"Quảng Nam "hỗ trợ" 1,5 tỉ đồng để dân rút đơn kiện là sai luật"

> Thứ trưởng Công thương: Sẽ không ai thiệt mạng vì thuỷ điện Sông Tranh

> Vết nứt trên đập thuỷ điện Sông Tranh 2 gây nguy hiểm?

> Sự cố đập thủy điện Sông Tranh 2: Sẽ xử lý dứt điểm trước mùa mưa lũ

> Đập thủy điện Sông Tranh 2: Xứ lý trống thấm khá phức tạp

Phóng viên Infonet đã có cuộc trao đổi với Luật sư Phạm Văn Trưởng - Văn phòng Luật sư Ngô Ngọc Thủy và Luật sư Nguyễn Minh Long- Giám đốc Công ty Luật Dragon về vấn đề này.

Luật sư Nguyễn Minh Long: UBND tỉnh có “nhã ý” tốt, nhưng chưa thể hiện đúng luật

Luật sư Nguyễn Minh Long- Giám đốc Công ty Luật Dragon

Theo tôi, nếu có việc Phó chủ tịch tỉnh Quảng Nam ra quyết định hỗ trợ bổ sung cho 19 hộ dân với điều kiện rút đơn khởi kiện UBND huyện Nam Trà My và tập đoàn điện lực EVN như báo chí nêu là hành vi xâm phạm quyền cơ bản của công dân - quyền khiếu nại tố cáo đã được Hiến pháp năm 1992 ghi nhận (Điều 74).

Quyền này cũng được Bộ Luật Dân sự năm 2005 (BLDS 2005), Luật Tố tụng hành chính năm 2010 (LTTHC 2010) ghi nhận và bảo vệ. Cụ thể Điều 4 BLTTDS 2005, Điều 5 Luật TTHC 2010 quy định về quyền yêu cầu tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp; Điều 24 BLTTDS 2005 quy định về bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng dân sự, Điều 26 LTTHC 2010 quy định về bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hành chính.

Khi người dân nhận thấy quyền lợi ích của họ bị xâm phạm thì họ hoàn toàn có quyền yêu cầu các cơ quan nhà nước có thẩm quyền bảo vệ quyền lợi của họ. Bất cứ cá nhân, cơ quan, tổ chức nào cũng không có quyền ngăn cản người dân thực hiện quyền chính đáng của họ.

Các cơ quan nhà nước CHXHCN Việt Nam hoạt động theo nguyên tắc độc lập tương đối với nhau. Mỗi cơ quan có một chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn riêng. UBND là cơ quan hành chính, mà lại can thiệp quá sâu vào lĩnh vực tư pháp (can thiệp vào việc khởi kiện của công dân) thì có thể bản chất của sự việc sẽ bị thay đổi, sự thật khách quan không được tôn trọng.

Việc làm của UBND tỉnh không làm thay đổi bản chất của vấn đề. Có thể UBND tỉnh có “nhã ý” tốt để làm giảm bớt căng thẳng nhưng việc quyết định bồi thường bổ sung như vậy rất dễ bị hiểu là can thiệp vào tư pháp. Cần nhìn nhận rõ ràng và khách quan 2 việc: thiệt hại của người dân và sự điều chỉnh của pháp luật đối với hành vi của các chủ thể gây thiệt hại cho dân. Trước hết vẫn phải tôn trọng ý kiến và sự lựa chọn của người dân.

Việc Phó chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định hỗ trợ bồi thường với điều kiện người dân phải rút đơn khởi kiện UBND và EVN, có thể nhận thấy 1 số vấn đề bất hợp lý ở đây:

- Căn cứ vào đâu để UBND huyện Nam Trà My ra quyết định bồi thường thêm cho 19 hộ người dân;

- Hơn một nghìn hộ dân đã di dời mà yêu cầu UBND bồi thường thêm thì UBND sẽ giải quyết như thế nào, liệu họ có được bồi thường thêm không.

- UBND không nên gộp chung cả EVN vào để giải quyết 1 thể cho xong

Theo tôi, xét về góc độ luật pháp để giải quyết tốt cần phải làm như sau:

- Mục đích của 19 hộ dân khởi kiện UBND huyện vì họ cho rằng đơn giá đất ở đã duyệt còn thấp, phương án hỗ trợ chênh lệch nhà ở chưa thích đáng, số tiền đền bù cho cây trồng tính vào thời điểm năm 2010 chưa hợp lý… Bố trí tái định cư không tương xứng, phù hợp như chỗ ở cũ, không có nơi buôn bán nhỏ lẻ như từ xưa đến nay…Khi UBND có quyết định bồi thường thêm cho 19 hộ dân thì cũng cần thấy đây là nhã ý của UBND tỉnh. Và 19 hộ dân này cùng với UBND huyện nên thỏa thuận lại mức bồi thường.

