Nếu khôn ngoan, phương Tây nên bỏ trừng phạt Nga

Tổng thống Nga Vladimir Putin tạibuổi họp báongày 18/12.

Chỉ vài giờ sau buổi họp báo của Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Pháp François Hollande cho rằng đây có thể là thời gian để phương Tây xem xét khả năng của họ trong việc làm giảm bớt căng thẳng. “Riêng ngoại trưởng Đức và Đan Mạch đã cảnh báo rằng các lệnh trừng phạt tiếp diễn có thể làm Nga bị bất ổn.

Theo bình luận của tờ Bloomberg, có thể họ chỉ đơn giản là đang bảo vệ lợi ích quốc gia trước những nguy cơ  thiệt hại từ các lệnh trừng phạt kéo dài. Nhiều nhà xuất khẩu của Đức cũng như các công ty Đan Mạch đã bị ảnh hưởng mạnh mẽ vì tình hình suy thoái ở Nga. Tổng thống Hollande thì rất muốn bàn giao hai tàu chiến cho Hải quân Nga (để vừa thu được tiền, vừa không bị phạt một khoản lớn vì đơn phương hủy bỏ hợp đồng). 

Tuy nhiên, quan điểm của Thủ tướng Đức Angela Merkel - người có tiếng nói có ảnh hưởng nhất châu Âu - lại không cho thấy bất kỳ sự thay đổi nào. Ngày 18/12, bà đã nói rằng các lệnh trừng phạt tiếp diễn là điều “không thể tránh khỏi” nếu ông Putin không chịu nhượng bộ về vấn về khủng hoảng ở Ukraine.

Một câu hỏi được đặt ra là liệu các lệnh trừng phạt cứng rắn có nhất thiết phải duy trì một thời gian dài?

Xét về thực chất, lệnh trừng phạt không phải là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khủng hoảng kinh tế và tài chính lan rộng ở Nga như hiện nay. Dù có hay không có các lệnh trừng phạt thì đất nước này vẫn phải đương đầu với những khó khăn về kinh tế. Chính giá dầu giảm mạnh mới là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đồng rúp bị rớt giá. Dầu rẻ hơn cũng làm giảm nguồn thu chính của Kremlin là ngoại tệ và tiền nộp thuế.

Người dân Nga đổ xô đi mua sắm khi đồng rúp mất giá.

Cũng không thể đổ tại trừng phạt gây nên suy thoái. Vài tháng trước khi sáp nhập Crimea, tốc độ tăng trưởng của Nga đã bắt đầu có dấu hiệu chậm lại rõ rệt. 

Suy thoái phát sinh từ nhiều vấn đề sâu xa: Nga quá lệ thuộc vào xuất khẩu năng lượng, các ngành công nghiệp sản xuất và dịch vụ kém phát triển, năng suất thấp, cho đến việc đẩy mạnh quốc hóa các doanh nghiệp tư nhân cũ. 

Dù rằng ngày mai các trừng phạt có được dỡ bỏ thì suy thoái vẫn cứ tiếp tục xảy ra, nhà kinh tế Neil Shearing nhận định. Theo ông, tuy nhiên, ít nhất chấm dứt các trừng phạt “cũng có thể làm suy thoái bớt trầm trọng và hồi phục nhanh hơn”.

Đồng thời, các trừng phạt còn là lý do thích hợp để ông Putin đổ lỗi cho người khác - phương Tây sẽ phải chịu trách nhiệm về những khó khăn xảy ra tại Nga bây giờ. 

Nhà kinh tế học Canada Archibald R.M. Ritter và chuyên gia người Cuba đã chỉ ra rằng lệnh trừng phạt kéo dài nhiều thập kỷ của Mỹ lên Cuba không những không thể thay đổi chế độ nước này mà còn góp phần “củng cố địa vị của Fidel Castro trong nước”. 

Nhà bình luận của Bloomberg View Leonid Bershidsky đã chỉ ra rằng một nước Nga đơn độc và chống đối sẽ “mạnh hơn và nguy hiểm hơn nhiều” so với Cuba trước kia.

Đúng là trừng phạt đã giáng lên nước Nga những đòn rất đau. Đáng kể nhất là việc nhiều doanh nghiệp chủ đạo đã phải đóng cửa cùng với đó là việc rút vốn khỏi các thị trường tài chính quốc tế, buộc họ phải tìm kiếm viện trợ từ Kremlin để trả các khoản nợ nước ngoài. Trừng phạt cũng khiến ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga không thể nhận được từ phương Tây lượng kiến thức chuyên môn cũng như các trang thiết bị rất cần cho việc hiện đại hóa và khai thác các nguồn dự trữ mới.

Dù lời phát biểu của ông Putin khá cố chấp nhưng vẫn có khả năng ông ấy sẽ sẵn sàng lùi một bước. Tại buổi họp báo, ông ấy đã nói rằng bản thân tin tưởng Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko thực sự muốn có hòa bình và lực lượng ly khai ở miền đông Ukraine phải chịu một phần trách nhiệm vì đã để tiếp tục xảy ra những xung đột. 

Tổng thống Pháp Hollande đã nói bóng gió về khả năng diễn ra một cuộc hòa giải nếu như các lệnh trừng phạt có thể nới lỏng hơn. Bất cứ thảo luận nào về giảm nhẹ trừng phạt đều cần được tiến hành hết sức cẩn thận. 

Nội dung được thực hiện qua thảm khảo nguồn tin từ Bloomberg News. Bloomberg News cùng tờ BusinessWeek là hai chuyên trang về kinh tế, phân tích tài chính và cung cấp dữ liệu cho các đối tác doanh nghiệp của Tập đoàn truyền thông Bloomberg.