Mỹ tấn công Syria: Một mũi tên trúng vô số đích

Theo chuyên gia Chris Weigant của Huffington Post, quân đội Hoa Kỳ thực sự chưa tiêu diệt được nhiều tài sản của lực lượng không quân Syria. Ông Weigant cho rằng dù chưa thể kết luận chắc chắn nhưng có thể đưa ra được một số đánh giá ban đầu tác động của cuộc tấn công đối với tình hình quân sự, chính sách đối ngoại của chính quyền Trump cũng như các vấn đề chính trị trong nội bộ nước Mỹ.

Tác động về quân sự

Hải quân Hoa Kỳ đã phóng 59 tên lửa hành trình vào căn cứ Shayrat của Syria, trong đó 58 quả đã rơi trúng mục tiêu, một quả đã không hoạt động ngay trên bệ phóng. Nghe có vẻ như rất nhiều tên lửa đã được phóng ra, song đối với quân đội Mỹ, vụ việc này không khác gì một “cây kim” dưới đáy biển.

Việc sử dụng tên lửa hành trình có một lợi ích là giúp quân đội Mỹ bảo toàn tính mạng cho binh lính của mình trong cuộc tấn công. Ngoài ra, phóng tên lửa từ khoảng cách hàng trăm kilomét không tạo ra nguy hiểm nào cho các phi công và binh lính Mỹ, bởi cả hai lực lượng này đều không tham gia tấn công.

Căn cứ Shayrat mà quân đội Mỹ phóng tên lửa Tomahawk hôm 7/4.

Tuy nhiên, một điểm trừ của tên lửa hành trình so với một vụ đột kích ném bom truyền thống, là loại vũ khí này chỉ có giới hạn trọng tải. Các đầu đạn hạt nhân gắn trên những tên lửa này chỉ nặng khoảng 450kg, bằng một nửa so với một loại bom tiêu chuẩn có thể mang. Tên lửa hành trình cũng tương đối đắt đỏ khi so với giá nhiên liệu của các máy bay chiến đấu và ném bom. Vì vậy, nếu tiến hành ném bom lớn thì sẽ gây thiệt hại nhiều hơn cho chiến trường nhưng lại đối mặt với nguy cơ cao hơn cho quân nhân Mỹ.

Từ tất cả các thông tin báo cáo ban đầu, vụ tấn công tên lửa này đã đạt được mục tiêu quân sự, đó là không có một binh lính Nga nào thiệt mạng hay bị thương sau vụ việc. Song, điều này cũng không quá ngạc nhiên bởi Mỹ đã cảnh báo trước cho Nga để tránh khi khu vực chiến trường mà tên lửa Mỹ nhắm tới.

Bên cạnh đó, cũng có khá nhiều ý kiến khác nhau về hiệu quả quân sự của vụ tấn công. Lầu Năm Góc không nêu rõ số lượng cụ thể chiến đấu cơ Syria buộc phải ngừng hoạt động, như vậy có nghĩa là Mỹ đã không đạt được mục tiêu như mong đợi. Trên thực tế, hầu hết những đánh giá thiệt hại ở phía Syria đều do phía Nga đưa ra công chúng, cả các đoạn video về căn cứ sau khi bị tấn công. Điều đó cho thấy, Nga và Syria là bên muốn cho thế giới chứng kiến những hình ảnh thật sự. Truyền thông luôn duy trì tính hoài nghi, cho dù nguồn tin xuất phát từ bên nào đi chăng nữa.

Thực tế, Mỹ không nhằm vào các đường băng bởi sẽ phải tốn nhiều tên lửa hành trình hơn nữa, do đó quân đội Syria mới có thể đưa máy bay trở lại hoạt động tại căn cứ này ngay ngày hôm sau. Mục tiêu mà Hoa Kỳ thực sự nhắm tới là các cơ sở hậu cần, như chứa nhiên liệu, cơ sở sửa chữa… Các hầm chứa vũ khí hóa học không nằm trong mục tiêu bởi như vậy nó có thể gây tổn hại đến người dân và môi trường xung quanh.

Tuy nhiên, không một số liệu nào về những thiệt hại trên được công bố trong các đoạn phim của Syria và Nga, song theo các chuyên gia, Mỹ đã phá hủy đủ cơ sở hậu cần của Syria, điều đó có nghĩa là cơ sở này sẽ kém hiệu quả đi rất nhiều cho đến khi được việc sửa chữa hoàn tất.

Tác động tới chính sách đối ngoại

Hệ quả của vụ tấn công đối với chính sách đối ngoại của chính quyền Donald Trump rất khó để đánh giá, ít ra là tại thời điểm hiện tại. Những tuyên bố về chính sách đối ngoại của ông Trump nếu nhìn vào sẽ thấy sự rời rạc, nhất là khi so sánh với những gì mà ông đã hứa trong chiến dịch tranh cử. Tuy nhiên, nếu nhìn tổng thể, ngay cả các cố vấn hàng đầu của ông Trump cũng đưa ra những ý kiến đối lập.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump hứa hẹn “nước Mỹ phải là số 1” với toàn thế giới. Điều này có nghĩa là sẽ tránh dính líu đến cuộc nội chiến Syria nhưng cùng lúc đó, ông chủ Nhà Trắng cũng hứa hẹn sẽ “diệt tận gốc” khủng bố IS và đã nhận được sự cổ vũ lớn từ đám đông. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi kể cả ông Trump đảo ngược hoàn toàn quan điểm của mình về Syria thì cho đến nay hầu hết những người ủng hộ ông vẫn không lấy làm phiền trước sự đối lập đó.

