Thỏa thuận EU – Ukraine có "sống sót" dưới sức ép của Nga?
Theo BBC, việc trì hoãn này xuất phát từ kết quả cuộc họp 3 bên giữa Liên minh châu Âu EU – Nga – Ukraine tại Brussels hôm 12/9. Theo thông cáo chung sau các vòng đàm phán thương mại trên, các bên liên quan khẳng định họ sẽ dùng việc trì hoãn để "thăm dò ý kiến của Nga".
Trong khi đó, Nga chưa bao giờ mong muốn Ukraine ký kết thỏa thuận thương mại với EU. Ngay cả cựu Tổng thống Ukraine bị lật đổ Viktor Yanukovych, một người bạn thân của điện Kremlin, cũng từng từ chối bắt tay với EU.
![]() |
Nhiều nhà kinh doanh Ukraine đang gồng mình chống chọi với cuộc khủng hoảng kinh tế và mong tiếp cận với thị trường EU. |
Ông Yanukovych đã buộc phải rời khỏi Kiev hồi tháng Hai khi các cuộc biểu tình phản đối chính phủ của ông leo thang thành bạo lực. Hàng triệu người dân Ukraine ủng hộ EU còn coi cựu Tổng thống Yanukovych là con rối chỉ biết tham nhũng của Nga.
Trong bối cảnh, phe ly khai thân Nga hiện đang kiểm soát một khu vực rộng lớn tại miền đông Ukraine, Tổng thống Ukraine đương nhiệm Petro Poroshenko và các nhà lãnh đạo EU tỏ ra lo lắng về sự bền vững của lệnh ngừng bắn đang được thực thi tại khu vực này.
Ngoài ra, chính phủ Ukraine cũng đang đau đầu trước bài toán khả năng nước này sẽ cạn nguồn cung khí đốt trong mùa đông giá rét khi mà Nga ngừng bơm và yêu cầu Kiev trả các khoản nợ trước đó.
Hồi tháng 11 năm ngoái, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Manuel Barroso đã từ chối việc Nga gây ảnh hưởng tới thỏa thuận thương mại giữa EU – Ukraine. Ông Barroso nhấn mạnh ông hoàn toàn không thể chấp nhận "việc nước thứ ba tham gia phủ quyết".
Tuy nhiên, hôm 12/9, Chủ tịch Barroso lại tuyên bố EU đang cố gắng dung hòa giữa "giải pháp bền vững" cho các nhu cầu của nền kinh tế Ukraine và hy vọng "giải quyết một số quan ngại của Nga".
EU cũng khẳng định tự do hóa thương mại với Ukraine không ảnh hưởng tới lợi ích của Nga và cho công bố chi tiết thảo thuận thương mại giữa EU – Ukraine mang tên AA/DCFTA.
Song, Moscow nhấn mạnh nếu Ukraine chấp thuận các quy định trong thỏa thuận thương mại tự do với EU, thị trường Ukraine sẽ tràn ngập hàng hóa giá rẻ của EU, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới các nhà sản xuất Nga.
Năm 2013, khối lượng nhập khẩu hàng hóa từ Ukraine của EU đã đạt 13,8 tỷ euro (18 tỷ USD) và khối lượng xuất khẩu của EU sang Ukraine đạt 23,9 tỷ euro.
Một số nguồn tin từ Kiev cho hay Nga đang nỗ lực tìm cách thay đổi các điều khoản trong hiệp ước AA/DCFTA. Tuy nhiên, cho tới nay, chưa có một quy định nào bị sửa đổi dưới sức ép của Moscow. Song, khả năng Nga sẽ vẫn cố gắng làm mất hiệu lực của bản thỏa thuận thương mại này một cách từ từ trong khi Ukraine phải nỗ lực hết mình để chống đỡ, phát ngôn viên Ủy ban Thương mại EU, Wojtek Talko nói.
Giáo sư James Sherr tại Viện nghiên cứu Chatham House (Anh) nhận định cuộc khủng hoảng hiện nay mang tính chóng vánh và khó dự đoán. "Nó sẽ xóa đi niềm tin về việc hiệp ước DCFTA có hiệu lực thi hành bất cứ khi nào. Bởi ngoài lệnh trừng phạt, phương Tây không có chính sách nào để ngăn Nga can thiệp vào Ukraine", ông Sherr chia sẻ.