- UBND tỉnh nên tổ chức các buổi đối thoại với người dân để tiếp thu ý kiến của nhân dân. Từ đó đưa ra các phương án đền bù, hỗ trợ thỏa đáng nhất đảm bảo lợi ích của nhân dân. Tránh để người dân vào hoàn cảnh kiện cáo

- Nếu trong trường hợp hai bên vẫn không thỏa thuận được, cần xem lại các quyết định của UBND về chủ thể, thẩm quyền và nội dung, các văn bản pháp luật, thì người dân có thể khởi kiện những quyết định của UBND.

- Cần tách rõ 2 sự việc với 2 chủ thể là UBND huyện và EVN

Luật sư Phạm Văn Trưởng: UBND tỉnh Quảng Nam không đúng luật, rất dễ có cái nhìn khác.

Luật sư Phạm Văn Trưởng- Văn phòng Luật sư Ngô Ngọc Thủy

Theo thông tin từ báo chí, việc UBND tỉnh Quảng Nam quyết định hỗ trợ 1,5 tỷ đồng cho 19 hộ dân vẫn chưa di dời khỏi lòng hồ với điều kiện là người dân phải rút đơn kiện UBND huyện Nam Trà My và EVN trong dự án Thủy điện Sông Tranh 2. Trong đó, sẽ hỗ trợ 1,2 tỷ để dân không kiện UBND huyện Nam Trà My và 333 triệu để dân rút khởi kiện EVN. Nếu thực sự có việc này thì với tư cách là luật sư, từ góc độ nghiên cứu và thực hành pháp luật, tôi thấy hành động của UBND tỉnh Quảng Nam (nếu đúng như trên) thì hoàn toàn không đúng pháp luật, bởi lẽ:

1. Chúng ta cần đánh giá, nghiên cứu xem việc dân kiện UBND huyện Nam Trà My với mục đích gì, yêu cầu là gì? Nếu dân kiện UBND huyện Nam Trà My ban hành quyết định hành chính hoặc có hành vi hành chính trái pháp luật hoặc việc xử lý đền bù bồi thường hỗ trợ giải phóng mặt bằng không đúng, xâm hại đến quyền lợi người dân thì xem như đó là vụ kiện hành chính. Hoặc nếu dân kiện UBND huyện Nam Trà My có hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại về tài sản của người dân thì có thể xem như đó là vụ kiện dân sự. Việc kiện dân sự hoặc kiện hành chính thì UBND huyện Nam Trà My là bị đơn trong quá trình tố tụng.

2. Do vậy, trường hợp UBND huyện Nam Trà My thua kiện thì dù là vụ án hành chính hay vụ án dân sự thì nghĩa vụ bồi thường và trách nhiệm vật chất phải do UBND huyện Nam Trà My tự chịu trách nhiệm giải quyết với dân (bên thắng kiện). Bên cạnh đó, nếu dân kiện EVN vì có lỗi (nếu có) trong quá trình lập dự án, đầu tư, thiết kế xây dựng và vận hành dự án gây thiệt hại cho dân thì chỉ riêng EVN tự đứng ra giải quyết và tự chịu trách nhiệm.

3. Việc đền bù, khắc phục hậu quả, bồi thường của UBND huyện Nam Trà My và EVN (nếu thua kiện) thì chỉ do các đơn vị trên chịu trách nhiệm, theo Luật thì không liên quan đến UBND tỉnh Quảng Nam (trừ khi có liên đới trách nhiệm gây thiệt hại).

4. Hơn nữa, việc UBND tỉnh Quảng Nam hỗ trợ cho dân một khoản tiền nhất định rồi “mặc cả” với dân rút đơn kiện UBND huyện NTM và EVN (nếu có) thì đây là việc làm sai trái hoàn toàn của UBND tỉnh Quảng Nam, bởi lẽ, các chế định pháp luật Việt Nam không có bất kỳ điều khoản nào cho phép UBND tỉnh được can thiệp vào quá trình tố tụng theo cách này.

Bên cạnh đó, việc làm của UBND tỉnh kèm điều kiện rất dễ bị hiểu lầm là “chi tiền cho yên chuyện” chứng tỏ UBND tỉnh Quảng Nam lúng túng, vội vàng và coi thường hiểu biết của dân, việc làm trên làm cho dư luận xã hội và các phương tiện truyền thông bức xúc với cách hành xử thiếu hiểu biết pháp luật như vậy.

Nước ngập nhà của những hộ dân đang khiếu kiện EVN và UBND huyện Nam Trà My

Theo tôi, việc này cần xem xét và đánh giá kỹ lưỡng xem có hay không sai phạm của EVN là nguyên nhân dẫn đến thiệt hại của người dân. Việc tích nước có đúng với thiết kế hay không, thời điểm tích nước có hợp lý không, đã được phê duyệt chưa, do cơ quan nào chỉ đạo, giám sát…. Nếu việc tích nước sai quy định, trái với phê duyệt thiết kế, đầu tư dự án mà gây thiệt hại cho dân thì nhất định EVN phải có trách nhiệm bồi thường. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý cần xem xét báo cáo của EVN rằng lý do thiên tai, bất khả kháng có đúng không, đã hợp lý chưa, các cơ quan quản lý nhà nước cần thẩm định, giám sát, điều tra để đảm bảo tính khách quan.

Văn Cường

Thực hiện