Thổ Nhĩ Kỳ sẽ hưởng lợi khi Nga rút quân khỏi Syria

Tổng thống Nga Putin, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan (giữa) và Tổng thống Mỹ Obama.

Theo nhận định của các nhà phân tích, động thái rút quân của Moscow sẽ là chất xúc tác cho các cuộc đàm phán chính trị về Syria. Thời điểm Nga bắt đầu rút quân diễn ra ngay sau khi các cuộc đàm phán hòa bình được nối lại, tạo cho ông Putin một thời cơ thích hợp để tuyên bố rằng sự can thiệp của Nga hầu như đã hoàn tất, đồng thời thể hiện là một người kiến tạo hòa bình và giúp xoa dịu căng thẳng với quốc gia thành viên NATO là Thổ Nhĩ Kỳ cũng như các nền quân chủ vùng Vịnh vốn không hài lòng với chiến dịch quân sự của điện Kremlin.

Thổ Nhĩ Kỳ không vội vàng đưa ra những tuyên bố hùng hồn sau quyết định rút lực lượng không quân ra khỏi lãnh thổ Syria của Nga. Ankara được cho là sẽ tiếp tục can thiệp vào cuộc nội chiến. Các chuyên gia thì có những đánh giá hoàn toàn khác biệt về Thổ Nhĩ Kỳ trong trường hợp này. Một số người cho rằng ông Erdogan đã nhận được “một món quà” từ Nga, trong khi những chuyên gia khác lại khẳng định Ankara đã thua cuộc (trong trận chiến này).

Thổ Nhĩ Kỳ đã kiềm chế những phản ứng trước quyết định rút quân khỏi Syria của Tổng thống Nga. Cả Tổng thống Recep Tayyip Erdogan và Thủ tướng Ahmet Davutoglu chưa hề đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về sự kiện này. Chỉ có đại diện thường trực của Thổ Nhĩ Kỳ tại EU là ông Selim Enel bày tỏ quan điểm rằng quyết định của Nga sẽ không ảnh hưởng tới cuộc xung đột ở Syria: “Cuộc chiến vẫn sẽ tiếp tục, dòng người di cư tiếp tục tăng lên và người dân sẽ tiếp tục tìm cách chạy trốn khỏi đất nước mình”.

Ông Erdogan phủi tay

Theo Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, những nỗ lực quân sự của Nga và chính phủ Syria là nhằm vào phe đối lập ôn hòa, chứ không phải các tổ chức khủng bố. Châm ngôn này cũng được nguyên thủ một số quốc gia khác lặp đi lặp lại nhiều lần. Tuần trước ông Erdogan còn tuyên bố rằng, Nga hoàn toàn không nên can thiệp quân sự vào Syria.

Việc Nga triển khai lực lượng không quân vào Syria nhằm trợ giúp chính phủ nước này chiến đấu chống khủng bố từ ngày 30/9/2015 đã khiến quan hệ giữa Moscow và Ankara trở nên nguội lạnh. Đặc biệt là sự kiện máy bay ném bom Su-24M của Nga bị chiếc F-16 của không quân Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi trên không phận Syria ngày 24/11/2015 khiến  trung tá phi công người Nga Oleg Peshkov thiệt mạng.

Tổng thống Putin đã gọi hành động này của Thổ Nhĩ Kỳ là "cú đâm sau lưng" của những kẻ ủng hộ khủng bố.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.

Sự nghiệp kinh doanh của gia đình ông Erdogan

Cũng trong thời gian này trên các phương tiện truyền thông xuất hiện thông tin cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ thực tế là một trong những người mua dầu thô chính của tổ chức khủng bố “Nhà nước Hồi giáo IS”.

Hơn nữa, công việc kinh doanh này là của gia đình ông Erdogan. Chính con trai Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Bilal Erdogan là người kiểm soát hoạt động nhập khẩu dầu thô từ các vùng lãnh thổ do IS chiếm đóng tại Syria sang Thổ Nhĩ Kỳ.

Trước khi xảy ra sự cố máy bay Su-24 của Nga bị bắn rơi, không quân Nga đã phá hủy khoảng 500 xe chở dầu bất hợp pháp từ Syria sang Iraq để tinh chế. Việc phá hủy các cơ sở hạ tầng về dầu mỏ của phiến quân IS là một trong những nhiệm vụ của Không quân Nga ở Syria.

Truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ còn phao tin, con gái nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ là Syumeye Erdogan hiện đang điều hành một bệnh viện bí mật nằm sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria.

Hàng ngày các xe quân sự Thổ Nhĩ Kỳ đã chở tới đây hàng chục chiến binh IS bị thương. Sau khi được điều trị những tên này được đưa trở lại Syria. Đây là lời kể của một y tá làm việc tại bệnh viện này.

