Vì sao cần loại Donetsk và Lugansk khỏi hiệp định Minsk?

Tổng thống đầu tiên của Ukraine, ông Leonid Kravchuk

Mới đây, tại một cuộc họp báo, Tổng thống đầu tiên của Ukraine, ông Leonid Kravchuk cho rằng, định dạng Minsk về đàm phán giải quyết cuộc xung đột ở Donbas cần phải được thay đổi, bởi vì cần phải loại trừ đại diện của các nước cộng hòa tự xưng là Donetsk và Lugansk (LNR và DNR) ra khỏi định dạng này.

Trước các phóng viên, ông Kravchuk nhấn mạnh: "Quá trình thực hiện hiệp định Minsk có thể được dừng lại, nó cần phải có sự thay đổi triệt để, mở rộng, sửa đổi quyền lợi và thành phần tham gia. Không nên có sự tham gia của cả LNR lẫn DNR. Bởi vì có họ tham gia, nên Nga mới nói rằng ở đó (ở Ukraine) chỉ đang có nội chiến. Chúng ta phải đòi hỏi ở Nga nền tảng pháp lý, để họ không sử dụng quá trình thực hiện hiệp định Minsk chống lại Ukraine".

Theo ông, thỏa thuận Minsk về việc giải quyết cuộc xung đột ở Donbass thực sự chỉ giải quyết được duy nhất vấn đề trao đổi tù nhân và không thể giải quyết các mâu thuẫn khác.

Ông Kravchuk lưu ý: "Thỏa thuận Minsk chỉ cần thiết trong khoảng 1 năm rưỡi trước. Liệu ngày nay nó có còn thực hiện được vai trò chính của mình không? Không. Mục tiêu chính của Ukraine –là  khôi phục sự toàn vẹn lãnh thổ, biên giới và thành lập chính quyền Ukraine trên toàn bộ lãnh thổ của Ukraine, trong đó có Donbass, và cuối cùng là bán đảo Crimea".

Bán đảo Crimea trở thành một phần lãnh thổ của Nga sau cuộc trưng cầu dân ý được tổ chức vào tháng 3/2014, với sự ủng hộ của 96,77% cử tri Crimea và 95,6% cư dân Sevastopol. Chính quyền Crimea đã tổ chức cuộc trưng cầu dân ý sau khi xảy ra đảo chính ở Ukraine vào tháng 2/2014. Ukraine vẫn xem bán đảo Crimea là của mình, nhưng chỉ tạm thời bị chiếm đóng.

Phía Nga đã nhiều lần tuyên bố rằng người dân Crimea đã bầu cử để thống nhất sáp nhập với Nga một cách dân chủ, phù hợp với luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp quốc. Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết đã "khép lại hoàn toàn" vấn đề liên quan đến bán đảo Crimea.

Tháng 4/2014, Chính quyền Ukraine đã phát động chiến dịch quân sự chống lại hai nhà nước tự xưng Donetsk và Lugansk, vốn tuyên bố độc lập sau một cuộc đảo chính ở Ukraine vào tháng 2/2014. Theo dữ liệu mới nhất của Liên Hiệp Quốc, hơn 10.000 người đã trở thành nạn nhân của cuộc xung đột.

Vấn đề giải quyết tình hình ở Donbass được đem ra thảo luận trong một loạt các cuộc họp của các nhóm liên lạc Minsk. Kể từ tháng 9/2014 họ đã thông qua ba văn bản quy định các bước cụ thể để giải quyết xung đột. Tuy nhiên, sau khi đạt được hiệp định đình chiến, các bên tham gia cuộc xung đột vẫn tiếp tục giao chiến.

Quân đội Ukraine

Trong một diễn biến khác, Nhóm Tiếp xúc về giải quyết cuộc khủng hoảng ở miền Đông Ukraine diễn ra ngày 23/8 tại thủ đô Minsk, Belarus, đã nhất trí cơ chế ngừng bắn mới tại khu vực Donbass kể từ ngày 25/8 tới.

Phát biểu với báo giới, đại diện của Nga, ông Boris Gryzlov, cho biết: "Nhóm tiếp xúc đã nhất trí cơ chế ngừng bắn từ ngày 25/8 tới do bắt đầu năm học mới". Ông Gryzlov cũng bày tỏ hy vọng cơ chế này sẽ được tuân thủ một cách đầy trách nhiệm và vô thời hạn. Sáng kiến ngừng bắn này trước đó đã nhận được sự ủng hộ của Bộ tứ Normandy (gồm Đức, Pháp, Nga và Ukraine).

Trong khi đó, đặc phái viên của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) trong Nhóm Tiếp xúc, ông Martin Saydik, nhấn mạnh các bên có trách nhiệm áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo đảm cơ chế ngừng bắn được bền vững. Ngoài ra, các bên cũng cần phải bảo đảm an ninh và tiếp cận thông suốt cho phái bộ giám sát đặc biệt của OSCE (SMM) đối với toàn bộ khu vực xung đột.

Về phần mình, đại diện Cộng hòa nhân dân Lugansk và Donetsk tự xưng tuyên bố sẽ làm mọi thứ cần thiết để tuân thủ các thỏa thuận ngừng bắn đã đạt được, đồng thời bày tỏ hy vọng cơ chế ngừng bắn lần này kéo dài càng lâu càng tốt vì “vì trẻ em Donbass dù có sống phía bên nào cần có cơ hội đến trường trong bình yên và hòa bình”.

Theo kế hoạch, cuộc gặp tiếp theo của Nhóm Tiếp xúc ba bên về Donbass sẽ diễn ra vào ngày 6/9 tới.