Trung Quốc sẽ thay đổi "kế sách" tại Biển Đông trong năm 2015?
Vài năm qua, Biển Đông đã chứng kiến nhiều hành động rất bất thường của Trung Quốc, do vậy sẽ rất khó khăn để dự đoán được việc Trung Quốc sẽ làm gì với Biển Đông vào năm 2015. Tuy nhiên, rất nhiều người vẫn tò mò về việc liệu Bắc Kinh có thay đổi kế sách đối với Biển Đông vào năm 2015 hay không và những tác động của việc đó đối với Đông Nam Á và xa hơn nữa.
![]() |
Trung Quốc sẽ hết hung hăng ở Biển Đông vào năm 2015? |
The Diplomat cho rằng, kể từ khi ông Tập Cận Bình làm Chủ tịch Trung Quốc, Bắc Kinh đã sử dụng những chiến lược ngày càng hung hăng ở Biển Đông.
Chiến lược đó có hai phần. Phần đầu là tìm cách thay đổi thực trạng trên Biển Đông bằng “đường chín đoạn” rồi “mười đoạn” không ai biết, vô căn cứ. Ngoài ra, Trung Quốc còn không ngừng cải tạo các bãi đá ngầm, xây đảo trái phép tại Biển Đông. Điểm đáng chú ý trong các hành động của Trung Quốc là từ từ từng bước một để tránh phản ứng mạnh mẽ của cộng đồng thế giới.
Phần thứ hai là tiếp tục thắt chặt quan hệ kinh tế với các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) để đưa họ gần hơn “quỹ đạo” của Trung Quốc. Làm như vậy không chỉ giúp Trung Quốc đạt được các mục tiêu về phát triển kinh tế và vai trò lãnh đạo khu vực mà còn khiến ASEAN gặp khó khăn hơn trong việc giải quyết những thách thức xuất phát từ Bắc Kinh ở Biển Đông. Theo The Diplomat, chiến lược này còn mang mưu đồ chia rẽ ASEAN.
Nhiều chuyên gia nhận định, với chiến lược 2 phần hung hăng trên, theo thời gian, một Trung Quốc mạnh hơn sẽ vừa thay đổi được hiện trạng vừa làm giảm khả năng của ASEAN trong việc ngăn chặn Bắc Kinh.
![]() |
Trung Quốc liên tục có hành động hung hăng ở Biển Đông kể từ khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền. |
Tuy nhiên, một số chuyên gia lại nhận định rằng, Bắc Kinh sẽ thay đổi chiến thuật vào năm 2015, hay ít nhất là sẽ hành động mềm mỏng hơn ở Biển Đông. Tại Hội nghị Công tác Trung ương về Quan hệ Đối ngoại hồi tháng 12/2014, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã khẳng định sẽ tập trung vào việc củng cố quan hệ với các nước láng giềng trong khu vực hơn là với các cường quốc khác.
Trong khi đó, đầu tuần qua, phát biểu tại cuộc họp của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược có trụ sở tại Mỹ, chuyên gia về Trung Quốc Bonnie Glaser cho hay, Bắc Kinh đã thừa nhận, hành vi khiêu khích của Trung Quốc ở Biển Đông đã khiến cho mối quan hệ với các nước láng giềng bị suy giảm. Trung Quốc hứa hẹn sẽ điều chỉnh chính sách ngoại giao để sửa chữa các mối quan hệ đó, nhằm làm giảm những căng thẳng ở Biển Đông trong năm 2015. Điều đó cũng sẽ cho phép Bắc Kinh cải thiện mối quan hệ với một số nước ASEAN cũng như để thúc đẩy các sáng kiến kinh tế của Trung Quốc như Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á và Con đường Tờ lụa Hàng hải thế kỉ 21.
Trung Quốc đã biểu hiện một số dấu hiệu cho thấy quyết định thay đổi trên. Trung Quốc đã công bố “năm hợp tác hàng hải ASEAN – Trung Quốc” 2015. Cụ thể hơn, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cho biết hồi tháng 11/2014 rằng, Trung Quốc sẽ dùng năm 2015 để thực hiện các dự án theo Quỹ Hợp tác Hàng hải Trung Quốc – ASEAN mà Bắc Kinh thành lập năm 2012. Kế hoạch này rất quan trọng vì đó là những dự án giúp tiến tới việc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) với ASEAN.
![]() |
Tàu Trung Quốc dùng vòi rồng tấn công tàu chấp pháp của Việt Nam ở gần khu vực Trung Quốc triển khai trái phép giàn khoan dầu hồi tháng 6/2014. |
Tuy nhiên, với những hành động bất nhất với lời nói của Trung Quốc trước đây, nhiều người nghi ngờ về những lời hứa hẹn trên.
Hồi tháng 10/2013, nhân dịp kỉ niệm lần thứ 10 mối quan hệ hợp tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc, Trung Quốc công bố một cách rất phô trương về cái gọi là chiến lược mới cho mối quan hệ ASEAN - Trung Quốc trong thập kỷ tiếp theo. Công bố này sau đó được củng cố bằng hàng loạt chuyến công du của ông Tập Cận Bình và ông Lý Khắc Cường trong khu vực. Tại Hội nghị công tác chính sách đối ngoại trong hai ngày cùng tháng, Trung Quốc cũng tuyên bố sẽ có chính sách đối ngoại hài hòa với các nước láng giềng.
Tuy nhiên, chỉ 7 tháng sau đó, Trung Quốc đã ngang nhiên di chuyển giàn khoan Hải Dương – 981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cùng hàng loạt hành động hung hăng khác với Việt Nam và các nước láng giềng khác.
Nói cách khác, hành vi của Trung Quốc đối đối với khu vực Đông Nam Á từ cuối năm 2013 đến nửa đầu năm 2014 đã khiến cho những người hy vọng vào việc Trung Quốc sẽ đổi sang chiến lược mềm mỏng hơn ở Biển Đông thất vọng. Nó cho thấy rằng, Trung Quốc sẽ chỉ dùng một chiến lược hung hăng đối với các nước láng giềng mà thôi.
Ngoài ra, cuộc xâm nhập của tàu hay ngư dân Trung Quốc vào vùng biển của các quốc gia Đông Nam Á cũng có thể châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng trong khu vực.
Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin The Diplomat, một tạp chí có trụ sở ở Tokyo, chuyên về chính trị, văn hóa và xã hội tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.