Nhà phân tích chính trị Syria Ali Salim al-Assad chỉ ra rằng, bọn khủng bố không dưới 1 lần chạy sang lãnh thổ Ankara để chạy trốn khỏi sự tấn công của quân đội chính phủ Syria và lực lượng không quân Nga. Chúng được lực lượng biên phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho phép tự do đi vào lãnh thổ nước này.

Thổ Nhĩ Kỳ mạnh mẽ ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad từ chức cùng một số chế độ quân chủ của người Sunni ở vùng Vịnh. Trường hợp nếu Syria sụp đổ, Thổ Nhĩ Kỳ có thể chiếm dụng được một phần lãnh thổ “vô chủ” ở nước này.

Hôm thứ hai (ngày 14/3) Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình REN TV tuyên bố, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang có mặt trên lãnh thổ Syria nhằm mục tiêu ngăn chặn việc củng cố vị thế của người Kurd sinh sống tại đây.

Việc Nga rút quân khỏi Syria sẽ không giúp ích gì cho Thổ Nhĩ Kỳ?

Giám đốc Trung tâm nghiên cứu khu vực Trung Đông và Kavkaz , chuyên gia về Thổ Nhĩ Kỳ Stanislav Tarasov nhận định trên tờ Quan điểm rằng, Thổ Nhĩ Kỳ không mất cũng như đạt được gì từ việc Nga rút quân khỏi Syria.

“Cho tới giờ cả ông Erdogan và ông Davutoglu đều chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào. Nhưng tôi nghĩ phản ứng sẽ xuất hiện chỉ trong ngày nay hoặc mai. Tuy vậy chủ đề quân đội Nga rút khỏi Syria được nhắc tới nhiều trên các phương tiện truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ. Sự kiện này rất quan trọng đối với Ankara. Họ sẽ chuẩn bị các hành động đáp trả và đẩy mạnh chính sách của mình tại Syria” – ông Tarasov nói.

Ông Tarasov tin rằng, sự kiện Nga rút quân khỏi Syria về cơ bản không ảnh hưởng tới chính sách của Ankara trong khu vực. “Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không thể thực hiện bất cứ điều gì ở Syria. Họ đã không thể khi quân đội Nga còn hiện diện ở đó và cũng sẽ không thể sau khi Nga rời đi. Thổ Nhĩ Kỳ đã thua trong trận đấu này.

Việc quân đội Nga rút khỏi Syria không phải là món quà dành cho ông Erdogan. Ankara đã đi quá điểm khởi đầu và không thể trở lại được nữa” – chuyên gia Nga kết luận.

Bây giờ Thổ Nhĩ Kỳ có thể tiếp tục “xuất khẩu” chiến binh

Giám đốc Trung tâm nghiên cứu về Trung Đông và Trung Á Semyon Bagdasarov thì lại không đồng tình với quan điểm của ông Tarasov. Phỏng vấn với tờ Quan điểm, chuyên gia này cho rằng việc Nga rút quân khỏi Syria chính là một món quà tặng cho Tổng thống Erdogan.

"Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phát biểu rằng việc quân đội Nga rút khỏi Syria là công lao và chiến thắng của ông ta. Hiện ông này đang có những vấn đề nội bộ. Các cuộc nổi dậy của người Kurd ở phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng gia tăng với sự liên kết của 11 phe nhóm cực đoan cánh hữu và Đảng Công nhân người Kurd (PKK)” – nhà chính trị nhận xét.

Theo ông Bagdasarov giữa quân đội Syria và lực lượng người Kurd có thể nảy sinh một số vấn đề ở phía Tây Bắc Syria. Lực lượng nào sẽ trợ giúp họ trên không trong các hoạt động chiến đấu? Đây vốn là khu vực thuộc trách nhiệm của Không quân Nga.

“Việc vận chuyển các chiến binh từ Thổ Nhĩ Kỳ sang Syria sẽ diễn ra mà không gặp trở ngại đặc biệt nào. Các chiến binh sẽ tăng cường hoạt động chống lại quân đội chính phủ Syria” – nhà phân tích tiếp tục.

Chuyên gia Nga lưu ý rằng, từ sau khi quân đội Nga rút khỏi Syria thì việc triển khai lực lượng của Thổ Nhĩ Kỳ tại đây không còn cần thiết nữa. “Họ lo sợ lối đi cuối cùng nối giữa Dzhelabruz và Azaz cho các chiến binh khủng bố sẽ bị đóng lại. Bây giờ thì Thổ Nhĩ Kỳ có thể tiếp tục “xuất khẩu” chiến binh sang Syria.

Phạm vi hoạt động của không quân chúng ta đã giảm bớt. Do đó, bọn khủng bố sẽ dễ dàng đi vào Syria qua đường Thổ Nhĩ Kỳ hơn” – ông Bagdasarov kết luận.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ tờ báo Quan điểm, một trong những tờ báo điện tử uy tín tại Nga.