thời gian nghiên cứu kỹ, đánh giá thật toàn diện và khoa học để đưa ra những đề xuất trình Chính phủ.