Ông Trump vẫn chưa đưa ra chính sách đối ngoại chính thức sau vụ tấn công Syria.

Chỉ một tuần trước khi vụ tấn công xảy ra, một sự chuyển hướng lớn trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ đối với Syria được công bố, đó là Washington không còn quan tâm việc ông Assad đi hay ở, thay vào đó là “tùy vào người dân Syria”. Thế nhưng, khi vụ tấn công nghi sử dụng vũ khí hóa học xảy ra, những hình ảnh kinh hoàng trên truyền hình đã khiến ông Trump thay đổi hoàn toàn chính sách mới của mình và bất ngờ ra lệnh “nã” tên lửa Tomahawk vào chính quyền Damascus như một hành động trả đũa.

Hành động vội vàng này có thể có ý nghĩa về mặt chính trị nhưng về chính sách đối ngoại thì vẫn còn rất nhiều câu hỏi chưa được giải đáp. Đâu là bằng chứng chính quyền ông Assad đứng sau vụ tấn công? Đâu là tuyên bố của Liên Hiệp Quốc về hành động của Mỹ? ...

Kể từ đó đến nay đã 5 ngày nhưng Nhà Trắng chưa đưa ra bất kỳ một lời giải thích cụ thể nào. Kể cả các quan chức cao cấp đại diện cho Hoa Kỳ là đại sứ tại LHQ Nikki Haley và Ngoại trưởng Rex Tillerson khi xuất hiện trên các chương trình truyền hình hôm 9/4 cũng cho thấy sự “rối loạn” trong nội các của ông Trump về chính sách đối ngoại.

Tác động về chính trị

Nếu xét về các vấn đề chính trị trong nội bộ Hoa Kỳ thì trên các phương tiện truyền thông, bà Nikki Haley nổi lên hết sức mạnh mẽ thời gian gần đây, trong khi Tổng thống Donald Trump xuất hiện ở mức vừa phải và cuối cùng là Ngoại trưởng Rex Tillerson.

Các chuyên gia cho rằng, ông Tillerson vốn gần như là “con số không” trên sân khấu thế giới và cả truyền thông Mỹ nếu so với ông Trump và bà Haley. Không chỉ vậy, Bộ Ngoại giao của ông Tillerson còn chưa được hoàn thiện kể từ khi ông tiếp quản và Ngoại trưởng Mỹ mới chỉ chính thức xuất hiện trong buổi phóng vấn đầu tiên hôm 9/4 vừa qua. Tuy nhiên, chuyến công du Nga vào ngày 10/4 của ông sẽ được theo dõi sát sao, vì vậy ông Tillerson sẽ khó có thể giấu mình thêm được nữa.

Vẫn còn quá sớm để nói rằng liệu ông Trump có gia tăng được tỷ lệ ủng hộ sau vụ tấn công Syria hay không. Ông đã xuất hiện một các quyết đoán nhưng cực kỳ chóng vánh khi ra lệnh tất công Syria, song kết quả ra sao còn phải chờ ít nhất đến cuối tuần để các tổ chức thăm dò ý kiến đưa ra kết quả mới. Hơn thế nữa, cho đến nay, ông Trump đã tạo ra khá nhiều sự kiện hỗn loạn và có thể còn kéo dài, vì vậy liệu công chúng Mỹ có nhớ đến cuộc tấn công Syria trong hai hay ba tuần sắp tới hay không khi mọi thứ vẫn tiếp diễn. Đây là một câu hỏi mở rất khó để trả lời.

Bà Nikki Haley là tiếng nói có sức nặng nhất hiện nay.

Cuối cùng, có thể nói bà Nikki Haley là người có được sự thăng tiến chính trị lớn nhất, hơn bất kỳ người tiền nhiệm nào. Kể từ khi làm việc tại trụ sở LHQ ở New York, bà Haley duy trì một khoảng cách khá xa với Nhà Trắng của Tổng thống Trump, bà có một quan điểm chính trị riêng, gần như độc lập với những gì mà lãnh đạo Hoa Kỳ nói. Bà cho thấy sự độc lập này từ khá sớm và với sự chú ý tới cuộc tấn công Syria như hiện nay, bà Haley dường như là tiếng nói mạnh mẽ nhất về chính sách đối ngoại trong toàn bộ chính quyền của ông Trump, kể cả bản thân Tổng thống.

Nhiều thông tin cho hay, bản thân bà Haley cũng cân nhắc sẽ chạy đua vào Nhà Trắng trong tương lai, vì vậy rất nhiều người coi bà đang chuẩn bị kinh nghiệm đối ngoại cho mình để hướng tới chiến dịch tranh cử bởi ở vị trí Thống đốc trước đây, bà sẽ có rất ít cơ hội để có được những kinh nghiệm như vậy.

Tóm lại, có hai tác động chính trị mà cuộc tấn công nói trên mang lại. Thứ nhất, chính quyền Trump đã hướng truyền thông ra khỏi các thông tin xung quanh mối liên hệ của nhóm tranh cử của ông với Nga. Và thứ hai, quyết định của ông Trump khiến cho rất nhiều thành viên đảng Cộng hòa cuối cùng đã phải bớt các ý kiến chỉ trích ông cũng như không cho họ có cơ hội phản bác giống như trường hợp của người tiền nhiệm Obama khi trình kế hoạch tấn công Syria trước Quốc hội.