Test nhanh thủy ngân vụ cháy Rạng Đông: Quận Thanh Xuân không trung thực?

Trước thông tin này, người dân không biết tin vào đâu?

Quận Thanh Xuân có cầm đèn chạy trước ô tô?

Quận nói an toàn

Theo đó, vào chiều 30/8, trong báo cáo của UBND quận Thanh Xuân nêu rõ, “về kết quả quan trắc, UBND quận Thanh Xuân thông tin, sáng 30/8/2019, Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường thuộc Sở TN&MT Hà Nội đã lấy mẫu, phân tích, đánh giá chất lượng môi trường xung quanh khu vực nhà máy bóng đèn phích nước Rạng Đông để xem có hay không yếu tố độc hại. Trung tâm đã lấy các mẫu nước thải, nước sinh hoạt, không khí xung quanh, bụi, đất để về phân tích trong phòng thí nghiệm. Kết quả phân tích nhanh (lúc 15h20' ngày 30/8/2019) các thông số như vi khí hậu, nhiệt độ, bụi... cho thấy ở mức độ bình thường.

Còn theo thông tin ban đầu của Viện Sức khỏe Nghề nghiệp và Môi trường thuộc Bộ Y tế, các chỉ số như: thủy ngân, chì, kim loại nặng được đo bằng máy test nhanh  thì kết quả cho thấy các chỉ số đều trong ngưỡng cho phép, an toàn đối với người dân (16h00’ ngày 30/8/2019)”.

Thông tin chính thức được công bố bằng văn bản do Viện cung cấp

Trước thông tin này, trả lời trên VnExpress vào tối 30/8, Tiến sĩ Nguyễn Đức Sơn, Viện phó Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường, người trực tiếp dẫn đoàn của Viện quan trắc khu vực đám cháy kho bóng đèn Rạng Đông cho hay ông "chưa có một văn bản nào" trả lời kết quả quan trắc môi trường sau vụ cháy tại số 87-89 phố Hạ Đình, phường Thanh Xuân Trung. "Thông tin chính thức của Viện sẽ chỉ được công bố bằng văn bản do chúng tôi cung cấp", ông Sơn nói.

Cũng theo lãnh đạo phòng chuyên môn của Viện này cho biết thêm, sáng 30/8, đơn vị đã lấy mẫu đất, nước và không khí tại trung tâm vụ cháy, điểm cách vụ cháy 300m và 600m. 18h30, các vật mẫu đang trên đường về cơ quan để tiến hành xét nghiệm. Riêng về thủy ngân thì chưa thể có kết quả ngay vì cần phải phân tích cụ thể.

Sau thông tin này, sáng nay 31/8, PV Infonet đã gọi điện cho Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân, tuy nhiên không có người bắt máy.

Trước đó, trong ngày  30/8, UBND quận này cũng đã thu hồi thông báo khuyến cáo của UBND phường Hạ Đình phát đi vào chiều 29/8 cảnh báo nguy cơ ô nhiễm môi trường và hướng dẫn cách phòng tránh … vì cho rằng ““không đúng thẩm quyền và nội dung thiếu cơ sở”.

Khi thông tin trở nên “tiền hậu bất nhất”, nhiều người tỏ ra hồ nghi với cách chỉ đạo, xử lý vụ việc của quận Thanh Xuân.

Ông Trần Đăng Tuấn (nguyên Phó Tổng GĐ Đài THVN) viết trên Facebook cá nhân rằng: “Thực tình không muốn phê phán ai cả. Nhưng có lẽ nếu quận Thanh Xuân đã thông báo chính thức là kết quả quan trắc chỉ số thủy ngân trong ngưỡng, quận đã cầm đèn chạy trước không chỉ một cái ô tô, mà cả hai cái ô tô luôn (Viện sức khỏe nghề nghiệp và môi trường và Tổng cục môi trường)…

UBND quận phê bình phường vì đưa ra cảnh báo “không đúng thẩm quyền và nội dung thiếu cơ sở”. Còn quận lại đưa ra thông báo an toàn thời điểm này cũng có “nội dung thiếu cơ sở”.

Tương tự, TS Nguyễn Hồng Vũ, Viện Nghiên cứu ung thư (City of Hope, California, USA), cố vấn khoa học Ruy Băng Tím cũng tỏ ra “bất ngờ”  khi quận Thanh Xuân quyết định “Thu hồi khuyến cáo không sử dụng thực phẩm bán kính 1km vụ cháy Rạng Đông” và nhà máy Rạng Đông đưa văn bản giải thích khẳng định không có nguy cơ nguy hại đến môi trường, đến sức khỏe người dân…”.

Theo TS Vũ, Công ty Rạng Đông trình bày trong đơn là đã thay thế kim loại thủy ngân bằng Amalgam. Nhưng Amalgam cũng là chất liệu được tạo ra từ thủy ngân, đó là hỗn hợp của kim loại thủy ngân và kim loại khác trong đó thủy ngân là thành phần chính.  

“Việc sử dụng Amalgam trong đèn huỳnh quang giúp mở rộng nhiệt độ hoạt động của bóng đèn, ổn định áp suất hơi thủy ngân khi nhiệt độ bóng đèn tăng, tuy nhiên chỉ đạt được hơn 90% sản lượng ánh sáng trong phạm vi nhiệt độ rộng hơn so với huỳnh quang tiêu chuẩn. Tôi không tranh cãi chuyện công ty có sử dụng Amalgam trong đèn huỳnh quang hay không vì tôi không có bất cứ tài liệu nào về bí mật công nghệ của công ty. Nhưng các bạn nên nhớ Amalgam có chứa thủy ngân là thành phần chính. Hiện nay trong nha khoa, người ta cũng hạn chế không sử dụng loại trám sử dụng Amalgam và tuyệt đối KHÔNG cho trẻ dưới 6 tuổi”, TS Vũ nói.

TS Vũ cũng giải thích thêm, kim loại thủy ngân ở dạng hơi trong không khí-Elemental mercury vapor là rất độc hại. Bởi vì thủy ngân tuy có điểm sôi ở trên 300 độ C (chính xác là 356.73 °C, 674.11 °F) nhưng chúng có thể bốc hơi vào không khí ở nhiệt độ bình thường và lượng bốc hơi này có thể gây hại cho con người. Nhiệt độ càng nóng thì độ bốc hơi càng cao. Do vậy, 1 cái đèn huỳnh quang bể hoặc 1 nhiệt kế thủy ngân bể cũng cần phải thu dọn đúng cách để tránh lượng kim loại thủy ngân tồn đọng lại.

Câu hỏi đặt ra là, người dân biết tin vào đâu khi mà mỗi cơ quan phát ra thông tin khác nhau. Hơn lúc nào hết, các nhà chức trách cần có kết luận khoa học dứt khoát để dân hoặc yên tâm là không nguy hiểm, hoặc cần phòng tránh nguy hiểm.