Vụ nâng điểm ở Hà Giang: Ngoài Sơn La, còn địa phương nào tiếp theo?

LTS: Không chỉ dừng lại ở Hà Giang, đến nay cơ quan chức năng ban đầu đã xác định thêm Sơn La xảy ra tình trạng  gian dối nâng điểm tại kỳ thi tốt nghiệp THPT, xét tuyển ĐH – CĐ vừa qua. Dư luận có quyền nghi ngờ, liệu ngoài hai địa phương này, danh sách có còn dài thêm không?

Và nếu sự việc không được phát hiện thì sẽ có bao nhiêu vị trí trên giảng đường bị “chiếm mất” nhờ thủ đoạn này? Và trong số đó, có bao nhiêu sinh viên ngành sư phạm – nơi đào tạo ra những “chiếc máy cái” trong danh sách đen này?

Phải chăng, đã đến lúc, kỳ thi “2 trong 1” không còn giá trị? TS. Vũ Thu Hương, nguyên giảng viên trường ĐH Sư phạm Hà Nội đã có bài viết riêng cho Infonet về vấn đề này. Nhan đề bài viết do Infonet đặt.

Là giảng viên Đại học hơn 20 năm (20 năm công tác tại trường ĐH Sư phạm 1 và vài năm làm cho trường khác) tôi không thấy xa lạ gì với những “hiện tượng lạ”, với sự chênh lệch giữa điểm thi tuyển đầu vào và kiến thức có thật trong đầu sinh viên.

Năm 2015, khi tiếp nhận sinh viên năm đầu tiên thi theo hình thức 2 trong 1, tôi thật sự hoảng sợ khi sinh viên đỗ vào khoa tôi, điểm rất cao nhưng kiến thức nền lại tệ đến không ngờ.  Các em không biết công thức hóa học của những kim loại quen thuộc như đồng, sắt.

Các em cũng tuyên bố Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ, Nguyễn Huệ là vua của triều đình nhà Nguyễn.... Các em không hề biết nhà Trần có ông nào không phải là vua mà lại là anh hùng dân tộc (khi tôi yêu cầu kể ra 1 ông thì các em lúng túng và gãi đầu). Thậm chí có em còn không biết mặt trời mọc ở hướng Đông???

Chính vì là một trong những người có thể kiểm chứng kiến thức có thật trong đầu sinh viên, tôi có thể dám chắc chắn rằng, việc tiêu cực xảy ra ở các kì THPT Quốc gia với hình thức 2 trong 1 tổ chức ở tại các tỉnh là hoàn toàn không hiếm, thậm chí có thể nói là phổ biến.

TS Vũ Thu Hương

Nguyên nhân của tình trạng này theo tôi đó chính là căn bệnh thành tích. Các cha mẹ vẫn coi thành tích của con cái như chất men ngọt ngào thi vị cho cuộc sống của mình và là nguyên liệu để xây dựng giá trị cho cả gia đình. Nếu điều kiện không cho phép, nghĩa là các con không đủ khả năng đem lại thành tích, các cha mẹ coi việc chạy chọt để làm đẹp thành tích là đương nhiên và là một việc phải làm để hoàn thành trách nhiệm nuôi dạy con của mình. 

Rất nhiều người cho rằng nếu con học giỏi, khỏi phải chạy là kịch bản tuyệt đẹp. Còn nó học dốt thì ta ... tự hào vì đã chạy xong cho con. 

Và kì thi lớn như THPT Quốc gia đặt tại các tỉnh sẽ tạo cơ hội cho việc tiêu cực xảy ra rất nhiều. Lý do là người dân vẫn có suy nghĩ: phép vua thua lệ làng, một người làm quan, cả họ được nhờ. Chính vì vậy, khi có ai đó làm trong ngành giáo dục, những người họ hàng thân thiết sẽ tìm mọi cách nhờ vả, thậm chí chạy tiền. Đôi khi các mối quan hệ quá khăng khít và quan trọng khiến người ta dễ làm liều để có thể trả ơn ai đó, lấy lòng ai đó hoặc đơn giản chỉ để ghi điểm trong mắt họ hàng. Từ đó, việc tiêu cực rất dễ dàng xảy ra.

Với kiểu văn hóa sống như vậy, những người dân Việt rất biết biến các kì thi nghiêm túc thành các kì thi có vấn đề. Chính vì vậy, để một kì thi đặc biệt quan trọng tại nơi làng xã là một cách làm mang chỉ số rủi ro vô cùng lớn.

Theo nghiên cứu của tôi về tâm lý con người Việt Nam cũng như các điều kiện của đất nước mình, tôi đề xuất:

Tổ chức 2 kì thi riêng rẽ. Thi tốt nghiệp THPT do các tỉnh tiến hành. Điều này hoàn toàn không thể xóa bỏ để thay bằng hình thức xét tốt nghiệp vì lý do chúng ta đã bỏ thi tốt nghiệp cấp THCS. Nếu tốt nghiệp THPT cũng bỏ nốt, chắc chắn trẻ Việt sẽ không học tập gì các môn không có trong kì thi tuyển sinh ĐH và CĐ.

Tổ chức thi tốt nghiệp THPT với 4 môn: Toán (tự luận), Văn (tự luận), tổ hợp TN và XH (trắc nghiệm). Cũng có thể tổ chức thi với 4 môn gồm có: Toán (bắt buộc), Văn (bắt buộc), 1 môn tự nhiên và 1 môn xã hội (do bộ  GD và ĐT lựa chọn tùy theo từng năm). Kì thi này nên để các tỉnh tổ chức để giảm thiểu chi phí. Tiêu cực nếu có sẽ không quá ảnh hưởng đến chất lượng sinh viên đại học. 

Thi ĐH và CĐ nên chuyển về cho các trường tự lo tổ chức. Các trường tự lên phương án tuyển sinh. Hoàn toàn có thể xét tuyển dựa trên học bạ và điểm thi tốt nghiệp hoặc các phương án khác. Thậm chí trường ĐH nào muốn tổ chức thi cả vấn đáp cho chất lượng cũng có thể tiến hành. Chất lượng đầu vào tốt, đẳng cấp của trường ĐH đó sẽ được nâng lên. Chất lượng nhân lực đến từ các trường sẽ quyết định vị thế của trường trong mắt các thí sinh và xã hội. Thị trường việc làm sẽ đánh giá và áp lực đó sẽ khiến các trường phải lựa chọn phương án thi phù hợp.

Kết thúc bài viết này, tôi vẫn muốn gửi gắm một điều tới các bậc phụ huynh: Cha mẹ là số phận của con cái. Cha mẹ chính là người tạo ra con cái, tạo ra cả quan niệm sống, hình thành các thói quen, hành vi của con. Không thể có chuyện con cái gây ra mà không có lỗi của cha mẹ trong đó. Chính vì vậy, những người làm cha mẹ có các quan niệm sai lầm về thành tích, về sự thành đạt …. đều có thể tạo ra những đứa con thất bại hoặc tiêu cực.