Án dân kiện quan: “Đừng sợ thẩm phán cấp huyện không dám đối đầu”

Tại dự thảo Luật tố tụng hành chính ghi rõ, TAND cấp tỉnh xét xử “khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của Uỷ ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện”. Tuy nhiên, đây cũng vấn đề có nhiều ý kiến khác nhau.

Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền  (Lâm Đồng) cũng cho rằng, tố tụng hành chính là xét xử “dân kiện quan”. Quyết định hành chính, hành vi hành chính là của quan, liên quan đến quyền lợi của dân.

Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền (nguồn Văn phòng Quốc hội)

Góp ý vào dự thảo Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi) về vấn đề những vụ việc liên quan đến chính quyền cấp huyện, cấp tỉnh xét xử. Theo ông Nguyễn Bá Thuyền, tăng cường cho tòa án cấp huyện là cần thiết. Đại biểu phân tích, trước đây, tòa án cấp huyện chỉ xét xử  vụ án có khung hình phạt đến 2 năm, giờ đã lên đến 7 năm. Như vậy, trình độ năng lực của thẩm phán cấp huyện đã được nâng cao. Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền cho rằng: “Không nên sợ thẩm phán không dám đối đầu với quan địa phương”. Theo ông, việc để tòa án cấp huyện xét xử hành vi hành chính cùng cấp đáp ứng mong muốn của người dân được tiếp cận công ý gần hơn. Nên để thẩm quyền giải quyết các vụ án liên quan cấp huyện vẫn là tòa án cấp huyện.

Trái với quan điểm của đại biểu Nguyễn Bá Thuyền, tại phiên thảo luận ở tổ, Đại biểu Lê Thị Nga, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng, trước đây hành vi hành chính cấp huyện tòa án huyện xử. Về mặt lý thuyết tòa án xét xử độc lập. Nhưng lấy ví dụ thế này, một ông chủ tịch huyện bị kiện, thường là phó bí thư, về mặt lý thuyết là độc lập, nhưng về mặt thực tiễn thẩm phán là đảng viên công tác tại tòa án có quan hệ lệ thuộc với ông phó bí thư huyện. Trong trường hợp có sự lệ thuộc nhất định, nhất là tòa án lệ thuộc về kinh phí, ông Chánh án cũng có quan hệ lệ thuộc. Đặt thẩm quyền cấp huyện xử việc kiện ông chủ tịch cấp huyện là khó. Bà Nga khẳng định nên để TANND cấp tỉnh xét xử vụ việc hành chính liên quan đến cấp huyện.

Sáng nay, phát biểu thảo luận tại hội trường, nhiều đại biểu khác như đại biểu Lê Thị Nguyệt (Vĩnh Phúc), cũng khẳng định quy định như dự thảo là hợp lý vì “ít nhiều các thẩm phán khi xét xử các hành vi của lãnh đạo cơ quan chính quyền cùng cấp cũng có sự nể nang”.