Vì sao Mỹ lại nhắc đến Ấn Độ - Thái Bình Dương ở APEC?

Tổng thống Mỹ Donald Trump ở CEO Summit 2017 tổ chức tại Đà Nẵng ngày 10/11/2017.

Trong bài phát biểu này, Tổng thống Donald Trump đã nhắc tới cụm từ “Ấn Độ - Thái Bình Dương” (Indo – Pacific) rất nhiều lần, tổng tất cả là 10 lần, thay vì sử dụng cụm từ “châu Á – Thái Bình Dương” (Asia – Pacific) – vốn để định vị Diễn đàn kinh tế châu Á – Thái Bình Dương mà chúng ta vẫn thường gọi tắt là APEC.

Mở đầu cho bài phát biểu của mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói: “Thật là vinh dự khi tôi được ở đây, tại đất nước Việt Nam – trái tim của Ấn Độ - Thái Bình Dương – và nói chuyện với người dân và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp của khu vực”.

Tiếp đó, ông cho biết ông cảm thấy vinh dự vì được chia sẻ tầm nhìn của nước Mỹ với khu vực. Ông nói: “Tôi rất vinh dự được chia sẻ tầm nhìn với khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương độc lập, cởi mở, nơi các quốc gia độc lập, có chủ quyền với những nền văn hóa đa dạng, những ước vọng khác biệt có thể cùng vươn tới sự thịnh vượng”.

Trong suốt phần còn lại của bài phát biểu, ông Trump đều dùng cụm từ “Ấn Độ - Thái Bình Dương” để thay thế cho cụm từ quen thuộc “châu Á – Thái Bình Dương”.

Qua bài phát biểu này, nhìn thấy rõ Mỹ đang định vị lại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, với sự mở rộng xuống phía Nam, bao gồm cả quốc gia rộng lớn và đông dân Ấn Độ.

Trước đó, hãng tin AP cũng đã nhận định vấn đề này trong một bài viết đăng tải ngày 4/11. AP cho biết, “trong nhiều thập kỷ qua, khu vực đại dương và lục địa trải dài từ Australia đến Ấn Độ được Mỹ gọi là "châu Á - Thái Bình Dương".  

Tuy nhiên, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chuẩn bị công du 5 quốc gia châu Á, giới chức Nhà Trắng, thậm chí chính ông Trump, lại không sử dụng cụm từ đó mà gọi khu vực là "Ấn Độ - Thái Bình Dương".

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ H.R. McMaster nhắc "Ấn Độ - Thái Bình Dương" nhiều lần khi mô tả chuyến công du của ông Trump với báo giới hôm 2/11. Ông nói Tổng thống Trump "đã có 43 cuộc điện đàm với các lãnh đạo Ấn Độ - Thái Bình Dương kể từ khi nhậm chức". Ông Trump cũng dùng cụm từ này khi phát biểu trước nội các hôm 1/11.

Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson, khi nói về quan hệ chiến lược với Ấn Độ hồi tháng 10, dùng "Ấn Độ - Thái Bình Dương" 15 lần trong bài phát biểu. Bộ Ngoại giao Mỹ khi đó từ chối trả lời câu hỏi có phải Mỹ có thay đổi trong chính sách hay không.

Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ lại có cách gọi riêng với khu vực. Đó là "Ấn Độ - châu Á - Thái Bình Dương".

"Ấn Độ - Thái Bình Dương" không phải một cái tên mới xuất hiện. Một số chuyên gia chính sách đối ngoại tại Ấn Độ, Indonesia và Australia đã sử dụng nó suốt vài năm qua.

Theo AP, ông Trump có thể đang muốn tách biệt với người tiền nhiệm Barack Obama, người đưa ra chính sách "xoay trục" sang châu Á. "Mỹ tập trung vào châu Á - Thái Bình Dương trong thế kỷ 21", ông Obama phát biểu tại Australia tháng 11/2011.

Chính quyền Mỹ hiện tại dường như cũng có thông điệp tương tự nhưng chỉnh sửa một chút. Bằng cách dùng "Ấn Độ - Thái Bình Dương", Washington muốn nêu ý tưởng về một khu vực trải rộng hơn chỉ là Trung Quốc và các nền kinh tế đang lên ở Đông Á.