Vì sao Nga vẫn duy trì được tỷ lệ tử vong vì Covid-19 rất thấp?

Ba bác sĩ Nga ngã bí ẩn từ cửa sổ bệnh viện hé lộ áp lực tuyến đầu chống dịch

Việc chỉ trong hai tuần, 3 bác sĩ Nga ngã bí ẩn từ cửa số bệnh viện khiến dư luận đặc biệt quan tâm về những áp lực đối với lực lượng tuyến đầu chống dịch Covid-19. 

Liên quan tới số ca mắc mới Covid-19 vẫn tăng liên tục tại Mỹ, Nga và Brazil là do ba quốc gia này hiện nằm trong Top10 quốc gia có dân số đông nhất thế giới với hơn 125 triệu người. Ngoài ra, mỗi nước lại có nhiều khu vực thuộc hàng đông dân cư.

Phòng chăm sóc đặc biệt cho bệnh nhân mắc Covid-19 tại một bệnh viện ở Moscow, Nga. (Ảnh: AP)

Tuy nhiên, có một đặc điểm khác biệt quan trọng phân biệt giữa Nga với Mỹ và Brazil. Tính tới ngày 11/5, theo số liệu thống kê của Đại học Johns Hopkins, sau gần 2 tháng bị dịch Covid-19 tấn công, tỷ lệ tử vong ở Mỹ là 6%. Trong khi đó, dù dịch Covid-19 mới xuất hiện ở Brazil 1 tháng, nhưng tỷ lệ tử vong đã gần 7%. Nhiều nước ở Tây Âu như Italy, Pháp, Tây Ban Nha, Bỉ và Anh, tỷ lệ tử vong vì Covid-19 còn hơn 10%. Song tại Nga, quốc gia bị dịch Covid-19 tấn công cùng thời điểm với Brazil, tỷ lệ tử vong chỉ dưới 1%.

Nguyên nhân là gì?

Theo CNN, Tiến sĩ Elena Malinnikova tại Bộ Y tế Nga đã đưa ra lời giải thích đơn giản rằng, tỷ lệ tử vong thấp là nhờ việc phát hiện các ca mới nhiễm kịp thời và người dân Nga thường nhanh chóng tìm tới bác sĩ ngay khi phát hiện những triệu chứng đầu tiên.

Báo chí Nga cũng cho hay, hơn  60% số ca nhiễm virus corona chủng mới (SARS-CoV-2) gây bệnh viêm đường hô hấp cấp tại Nga tập trung ở thủ đô Moscow, nơi có dân số trẻ và khỏe hơn so với những vùng nông thôn.

Tỷ lệ tử vong vì Covid-19 khác biệt lớn giữa Nga và Brazil có thể được lý giải qua con số tiến hành xét nghiệm. Theo đó, cứ 1 triệu dân thì có 40.995 người Nga được làm xét nghiệm Covid-19. Trong khi đó, tỷ lệ làm xét nghiệm Covid-19 tại Brazil lại thấp hơn nhiều với 3.459/1 triệu dân. Còn tỷ lệ xét nghiệm tại Mỹ là 30.937/1 triệu dân.

Ngay cả ở Thụy Sĩ, Đức và nhiều quốc gia khác đã tích cực làm xét nghiệm, tỷ lệ tử vong cũng khá thấp do nhiều ca mới nhiễm được phát hiện kịp thời và không chuyển biến xấu, nên tỷ lệ tử vong chỉ rơi vào từ dưới 0,5% - 4,5%.

Xét nghiệm số lượng lớn được xem là nguyên nhân chính giúp tỷ lệ tử vong vì Covid-19 ở mức thấp. Trong khi đó, nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ tử vong nếu không may mắc Covid-19 như đối tượng là nam giới, tuổi cao, mắc bệnh tim mạch, bệnh phổi mạn tính, tiểu đường và béo phì. Đáng nói, Nga có tỷ lệ cao người dân mắc cùng lúc nhiều bệnh và đặc biệt là ở nam giới. 

Tuy nhiên, cả Nga và Brazil lại không cho công bố thông tin chi tiết liên quan tới giới tính và độ tuổi của các trường hợp tử vong do mắc Covdi-19. Vào cuối tháng Tư, Brazil chỉ cho biết 59% ca mắc Covid-19 tại nước này là nam giới.

Còn theo số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB), 15% dân số Nga là người già trên 65 tuổi. Trong khi, tỷ lệ này ở Brazil là 9% và ở Mỹ là 16%. Với con số trên, đáng lẽ tỷ lệ tử vong vì mắc Covid-19 tại Brazil phải thấp hơn Nga.

Ngoài ra, Nga cũng là nước ghi nhận các ca mắc bệnh tim phổ biến hơn so với Brazil. Một nghiên cứu gần đây cho thấy, những biến chứng của bệnh tim mạch tại Nga cũng cao ít nhất là gấp đôi so với Brazil. Do đó, đáng lẽ tỷ lệ tử vong vì mắc Covid-19 tại Nga phải cao hơn Brazil.

Hiện cũng chưa có số liệu chính thức về tỷ lệ mắc bệnh phổi mạn tính tại Nga, Mỹ và Brazil. Nhưng hút thuốc lá lại là nguyên nhân chính gây ra bệnh phổi và căn bệnh này khá phổ biến tại Nga với tỷ lệ ở nam giới là 57% và nữ giới là 23%. Còn tại Brazil, bệnh phổi ở nam giới là 17% và nữ giới 10%. Nhưng số người chết vì bệnh phổi ở Nga lại thấp hơn so với Brazil. Cụ thể, tại Nga là 14,5/100.000 người còn Brazil là 26,6/100.000 người.

Ngoài ra, tiểu đường cũng là căn bệnh khá phổ biến ở Nga với tỷ lệ là 6%, Brazil là 10%. Tỷ lệ mắc bệnh béo phì cũng khá cao. Theo số liệu thống kê năm 2016, Nga đứng thứ 70 trên thế giới về tỷ lệ mắc bệnh béo phì với 23%, Brazil đứng thứ 82 thế giới với 22%. Còn Mỹ xếp thứ 12 trên thế giới với 36%.

Hiệu quả của hệ thống y tế

Vậy nhận định của Tiến sĩ Malinnikova về việc Nga nhanh chóng làm xét nghiệm số lượng lớn đã giúp quốc gia này giảm được tỷ lệ tử vong vì Covid-19 đã đúng? Hay sự khác biệt về tỷ lệ tử vong do mắc Covid-19 nằm ở mức độ hoạt động hiệu quả của hệ thống chăm sóc y tế Nga?

Đối với Mỹ và tất cả các quốc gia khác, việc phân loại chính xác một trường hợp tử vong có phải vì Covid-19 hay không là điều vô cùng quan trọng nhằm hiểu rõ về mức độ tấn công của bệnh dịch và hiệu quả của các biện pháp ngăn chặn. Tuy nhiên, việc làm thế nào để phân biệt chính xác nguyên nhân dẫn tới tử vong của một bệnh nhân đôi khi lại vô cùng khó khăn. 

Minh Thu (lược dịch)