Liệu Canada có từ bỏ việc mua máy bay F-35?

Sự xuất hiện của chính phủ mới ở Canada đồng nghĩa với việc chính sách quốc phòng và quân sự ở các nước ngoài của Ottawa sẽ được thay đổi. Một trong số đó có thể là thương vụ mua máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ.

Máy bay F-35 được nhiều nước để ý, tuy nhiên giá thành cao cùng những vấn đề kỹ thuật đã khiến nhiều người hoài nghi về chất lượng máy bay.

Chính phủ của Thủ tướng Stephen Harper trước đây đã quyết định mua về 65 chiếc máy bay tiêm kích tàng hình F-35, nhưng ông Trudeau mới đây đã tuyên bố rằng chính phủ mới sẽ hủy bỏ mua máy bay F-35. Thay vào đó, họ sẽ chọn một loại máy bay chi phí thấp hơn và ưu tiên nâng cấp lực lượng Hải quân Canada.

Chương trình F-35 là một trong những chủ đề gây tranh cãi ở Canada, chủ yếu vì lý do chi phí. Chính phủ đảng Bảo thủ đã cố tình hạ thấp chi phí ước tính của 65 chiếc máy bay F-35. Ban đầu, Ottawa cho rằng chúng sẽ tốn 9 tỉ USD, nhưng theo nhiều báo cáo của các cơ quan chính phủ, con số này cao hơn thế rất nhiều. Báo cáo mới nhất nói rằng chính phủ Canada sẽ phải trả 45,8 tỉ Usd để có thể sở hữu 65 máy bay F-35.

Với chính phủ của ông Trudeau, cái giá đó là quá cao đối với Canada, một quốc gia có ngân sách quốc phòng hạn hẹp. Họ cũng cho rằng F-35 chưa bao giờ là loại máy bay mà Canada cần. Thật vậy, nhiều quan chức cho rằng một máy bay chiến đấu tàng hình có đủ sức để hoạt động tại khu vực rộng lớn, thưa thớt dân cư ở phía Bắc đất nước. Căn cứ không quân ở Canada không nhiều và thường cách xa nhau, trang thiết bị thì khó có thể so sánh với các căn cứ của Mỹ.

Nếu Canada thực sự không muốn có F-35 và chuyển sang mua loại máy bay khác, phi cơ F/A-18 Super Hornet của hãng Boeing sẽ là một ứng cử viên nặng ký. Mặc dù máy bay Typhoon, Rafale hay Gripen cũng là những lựa chọn sáng giá, Ottawa chưa bao giờ mua máy bay không phải do Mỹ sản xuất. Việc có thể phối hợp với quân đội Mỹ là điều rất quan trọng đối với Canada.

Lợi thế của Boeing đó là đã có sản phẩm được Canada sử dụng. Không quân nước này đã sử dụng 77 máy bay CF-18 Hornet nay đã có tuổi. Nhưng người Canada quen thuộc với loại máy bay nhiều hơn và thực tế cho thấy nó có thể hoạt động ở những vùng gần cực Bắc xa xôi và giá lạnh mà không gặp sự cố nào. 

Mặc dù máy bay F/A-18 Super Hornet không giống như chiếc Hornet, nó sẽ đóng vai trò là bước chuyển đổi sang các loại khí tài hiện đại hơn. Việc Hải quân Mỹ cũng sử dụng Super Hornet cũng giúp Canada có thể dễ dàng phối hợp hoạt động với Mỹ.

Tuy nhiên, điều đó cũng không có nghĩa là hãng Lockheed Martin sẽ không thể thuyết phục chính phủ Canada mua F-35. Chỉ có thời gian mới trả lời rằng liệu ông Trudeau có thực sự chấm dứt việc mua về F-35 và hướng tới loại máy bay khác hay không.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo Tạp chí National Interest. National Interest được thành lập vào năm 1985. Tạp chí thường tập trung vào vấn đề chính sách đối ngoại và những lợi ích quốc gia của Mỹ.