Vì sao Tổng thống Mỹ bỏ qua Quốc hội, bán 8,1 tỉ USD vũ khí cho các nước Ả Rập?

Trong tuyên bố mới nhất, ông Pompeo nói rằng quá trình cung cấp vũ khí cho Ả Rập Xê út, UAE và Jordan, bao gồm một loạt các loại tên lửa định hướng của hãng Raytheon và tên lửa chống tăng Javelin không thể được trì hoãn thêm nữa “trong lúc bất ổn ở khu vực này ngày càng tăng”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt tay Thái tử Ả Rập Xê út Mohammed bin Salman (trái) tại Nhà Trắng vào năm 2018.

“Sự bất ổn” mà ông Pompeo đề cập đến là từ Iran, quốc gia mà chính quyền Trump đã liên tục coi là mối đe dọa lớn trong những tuần qua. Mỹ đã triển khai nhóm tác chiến tàu sân bay, một phi đội máy bay ném bom, tên lửa phòng không Patriot và đang xem xét đưa thêm quân tới Trung Đông với lý do rằng Tehran đang tiến hành “chiến dịch” chống Mỹ và các đồng minh trong khu vực.

“Các hoat động bán vũ khí này sẽ hỗ trợ các đồng minh, củng cố sự ổn định ở Trung Đông và giúp các quốc gia trong khu vực này giải trừ hoặc tự bảo vệ mình trước Iran”, ông Pompeo nói, đồng thời chỉ trích Thượng viện Mỹ do dự xem xét các thỏa thuận mua bán vũ khí.

Thông thường các hoạt động cung cấp vũ khí cho nước ngoài cần có sự xem xét của Quốc hội Mỹ, tuy nhiên đạo luật cho phép Tổng thống Mỹ đơn phương bỏ qua ý kiến của quốc hội bằng cách tuyên bố tình trạng khẩn cấp và tiến hành những bước đi vì “lợi ích an ninh quốc gia”. Đây là đạo luật mà Tổng thống Mỹ từng dẫn ra để cung cấp vũ khí cho Ả Rập Xê út trong cuộc chiến tranh Vùng Vịnh năm 1991 và cuộc xâm lược Iraq vào năm 2003.

Các nghị sĩ trong thời gian qua đã không đồng ý cung cấp vũ khí cho các nước Trung Đông, một phần là do những lo ngại về thiệt hại của dân thường trong chiến dịch không kích của Ả Rập Xê út tại Yemen.

Nghị sĩ Robert Menendez của đảng Dân chủ, một thành viên chủ chốt của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ đã ngay lập tức chỉ trích Tổng thống Trump chấp thuận việc bán vũ khí cho các nước Vùng Vịnh mà không có sự cho phép của Quốc hội.

“Tôi rất thất vọng, nhưng không ngạc nhiên khi chính quyền Trump một lần nữa không ưu tiên cho lợi ích an ninh quốc gia lâu dài hay đứng ra bảo vệ nhân quyền, thay vào đó lại tiếp tục ban ân huệ cho những quốc gia độc tài như Ả Rập Xê út”, ông Menendez nói.

Theo ông Pompeo, các loại khí tài quân sự sẽ được Mỹ cung cấp cho các đồng minh ở Trung Đông bao gồm “thiết bị do thám, đạn dược và nhiều mặt hàng khác”. Tuy nhiên hãng tin Reuters cho biết, một báo cáo được gửi lên Quốc hội Mỹ nói rằng chính quyền Trump sẽ cung cấp các loại vũ khí tấn công.

Được biết, Quốc hội Mỹ về cơ bản đồng ý cho chính quyền Trump cung cấp các loại vũ khí phòng vệ, nhưng từ chối bán vũ khí tấn công do lo ngại chúng sẽ được dùng để đánh bom dân thường ở Yemen.

Để bảo đảm rằng chính quyền Trump sẽ không liên tục sử dụng đạo luật này, tuyên bố của ông Pompeo cho biết quá trình cung cấp vũ khí sẽ là “một sự kiện thực hiện trong một lần duy nhất”.

Mặc dù ông Pompeo khẳng định việc bán vũ khí cho các nước Ả Rập sẽ “củng cố những bước đi mới nhất của Hoa Kỳ nhằm đối phó với Iran”, song cho đến nay Washington vẫn đưa ra rất ít bằng chứng cho thấy hiểm họa từ Iran.