Trung Quốc vi phạm Luật biển, không tôn trọng luật chơi

Ông Elbridge Colby, nguyên phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng về Chiến lược và Phát triển lực lượng của Mỹ chiều qua có cuộc trao đổi với báo chí tại Hà Nội. Ông cho rằng rõ ràng, Trung Quốc đang tìm cách chi phối khu vực châu Á - Thái Bình Dương; chi phối và tạo luật chơi với các quốc gia trong khu vực.

Nhận định về hành vi của Trung Quốc khi điều tàu xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở Biển Đông, ông Elbridge Colby cho biết, đây là vấn đề đặc biệt quan ngại mà Bộ Ngoại giao Mỹ vừa đưa ra tuyên bố ngày 22/8. Theo ông, Trung Quốc đang thực hiện chiến lược “cắt lát salami” hay còn gọi là chiến lược “tằm ăn dâu”, áp dụng đối với Việt Nam và Philippines. 

Theo nguyên phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, quan điểm của Mỹ là muốn có một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương rộng mở tự do, các quốc gia trong khu vực có quyền quyết định tương lai, về cách tiến hành giao thương, quan hệ an ninh, kết nối về mặt chính trị…

Trước hành xử của Trung Quốc, Mỹ có hai động thái. Thứ nhất, chính phủ Mỹ lên tiếng ủng hộ về mặt chính trị đối với lập trường của Việt Nam về Biển Đông. Thứ hai là giúp các nước trong khu vực nâng cao năng lực tự vệ để bảo vệ và khẳng định chủ quyền ở Biển Đông. 

Ông Elbridge Colby, nguyên phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng về Chiến lược và Phát triển lực lượng của Mỹtrao đổi với báo chí tại Hà Nội

“Mỹ hoàn toàn tôn trọng chính sách đối ngoại độc lập của Việt Nam và mong muốn giúp Việt Nam trở nên hùng cường, mạnh mẽ hơn”, ông Elbridge Colby nhấn mạnh. 

Chuyên gia chiến lược Mỹ cho rằng, việc Trung Quốc tạo ra và kiểm soát các đảo nhân tạo ở Biển Đông, sử dụng các đảo này đe dọa các nước trong khu vực là sự vi phạm các cam kết mà họ đưa ra. 

Cho rằng việc Mỹ thực hiện các hoạt động tuần tra Biển Đông dù rất tốt nhưng chưa đủ để đem lại sự thay đổi trong tính toán của Trung Quốc, ông Elbridge Colby nhấn mạnh, Mỹ cần thực hiện những biện pháp khác và phải làm nhiều hơn nữa trước thực tế đó.

“Mỹ có thể thực hiện những động thái mạnh mẽ hơn bằng cách công nhận việc khẳng định chủ quyền của các nước như Việt Nam, Philippines... Đây là quan điểm cá nhân tôi, chưa có bất kỳ dấu hiệu nào từ chính quyền Mỹ sẽ làm điều đó, song đây là điều nên cân nhắc”, ông nói. “Điều quan trọng nhất là phải cho Trung Quốc thấy rằng việc leo thang là ý tưởng không tốt”. 

Đề cập đến việc Philippines kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài năm 2016, chuyên gia Mỹ nhận định, Tòa Trọng tài đã ra phán quyết và Philippines thắng kiện nhưng Trung Quốc đã bỏ ngoài tai và không đoái hoài gì đến phán quyết này. Ông Elbridge Colby cho rằng, Trung Quốc phê chuẩn và tham gia Công ước LHQ về Luật biển 1982 song lại vi phạm những quy định của Công ước. 

“Điều quan trọng là nhìn nhận những gì xảy ra trên thực tế, ứng xử trên thực tế của các quốc gia. Vấn đề ở đây là hành vi ứng xử trên thực tế chứ không phải là danh nghĩa tham gia hay không. Rõ ràng chúng ta cần tạo ra luật chơi và các quốc gia cần tôn trọng luật chơi như vậy”, nguyên phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng về Chiến lược và Phát triển lực lượng của Mỹ phân tích. 

Thái An - Trần Thường/VNN