Philippines xóa bỏ hiệp ước quân sự với Mỹ, phản ứng “không ngờ” từ TT Trump
“Tôi thực sự không quan tâm về việc họ có muốn làm việc đó hay không, điều này sẽ giúp tiết kiệm được số tiền lớn. Quan điểm của tôi là khác biệt với mọi người”, Reuters dẫn lời Tổng thống Trump phát biểu tại Nhà Trắng trước câu hỏi của phóng viên về phản ứng sau động thái của Tổng thống Duterte và Mỹ có hành động gì để nhà lãnh đạo Philippines thay đổi ý kiến.
Tổng thống MỹDonald Trump và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte gặp mặt hồi tháng 11/2017. (Ảnh: Reuters) |
Ông Trump cũng nói thêm, Mỹ đã giúp Philippines trong cuộc chiến tiêu diệt các tay súng hồi giáo cực đoan. Nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh, ông có mối quan hệ “vô cùng tốt đẹp” với ông Duterte và “chúng ta cùng xem chuyện gì sẽ xảy ra”.
Trước đó, hôm 11/2, Tổng thống Duterte cho hay ông đã ra thông báo dừng thi hành Hiệp ước Các lực lượng ghé thăm (VFA) từng ký kết với Mỹ.
Đáp lại, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper gọi quyết định này là “đáng tiếc”, trong bối cảnh Washington và các quốc gia đồng minh đang gây sức ép buộc Trung Quốc tuân thủ "các quy định quốc tế” ở khu vực châu Á.
Quyết định của Tổng thống Duterte xóa bỏ VFA được đưa ra sau khi Washington từ chối cấp visa cho Thượng nghị sĩ Ronald Fela Rosa, một cựu quan chức cảnh sát cấp cao và giữ vai trò quan trọng chiến dịch chống ma túy của Tổng thống Duterte.
Chiến dịch chống ma túy của Tổng thống Duterte đã gây ra nhiều tranh cãi về vấn đề nhân quyền khi nhà lãnh đạo Philippines cho phép chính quyền và người dân địa phương nổ súng tiêu diệt những kẻ buôn bán ma túy ngay lập tức mà không cần qua xét xử.
Hiệp ước VFA được ký kết năm 1998 cho phép hàng ngàn binh sĩ Mỹ hoạt động luân phiên tại Philippines để thực hiện cứu trợ cứu nạn và tiến hành tập trận chung. Hàng năm, quân đội Mỹ - Philippines tổ chức hàng chục đợt diễn tập chung.
Theo quy định trong VFA, việc rút khỏi hiệp ước sẽ chính thức có hiệu lực trong 180 ngày sau khi thông báo chấm dứt được gửi cho phía còn lại.
Giới chức Mỹ cũng đã bày tỏ hy vọng quyết định từ bỏ VFA của Philippinessẽ được thay đổi hoặc trì hoãn thi hành.
Trong thời gian qua, ông Trump thường xuyên bày tỏ mong muốn đưa binh sĩ Mỹ trở về nước sau hàng thập niên triển khai quân ra nước ngoài. Cũng theo ông chủ Nhà Trắng, một số đồng minh thân thiết của Mỹ sở hữu lực lượng quân sự hùng mạnh cần chia sẻ thêm gánh nặng chi phí để quân đội Mỹ hiện diện trên lãnh thổ quốc gia.
Tuy nhiên, quyết định từ bỏ VFA của Tổng thống Duterte sẽ gây ảnh hưởng tới hoạt động của quân đội Mỹ trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương rộng lớn, giữa lúc Trung Quốc không ngừng hiện thực hóa tham vọng bành trướng. Một số thượng nghị sĩ Philippines đã nhanh chóng có động thái ngăn cản quyết định của Tổng thống khi cho rằng, ông Duterte không có quyền đơn phương xóa bỏ các hiệp ước quốc tế.
Đáng nói, việc VFA bị xóa bỏ sẽ tác động tới những nỗ lực của Washington trong việc duy trì sự hiện diện của quân đội Mỹ tại châu Á – Thái Bình Dương, trong bối cảnh sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Hàn Quốc và Nhật Bản đang gây tranh cãi cùng mối quan ngại an ninh liên quan tới Trung Quốc và Triều Tiên.
Nhiều người cho rằng vắng bóng VFA, hiệp ước Quốc phòng Song phương cùng với Hiệp ước Hợp tác Quốc phòng Tăng cường mà Mỹ và Philippines từng ký kết vào các năm 1951 và 2014 sẽ không còn ý nghĩa.
Ngoài ra, những người ủng hộ việc duy trì VFA nhấn mạnh hiệp ước này sẽ giúp ngăn chặn Trung Quốc bành trướng cũng như mở rộng quân sự hóa trên Biển Đông. Và khoản viện trợ quốc phòng của Mỹ trị giá 1,3 tỉ USD kể từ năm 1998 là vô cùng cần thiết để thúc đẩy năng lực cho quân đội Philippines.