Thanh tra Chính phủ vạch ra sai phạm trong các dự án BOT, BT tại TP.HCM

Xa lộ Hà Nội - dự án bị xác địnhđể nhà đầu tư phê duyệt dự án vượt thẩm quyền.

Về xây dựng và công bố danh mục dự án, lựa chọn nhà đầu tư: TTCP xác định TP không thực hiện xây dựng danh mục dự án, không công bố danh mục dự án hoặc thực hiện công bố danh mục dự án chậm.

Trong khi đó công tác lựa chọn nhà đầu tư chủ yếu thực hiện theo hình thức chỉ định (trừ dự án cầu Phú Mỹ, đoạn An Sương – An Lạc), không đúng theo quy định của pháp luật về chỉ định nhà đầu tư.

TTCP cho rằng những thiếu sót trên dẫn đến không phát huy được nguồn lực xã hội, không tạo tính cạnh tranh giữa các nhà đầu tư, khó lựa chọn nhà đầu tư có năng lực tài chính và kinh nghiệm tốt nhất, không tạo sự công bằng cho các doanh nghiệp.

“Trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm trên thuộc UBND TP, trực tiếp là Sở Kế hoạch và Đầu tư cùng các cơ quan chuyên môn liên quan” – TTCP nêu.

Công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự án khả thi: TP đã tổ chức lập dự án khả thi, tổ chức thẩm định, phê duyệt, triển khai thực hiện hoặc để cho các đơn vị thực hiện chưa đầy đủ, chậm trễ, sai quy định.

Cụ thể, dự án cầu Phú Mỹ thiếu phương án so sánh; Không lập hồ sơ và báo cáo thẩm định dự án điều chỉnh; Dự án mở rộng xa lộ Hà Nội để nhà đầu tư phê duyệt dự án vượt thẩm quyền; Dự án nâng cấp Quốc lộ 1A phê duyệt chưa đảm bảo đầy đủ, tăng sai tổng mức đầu tư.

Theo TTCP, việc thẩm định, phê duyệt như trên dẫn đến việc đánh giá chưa đảm bảo chính xác, khách quan. Đồng thời việc lựa chọn hình thức BOT, BT chưa thể khẳng định là hình thức đầu tư mang lại hiệu quả nhất, quản lý chi phí tiết kiệm nhất.

Công tác ký kết hợp đồng: TP thực hiện thiếu thủ tục, điều khoản mâu thuẫn, sai quy định, thiếu phương án huy động vốn, chưa đủ giấy tờ cam kết của ngân hàng hoặc nhà cấp vốn; phương án hoàn vốn bao gồm cả thuế VAT vào phương án tài chính làm kéo dài thời gian thu phí.

Những vấn đề trên dẫn đến thời gian khai thác thu phí, hoàn vốn không đúng quy định. Các vị phạm này thuộc trách nhiệm của UBND TP, trực tiếp là Sở Giao thông vận tải và Tổ công tác liên ngành của TP thực hiện công tác đàm phán.

Cầu Phú Mỹ, công trình có sai phạm được nêu trong kết luận của Thanh tra Chính phủ.

Tiến độ dự án: Hầu hết các dự án chậm tiến độ do công tác giải phóng mặt bằng không đúng tiến độ đề ra, năng lực chủ đầu tư còn yếu, thiếu vốn thanh toán cho nhà thầu, bảo lãnh vay vốn nước ngoài bị chậm.

Công tác đấu thầu và lựa chọn nhà thầu: Một số dự án không thực hiện đúng quy định, không lập kế hoạch đấu thầu, lập hồ sơ mời thầu, tổ chức đầu thầu, thẩm định kết quả trúng thầu nhưng cơ quan có thẩm quyền không kiểm tra việc đăng tải thông tin.

Công tác nghiệm thu thanh toán, quyết toán: Nhà đầu tư lập hồ sơ quyết toán dự án chậm, không phê duyệt điều chỉnh dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư nhưng đã lập hồ sơ đề nghị quyết toán dự án.

Công tác duy tu, bảo dưỡng: Nhiều nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án chưa thực hiện đúng các điều khoản hợp đồng để công trình vận hành theo đúng thiết kế; bảo dưỡng khoán gọn nhưng thực hiện thường thấp hơn phương án trong hợp đồng.

Về xử lý kinh tế: TTCP xem đề nghị UBND TP.HCM xem xét xử lý số tiền sai phạm với tổng giá trị khoảng 2.172 tỉ đồng.

Về xử lý trách nhiệm: UBND TP.HCM, Bộ Giao thông vận tải, UBND tỉnh Bình Dương kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của tập thể và cá nhân đã vi phạm các quy định của pháp luật, chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm được giao.

Về ưu điểm: TTCP nhận định việc đầu tư các dự án theo hình thức BOT là thực hiện đúng đắn chủ trương của Đảng và Nhà nước, từ đó mang lại nhiều hiệu quả thiết thực cho người dân và tác động tích cực cho sự phát triển của kinh tế, xã hội.