Ukraine gia nhập NATO: Nói dễ hơn làm

Theo Sputnik Nga ngày 15/6, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba nói rằng, Kiev đã thực hiện đầy đủ các cải cách để tham gia “Kế hoạch hành động của các thành viên (MAP) NATO”, trở ngại chính khi tham gia kế hoạch này là "không sẵn sàng gửi cho Nga một tín hiệu như vậy".

Phát biểu trên chương trình truyền hình ICTV của Ukraine, Bộ trưởng Kuleba cho biết: "Để tham gia MAP, chúng tôi đã tiến hành đủ các cải cách. Phải mất nhiều năm kể từ khi tham gia MAP mới có thể có được nhiều cải cách. Chúng tôi phải thành thật nói rằng, trở ngại chính để Ukraine tham gia kế hoạch hành động thành viên hiện nay là việc chúng tôi không sẵn sàng gửi một tín hiệu như vậy tới Nga".

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba. Nguồn: Sina.

Được biết, MAP là một chương trình của NATO được thành lập vào năm 1999, khi liên minh do Mỹ dẫn đầu bắt đầu mở rộng về phía đông. MAP là nghị trình nhằm tư vấn, hỗ trợ về mặt chính sách và thực tế phù hợp với nhu cầu của các quốc gia thành viên mong muốn gia nhập NATO. Hiện Bosnia và Herzegovina đang là thành viên duy nhất trong chương trình này.

Dù theo quy chế, tham gia MAP không ảnh hưởng đến quyết định cuối cùng của NATO về tư cách thành viên trong tương lai, song đây rõ ràng là bước đệm phù hợp dành cho các quốc gia mong muốn gia nhập NATO, trong đó có Ukraine.

Viết trên Twitter chiều 14/6, khi các nhà lãnh đạo NATO họp thượng đỉnh tại Brussels, Bỉ, Tổng thống Ukraine Zelensky tuyên bố: “Các nhà lãnh đạo NATO xác nhận Ukraine sẽ trở thành thành viên của Liên minh và MAP là một phần không thể thiếu trong quá trình trở thành thành viên NATO”.

Ukraine “xứng đáng được đánh giá cao về vai trò của mình trong việc đảm bảo an ninh Châu Âu-Đại Tây Dương”, ông Zelensky nói thêm.

Tuy nhiên, ngay sau khi ông Zelensky viết tweet, Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu với báo giới rằng, tư cách thành viên NATO của Ukraine “phụ thuộc vào việc họ có đáp ứng các tiêu chí hay không. Thực tế là họ phải đáp ứng các tiêu chí để tham gia MAP. Về vấn đề này vẫn còn phải chờ xem. Họ còn nhiều việc phải làm".

Nhà lãnh đạo Mỹ cũng lưu ý việc kết luận Ukraine có thể gia nhập NATO hay không sẽ phụ thuộc vào cả liên minh, chứ không chỉ phụ thuộc vào Mỹ. Tuy nhiên, Tổng thống Biden cho biết trong lúc đó Mỹ vẫn sẽ "làm tất cả những gì chúng tôi có thể" để giúp Ukraine đối phó với các động thái của Nga.

Phát biểu của ông Biden dường như đã đi ngược lại kỳ vọng từ phía Ukraine, trong bối cảnh Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine hối thúc NATO nhanh chóng kết nạp nước này làm thành viên.

Moscow đã nhiều lần bày tỏ thái độ gay gắt, đe dọa và gây áp lực với Kiev về NATO. Năm 2018, Tổng thống Nga Vladimir Putin từng cảnh báo những ai tìm cách đưa Ukraine và Georgia vào quỹ đạo NATO “nên suy nghĩ về hậu quả từ chính sách vô trách nhiệm”.

Đồng thời, ông nhấn mạnh Moscow sẽ “phản ứng phù hợp với động thái hung hăng, đe dọa trực tiếp tới Nga”. Ngoài ra, nếu Ukraine trở thành một phần của NATO, thì theo điều 5 về phòng thủ tập thể của Hiến chương NATO, các nước thành viên có nguy cơ phải tham gia đối đầu trực tiếp với Nga. Đây là điều mà gần như không quốc gia nào trong khối mong muốn.

Bản thân Mỹ, quốc gia từng dẫn dắt NATO cũng tương đối thận trọng trước câu chuyện tư cách thành viên của Ukraine. Kiev là đề tài gây tranh cãi trong nội bộ chính trường Mỹ, khi con trai của Tổng thống Joe Biden từng bị cáo buộc có quan hệ không minh bạch với giới lãnh đạo Ukraine.

Thêm vào đó, Mỹ nhận thức rằng đưa Ukraine trở thành một phần của NATO là vấn đề rất nhạy cảm với Nga. Ngay cả khi duy trì lập trường cứng rắn với Moscow, song chính quyền của Tổng thống Joe Biden rõ ràng không muốn gây thêm căng thẳng với ông Vladimir Putin khi không cần thiết.

Do vậy, dù cho Ukraine có đưa ra bất kỳ tuyên bố nào thì việc Ukraine gia nhập NATO vẫn là “mộng tưởng” với nhiều khó khăn. Ở bên ngoài, các thành viên NATO có thể ủng hộ Ukraine trở thành người của khối, song lá phiếu cuối cùng của họ chưa chắc phản ánh điều đó.

Những thách thức mới trong Chiến lược an ninh quốc gia của Nga

Trợ lý Hội đồng an ninh Nga Sergei Vakhrukov mới đây cho biết, dự thảo mới của "Chiến lược an ninh quốc gia" Nga đã hoàn thành với nhiều trọng tâm mới.

Đức Trí (lược dịch)