NATO đã ‘nuốt lời hứa’ với Tổng thống Liên Xô Gorbachev như thế nào?

Theo Tạp chí Mỹ National Interest (NI), các nước phương Tây năm 1990 đã hứa với cựu Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev rằng họ sẽ không mở rộng NATO sang phía Đông, nhưng sau đó đã ‘nuốt những lời hứa này’.

Cựu Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev và cựu Tổng thống Mỹ Bush (cha)

NI nhắc lại rằng, ngay trước khi Liên bang Xô Viết sụp đổ, Tổng thống Mỹ George W. Bush (cha), Thủ tướng Anh Margaret Thatcher, Tổng thống Pháp Francois Mitterrand, Thủ tướng Đức Helmut Kohl và Ngoại trưởng các nước này đã hứa với Moscow sẽ không kết nạp các nước thuộc khối Hiệp ước Warsaw vào Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Theo tác giả bài báo, sau khi "mối đe dọa Liên Xô" biến mất, NATO đã mất đi mục tiêu để tồn tại và vào năm 1993, Hoa Kỳ đã có những lời kêu gọi thay đổi đường lối hoặc nguyên tắc hoạt động. Những khẩu hiệu này có "tác dụng ma thuật mạnh mẽ", và kết quả là, Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây Dương do Hoa Kỳ lãnh đạo đã xâm chiếm khu vực Balkan.

Theo bài báo, việc "biến NATO thành xác sống (zombie)" xảy ra vào năm 1994, khi NATO khởi xướng chương trình “Đối tác vì hòa bình” hợp tác với các nước không phải thành viên, khi đó là Ba Lan, Cộng hòa Séc, Hungary và hầu hết Đông Âu xếp hàng quay sang tham gia Liên minh NATO, vì Hoa Kỳ hứa hỗ trợ quân sự cho họ chống lại "mối đe dọa Nga".

Bài báo nhấn mạnh đến vai trò của cuộc bầu cử Tổng thống ở Hoa Kỳ diễn ra vào năm 1996, khi Bill Clinton và đối thủ của ông từ đảng Cộng hòa Bob Dole, phát biểu ủng hộ việc mở rộng NATO.

Tác giả bài báo lưu ý trong những năm 1990, Nga không phải là một mối đe dọa, và không có lý do gì để nghĩ rằng mối đe dọa này có thể quay trở lại. Tuy nhiên, Bill Clinton và giới thượng nghị sĩ Hoa Kỳ đã bị mê hoặc bởi cơ hội đưa ra lựa chọn lịch sử đúng đắn và triển vọng thu thập thêm các khoản đóng góp cho chiến dịch tranh cử.

Ngoài ra, các nhà sản xuất vũ khí cũng quan tâm đến việc mở rộng Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây Dương, vì hứa hẹn sẽ có những đơn đặt hàng vũ khí mới từ các quốc gia mới gia nhập NATO.

Hiện nay, theo NI, Gruzia dự định gia nhập NATO, sẽ biến thành một nước nằm dưới cái ô bảo hộ quân sự của Hoa Kỳ. “Và nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump không muốn Moscow coi Gruzia như một bàn đạp cho một cuộc tấn công vào nước Nga trong tương lai, đơn giản ông chỉ cần nói không”, tác giả bài báo kết luận.

Trí Đức (Lược dịch)