Xua đuổi 7.781 tàu Trung Quốc vi phạm ở Vịnh Bắc Bộ

Báo cáo của Ủy ban Liên hợp Nghề cá Vịnh Bắc Bộ của Việt Nam cho hay, theo Hiệp định nêu trên, Việt Nam và Trung Quốc thiết lập vùng đánh cá chung rộng 33.500km2 từ vĩ tuyến 20 xuống đến đường đóng cửa Vịnh, cách đường phân định 30,5 hải lý về mỗi phía. Thời hạn thực hiện Hiệp định là 15 năm (2004 - 2019, gồm 12 năm chính thức, 3 năm gia hạn) và việc đánh cá chung được thực hiện theo nguyên tắc: Mỗi bên có quyền kiểm tra, kiểm soát khu vực đánh cá chung thuộc vùng đặc quyền kinh tế của mình.

Hội nghị sơ kết 10 năm thực hiện Hiệp định Hợp tác nghề cá Vịnh Bắc bộ Việt Nam – Trung Quốc do Bộ NN-PTNT tổ chức ngày 19/9 tại Đà Nẵng (Ảnh: HC)

Trong 10 năm qua, số lượng tàu cá Việt Nam đăng ký xin cấp giấy phép đánh cá trong Vùng đánh cá chung thường xuyên có khoảng 2.000 - 2.500 tàu, nhưng chỉ có tối đa 1.543 tàu được cấp phép và 920 tàu trong Vùng dàn xếp quá độ. Số tàu cá Trung Quốc hoạt động trong Vùng đánh cá chung 10 năm qua chỉ dưới 1.000 chiếc do bị hạn chế bởi tổng công suất đã xác định theo quy định của Hiệp định.

Tuy nhiên, phương tiện đánh bắt của ngư dân Việt Nam tham gia hoạt động trong Vùng đánh bắt chung chủ yếu là các tàu nhỏ, vỏ gỗ, trang thiết bị còn hạn chế, công suất từ 60-300CV, hoạt động phân tán, khả năng chịu sóng gió kém. Trong khi đó tàu Trung Quốc trang thiết bị hiện đại chiếm ưu thế hơn tàu cá Việt Nam trong hoạt động đánh bắt ở các vùng nước Hiệp định.

Theo Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư Nguyễn Văn Trung, trong thời gian đầu các tàu cá Trung Quốc được cấp phép đánh bắt trong Vùng dàn xếp quá độ nhưng lại sử dụng vào mục đích buôn lậu, vận chuyển dầu tạm nhập tái xuất từ cảng Vạn Gia (Quảng Ninh) đi Trung Quốc hoặc bán lẻ xăng dầu trên vùng biển Việt Nam. Một số tàu lợi dụng trời tối, sương mù vượt qua ranh giới phía Tây Vùng đánh cá chung để khai thác hải sản trái phép. 

Không những thế, hàng năm có khoảng 1.200 lượt tàu của Trung Quốc không được cấp phép trà trộn với tàu có giấy phép vi phạm vùng biển Việt Nam để khai thác hải sản trái phép. Trong đó có một số tàu dùng thủ đoạn treo biển dấu hiệu nhận biết giả để đánh lừa lực lượng kiểm tra, kiểm soát Việt Nam. Nhiều tàu cá Trung Quốc không tuân thủ quy định về địa điểm lánh nạn khẩn cấp, cố tình tránh trú gió tại khu vực đảo Bạch Long Vĩ. 

Khu vực tàu cá Trung Quốc vi phạm tập trung ở vùng biển Đông Nam, Tây Nam đảo Bạch Long Vĩ từ 12-13 hải lý, Đông Nam cửa Ba Lạt (Nam Định) 10-15 hải lý; Đông, Đông Nam đảo Thanh Lân (Quảng Ninh) 10-12 hải lý; Đông Bắc, Đông Nam Cô Tô 18-40 hải lý….

Một bộ phận tàu cá Trung Quốc có công suất lớn, làm nghề lưới kéo đáy khai thác trong Vùng đánh cá chung lấn át ngư trường của ngư dân Việt Nam, nhiều lúc kéo cả lưới của ngư dân Việt Nam, phá hủy chà rạo, gây bất bình trong ngư dân ta. Khi lực lượng chức năng Việt Nam tiến hành kiểm tra, xua đuổi thì họ chống đối, bỏ chạy gây khó khăn trong công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát của cơ quan giám sát phía Việt Nam.

Được biết trong 10 năm qua, các lực lượng chức năng của Việt Nam đã phát hiện, xua đuổi tổng số 7.781 lượt tàu cá Trung Quốc vi phạm quy định của Hiệp định, vi phạm chủ quyền biển Việt Nam. Xử phạt cảnh cáo, phóng thích ngay trên biển 214 tàu các Trung Quốc; phạt hành chính 34 tàu cá Trung Quốc với số tiền trên 4 tỷ đồng và tịch thu 61.240 lít dầu.

Trong khi đó, từ 2004-2009, lực lượng kiểm tra, kiểm soát phía Trung Quốc bắt giữ và xử phạt tổng cộng 44 tàu cá Việt Nam (ít hơn 176,8 lần số tàu cá Trung Quốc vi phạm bị phía Việt Nam phát hiện, xua đuổi) với số tiền gần 3 tỷ đồng. Và từ 2009 đến nay, Trung Quốc không phát hiện, bắt giữ tàu cá nào của Việt Nam trong Vùng đánh cá chung.