Những tín hiệu lạc quan của ngành KH&CN Việt Nam

Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, KH&CN Việt Nam có những đóng góp thiết thực cho chất lượng tăng trưởng. Điều này được thể hiện qua các số liệu cụ thể như:

Chỉ số  Đổi mới Sáng tạo Toàn cầu (GII) của Việt Nam liên tục tăng cao, dẫn đầu nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp (năm 2017 tăng 12 bậc, năm 2018 tăng tiếp 2 bậc, xếp thứ 45/126 quốc gia); chỉ số đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) tăng từ 33,6% bình quân giai đoạn 2011-2015, lên 43,3% trong giai đoạn 2016-2018, vượt mục tiêu đề ra là 35% giai đoạn 2010-2020.  

Tại Lễ kỷ niệm ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Trao giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2019 diễn ra ngày 18/5, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh cho biết, một dấu hiệu đáng mừng là tỷ lệ đầu tư cho KH&CN từ xã hội đã có chuyển dịch mạnh và ngày càng tăng.

“Đến nay tỷ lệ đầu tư cho KH&CN từ xã hội đã vượt mức đầu tư từ ngân sách nhà nước. Tỷ trọng đầu tư cho khoa học công nghệ giữa nhà nước và doanh nghiệp không còn ở mức 7:3 như đầu thập niên này, mà đổi lại là mức 5,2:4,8” - Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nói.

Bộ Trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh.

Có được kết quả này là do các doanh nghiệp, tập đoàn lớn quan tâm nhiều hơn đến đầu tư cho KH&CN; doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đã có sự quan tâm bước đầu và đầu tư cho KH&CN; doanh nghiệp KH&CN cũng tăng trưởng ngày càng rõ nét trong phát triển kinh tế; doanh nghiệp đổi mới sáng tạo start up của Việt Nam cũng đã có bước trưởng thành mạnh mẽ, bước đầu tiếp cận và cạnh tranh được với các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc tế.

Minh chứng rõ nét nhất là đúng vào ngày Kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18/5), start-up ABIVIN (một start-up chuyên cung cấp phần mềm quản lý chuỗi cung ứng vận tải) đã chiến thắng tại cuộc thi Start-up World Cup tại Mỹ với giải thưởng 1 triệu USD.

Điều vui mừng hơn ở chỗ ABIVIN là start-up thuần Việt đã được Bộ KH&CN hỗ trợ, đào tạo kỹ năng khởi nghiệp thông qua Dự án Đổi mới sáng tạo với Phần Lan (IPP2) và đã được thử thách tại các Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Techfest do Bộ KH&CN tổ chức.

“Chúng ta có mặt ở đây hôm nay, thêm tin tưởng, tự hào về đội ngũ cán bộ KH&CN và thế hệ trẻ Việt Nam; thêm quyết tâm tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động KH&CN” - Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nói.

Trước đó, tại Hội nghị KH&CN & ĐMST được tổ chức ngày 15/5 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã tái khẳng định: “Tài nguyên là có hạn; chất xám, sự sáng tạo của con người là vô hạn”.

Do đó, Thủ tướng giao cho ngành KH&CN 5 nhiệm vụ quan trọng và chỉ đạo Bộ KH&CN cần phát huy vai trò điều phối, nâng cao hiệu quả công tác giữa các bộ, ngành và giữa các cấp trong phát triển và ứng dụng kết quả KH&CN vào phát triển kinh tế - xã hội.

Trong khuôn khổ Ngày KH&CN Việt Nam 2019, Bộ KH&CN đã trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2019 cho 3 nhà khoa học có những thành tựu nổi bật trong nghiên cứu cơ bản thuộc các lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật.

Được biết, các nhà khoa học đoạt Giải thưởng phải có những đóng góp chủ đạo trong quá trình nghiên cứu khoa học tại Việt Nam và công bố các kết quả thu được trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam (trái) và Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh (phải) trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2019 cho 3 nhà khoa học.

3 nhà khoa học vinh dự nhận Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2019 gồm: PGS.TSKH Phạm Đức Chính, Viện Cơ học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (ngành Cơ học); PGS.TS Nguyễn Lê Khánh Hằng, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương (ngành Y sinh dược học) và TS Lê Trọng Lư, Viện Kỹ thuật nhiệt đới, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (ngành Vật lý).

Là một trong ba nhà khoa học nhận Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2019, TS Lê Trọng Lư cho rằng, để đạt được mục tiêu KH&CN phục vụ cho phát triển kinh tế, xã hội và đưa Việt Nam trở thành quốc gia hùng mạnh đòi hỏi một chiến lược phát triển KH&CN quốc gia tầm vóc, cùng với nỗ lực không ngừng của các nhà khoa học.

“Việt Nam chúng ta là một đất nước đang phát triển, nguồn lực đầu tư cho nghiên cứu KH&CN còn nhiều hạn chế. Ở đâu đó vẫn còn những tranh luận giữa việc đầu tư cho nghiên cứu cơ bản hay dành nguồn lực cho nghiên cứu triển khai ứng dụng. Với cá nhân tôi là một nhà khoa học, việc lựa chọn giữa một trong hai hướng nghiên cứu không quá quan trọng, mà điều quan trọng là sự đam mê và theo đuổi đến cùng hướng nghiên cứu đã lựa chọn”.

Còn theo PGS.TSKH Phạm Đức Chính: “Hơn lúc nào hết, chúng ta đang thấy được một tương lai tươi sáng của nước nhà khi KH&CN Việt Nam ngày càng tiến bộ, dần sánh vai các cường quốc năm châu, như mong mỏi của Chủ tịch Hồ Chí Minh và GS Tạ Quang Bửu”.