“Tư lệnh” ngành GTVT TP.HCM tiếp tục bị “truy” về trợ giá xe buýt

Ông Bùi Xuân Cường - Giám đốc sở Giao thông vận tải TP.HCM.

Hơn 900 tỷ trợ giá cho xe buýt

Chưa hài lòng với phần trả lời chiều ngày 6/12 khi thảo luận tại tổ về trợ giá xe buýt, ngày 7/12 Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Thị Quyết Tâm tiếp tục đề nghị Giám đốc Sở Giao thông vận tải (GTVT) TP.HCM Bùi Xuân Cường trả lời vấn đề này trước hội trường.

Báo cáo tại đây, ông Bùi Xuân Cường cho biết hiện TP đang có 25 doanh nghiệp tham gia khai thác 142 tuyến xe buýt, trong đó có 107 tuyến có trợ giá, tăng 6 tuyến so với năm 2015. Tuy nhiên đây là năm thứ 3 liên tiếp số lượng người đi xe buýt sụt giảm.

“Năm nay xe buýt vận chuyển được 240 triệu hành khách, trung bình 1 ngày chở 657 ngàn hành khách. Tổng doanh thu cả năm đạt 892 tỷ đồng (1 ngày thu 2,5 tỷ đồng). Tổng chi dự kiến là 2.258 tỷ đồng (1 ngày 6,2 tỷ đồng). TP đã trợ giá 923 tỷ đồng  so với hơn 1.000 tỷ theo dự toán. Trợ giá chiếm 41%, và tương ứng với các năm khác” – ông Giám đốc Sở cho hay.

Cũng theo ông sau chu kỳ tăng trưởng mạnh trong những năm trước đã có thời gian đội xe buýt “không được đầu tư gì thêm”, trong khi đó ùn tắc giao thông tăng, chính sách hạn chế xe cá nhân không thực hiện được… những lý do đó đã khiến lượng người đi xe buýt “rơi tự do”.

Một nguyên nhân khác được ông đề cập là hệ thống xe buýt chưa kết nối được với những phương tiện giao thông khác như metro hay xe điện mặt đất để tạo nên hệ thống giao thông công cộng hoàn chỉnh.

“Theo kế hoạch lẽ ra năm 2012 chúng ta phải đưa vào sử dụng tuyến metro đầu tiên, nhưng nay phải lùi lại đến năm 2020 (…). TP cũng không có đủ bến bãi cho xe buýt, hiện mới có 70ha/1.145ha theo quy hoạch. Không có bến bãi thì không thể tổ chức các đầu bến mới” – ông Bùi Cường nói.

Ông cũng nhận định rằng không gian đô thị của TP không phù hợp cho hoạt động xe buýt, và chỉ có 15% tuyến đường tại TP rộng trên 12m (có thể tổ chức cho xe buýt chạy). Do đó nếu tính thang điểm 10 cho hoạt động vận tải công cộng thì TPHCM chỉ đạt 5,15 điểm.

Ngoài các nguyên nhân trên, ông Giám đốc Sở thừa nhận việc quản lý, điều hành yếu kém như trễ giờ, xe cũ, thái độ phục vụ chưa tốt cũng khiến nhiều hành khách không hài lòng, qua đó lượng người đi cũng giảm theo.

Hoạt động của xe buýt tại TP.HCM đang gặp rất nhiều trở ngại.

“Giờ chúng ta không nói “sẽ” nữa, quá lâu rồi!”

Về vấn đề trợ giá, ông Bùi Xuân Cường đồng quan điểm rằng cách làm hiện nay không còn phù hợp, tuy nhiên phải đến khoảng giữa năm 2017 Sở mới có thể thay đổi theo cách hỗ trợ trực tiếp cho người đi, thay vì cho công ty vận tải như hiện nay.

Khẳng định việc trợ giá là cần thiết, vị Giám đốc sở cho rằng ngay cả Paris (Pháp) hiện cũng phải trợ giá tới 60% hoạt động xe buýt, và tiền vé chỉ chiếm khoảng 30% (còn lại thu từ các hoạt động, dịch vụ khác). Lấy ví dụ tương đồng hơn, theo ông ngay cả ở Hà Nội năm 2016 dự kiến cũng trợ giá 55,5%, so với 41% của TP.HCM.

“Vấn đề là phương pháp kiểm soát sao cho phù hợp, chúng tôi đã nghiên cứu nhưng cũng có độ trễ. Muốn làm được việc này phải sử dụng vé thông minh và những chính sách đồng bộ” – ông nói.

Vẫn chưa hài lòng với phần trả lời này, Chủ tịch HĐND TP cho rằng việc trợ giá đã được đưa ra mổ xẻ từ thời ông Tất Thành Cang là Giám đốc sở GTVT (năm 2014, hiện ông Cang là Phó bí thư Thành ủy TP.HCM) nhưng đến nay vẫn chưa triển khai được.

“Giờ chúng ta không nói “sẽ” nữa, quá lâu rồi! TP đầu tư hàng ngàn tỷ nhưng hiệu quả rất thấp. Anh Cường so sánh với các nước thì đồng ý rồi nhưng vấn đề là hiệu quả họ mang lại rất cao, còn ở đây HĐND không hài lòng là vì hiệu quả mang lại không tương xứng với số tiền bỏ ra. Bây giờ HĐND đề nghị Giám đốc sở cho biết ngắn gọn vì sao việc này lại chậm như vậy” – Chủ tịch HĐND TP đề nghị.

Trả lời câu hỏi này ông Bùi Xuân Cường cho biết trước đây Sở đã trình một dự án PPP (đầu tư theo hình thức đối tác Công - Tư), và nếu thực hiện đấu thầu trong nước thì đến nay đã thực hiện. Tuy nhiên sau đó TP quyết định đấu thầu quốc tế nên Sở phải chuẩn bị lâu hơn, hiện dự án đang được trình và dự kiến đầu năm 2017 sẽ tiến hành đấu thầu.