Văn kiện Đại hội XII của Đảng: Những điểm mới về khoa học, công nghệ

Kế thừa và phát triển tư tưởng của Đảng về khoa học, công nghệ trong các Đại hội trước, Văn kiện trình Đại hội XII của Đảng xác định: “Phát triển mạnh mẽ khoa học và công nghệ, làm cho khoa học và công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu, là động lực quan trọng nhất để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, kinh tế tri thức, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế; bảo vệ môi trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh.”  và “Xây dựng chiến lược phát triển công nghệ của đất nước, chiến lược thu hút công nghệ từ bên ngoài và chuyển giao công nghệ từ các doanh nghiệp FDI đang hoạt động trên đất nước ta”.  So với các văn kiện tại các Đại hội trước, tại Văn kiện trình Đại hội XII lần này, khoa học, công nghệ đã được Đảng ta nhận thức đầy đủ hơn và đã có sự phát triển mới.

Thứ nhất, trong Văn kiện Đại hội XII, lần đầu tiên Đảng ta khẳng định: “Khoa học và công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu”.  Trong các Văn kiện trước, Đảng ta đã chỉ ra: Cùng với giáo dục đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu. Tuy nhiên, trong Văn kiện Đại hội XII, Đảng ta đã khẳng định: “Khoa học và công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu” điều đó có nghĩa là khoa học và công nghệ thực sự có tầm quan trọng đặc biệt. 
Tại Đại hội lần này, khi thêm vào hai chữ “thực sự” trước cụm từ “là quốc sách hàng đầu”, Đảng ta muốn nhấn mạnh sự cần thiết phải phát triển khoa học, công nghệ, đặt ra yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ của đất nước lên một tầm cao mới, khắc phục những yếu kém trong thời gian qua, coi đây là công việc trọng yếu và thường xuyên của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta.

Cũng cần phải khẳng định rằng, khi nói khoa học, công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu, cần coi trọng chữ “quốc sách”. Theo Từ điển tiếng Việt: “Quốc sách là chính sách lớn quan trọng hàng đầu của Nhà nước” . Khẳng định “khoa học, công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu” nghĩa là khẳng định khoa học, công nghệ có liên quan mật thiết đến mọi người, đem lại lợi ích cho mọi người, mọi tầng lớp nhân dân, các cấp, các ngành và mọi người, mọi tầng lớp nhân dân, các cấp, các ngành phải làm hết sức mình vì sự phát triển của khoa học, công nghệ. Khẳng định “khoa học, công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu” cũng còn có nghĩa là khoa học, công nghệ phải đứng hàng thứ nhất và đi trước một bước trong mọi chính sách phát triển của Đảng và Nhà nước. Đây là nhận thức mới của Đảng ta về phát triển khoa học, công nghệ trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Thứ hai, trong Văn hiện Đại hội XII, Đảng ta tiếp tục khẳng định: “khoa học và công nghệ là động lực quan trọng nhất để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại.” 
 Đây là sự đánh giá đúng đắn, khách quan, khoa học vai trò của khoa học, công nghệ trên quan điểm, lập trường chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta. Bởi vì, chỉ có đánh giá đúng đắn vai trò của khoa học, công nghệ mới có chính sách đầu tư đúng đắn và phát huy tác dụng của nó một cách hiệu quả. Khi coi khoa học, công nghệ là động lực quan trọng nhất để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại tức là Đảng ta đã khẳng định vai trò to lớn của khoa học, công nghệ trong sự phát triển của lực lượng sản xuất, phương thức tổ chức, quản lý, phân công lao động xã hội và tăng năng suất lao động. Đồng thời, đó là sự phát triển của các yếu tố cấu thành lực lượng sản xuất, làm cho nền sản xuất tiến từ thủ công lên cơ khí hoá, tự động hoá, tin học hoá… Từ đó đặt ra nhiệm vụ cấp thiết đối với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta là phải làm cho khoa học, công nghệ thật sự trở thành động lực mạnh mẽ phát triển kinh tế xã hội trong sự nghiệp đổi mới và xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa.

Thứ ba, trong Văn hiện Đại hội XII, lần đầu tiên Đảng ta khẳng định: “Xây dựng chiến lược phát triển công nghệ của đất nước, chiến lược thu hút công nghệ từ bên ngoài và chuyển giao công nghệ từ các doanh nghiệp FDI đang hoạt động trên đất nước ta.” 

Cũng cần thấy rằng, tại văn kiện XII của Đảng, lần đầu tiên Đảng đã chỉ ra định hướng “chiến lược thu hút công nghệ từ bên ngoài và chuyển giao công nghệ từ các doanh nghiệp FDI đang hoạt động trên đất nước ta.” Đây là tư duy mới và là sự “dũng cảm” nhìn thẳng vào sự thật của Đảng bời vì trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, thời gian đưa kết quả nghiên cứu vào áp dụng và vòng đời công nghệ ngày càng rút ngắn. Lợi thế cạnh tranh đang thuộc về các quốc gia và các doanh nghiệp biết lợi dụng các công nghệ mới để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới đáp ứng nhu cầu đa dạng và luôn thay đổi của khách hàng.

Với tiềm lực hùng mạnh về tài chính và khoa học và công nghệ, các công ty xuyên quốc gia, đa quốc gia đang nắm giữ và chi phối phần lớn thị trường công nghệ tiên tiến. Nếu theo tư duy cũ chỉ biết dựa vào năng lực nội sinh của đội ngũ cán bộ khoa học trong nước thì chắc chắn chúng ta sẽ ngày càng tụt hậu xa hơn về công nghệ so với các nước trong khu vực và thế giới. Chính vì thế, tư duy mới của Đảng là chúng ta phải có “chiến lược thu hút công nghệ từ bên ngoài và chuyển giao công nghệ từ các doanh nghiệp FDI đang hoạt động trên đất nước ta”. Đây là cách làm nhanh nhất, ít tốn kém nhất và hiệu quả nhất đối với nước ta hiện nay bởi vì phần lớn các hãng công nghệ lớn trên thế giới đã, đang và sẽ có cơ sở sản xuất ở Việt Nam như: Intel, Microsoft, Samsung, Panasonic, Canon... và họ rất muốn các doanh nghiệp nước ta cùng hợp tác kinh doanh, sản xuất. Khi hợp tác kinh doanh, sản xuất cùng các doanh nghiệp FDI này chúng ta sẽ được họ chuyển giao công nghệ theo hướng cả hai bên cùng có lợi, và như vậy sẽ tiết kiệm được rất nhiều công sức, tiền bạc để nghiên cứu cơ bản và ứng dụng về công nghệ.