Vụ chiếm đất công Từ Liêm: Bản án chưa thấu tình, đạt lý!

> Vụ chiếm đất công Từ Liêm: Nhùng nhằng "công", "tội"!

Theo đó, bị cáo Ngô Quang Anh (Trưởng phòng Công chứng Mỹ Đình) phải chịu mức án 15 tháng tù giam, bị cáo Hoàng Đình Trọng (Trưởng Văn phòng Luật sư PGVN) phải chịu mức án 12 tháng tù giam và bị cáo Vũ Tiến Phùng, phải phải chịu mức án 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.

Án đã tuyên nhưng chưa thấu tình đạt lý ? (Từ trái sang, ông Vũ Tiến Phùng, Ngô Quang Anh, Hoàng Đình Trọng)

Cả 3 bị cáo đều bị Hội đồng xét xử (HĐXX) buộc tội “vu khống” vì các hành vi: soạn thảo đơn (đối với bị cáo Anh, mặc dù không ký tên); tư vấn, chỉnh sửa, đóng dấu giáp lai vào đơn và đóng dấu treo vào phong bì (đối với bị cáo Trọng) trước khi gửi đơn tố cáo khẩn cấp; tổ chức, vận động người dân ký đơn tố cáo nhóm người lạ mặt nhảy dù xây nhà trái phép (đối với bị cáo Phùng) đối với ông Lê Xuân Trường, Bí thư huyện ủy Từ Liêm.

Tuy nhiên, trong bản án được thẩm phán Lại Vĩnh Trung tuyên tại phiên tòa, việc truy tố đối với tội danh “vu khống” dành cho các bị cáo không căn cứ theo điều 105 Bộ luật Tố tụng hình sự như được viện dẫn trong Quyết định khởi tố vụ án mà được chuyển sang truy tố theo điều 106 Bộ luật này.

Như chúng tôi đã đưa tin, trong 2 ngày 16 và 17/11, ở phần thẩm vấn và tranh luận tại phiên tòa, HĐXX và đại diện Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) huyện Từ Liêm đã cho rằng, hành vi phạm tội của các bị cáo được phát hiện và khởi tố từ lá đơn “Yêu cầu khởi tố vụ án hình sự” của ông Lê Xuân Trường, Bí thư huyện ủy Từ Liêm.

Theo tài liệu do các luật sư cung cấp cho phóng viên, tại quyết định khởi tố vụ án số 194 (ĐTHS) ngày 11/5/2011 do thượng tá Nguyễn Văn Lân, Phó thủ trưởng Cơ quan cảnh sát điều tra (CQCSĐT)- Công an huyện Từ Liêm ký, nêu rõ: “căn cứ đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự của người bị hại; tài liệu chứng cứ thu thập được”. Sau khi xác định có dấu hiệu tội phạm “vu khống” quy định tại khoản 2, điều 122 Bộ luật Hình sự, CQCSĐT đã “căn cứ điều 105 Bộ luật Tố tụng hình sự” và điều 34, 100 và 104 Bộ luật Tố tụng Hình sự để khởi tố vụ án. Trước khi ban hành các quyết định nếu trên, 13 người liên quan đến lá đơn tố cáo khẩn cấp đã bị CQCSĐT- Công an huyện Từ Liêm mời lên, tạm giữ, tạm giam, lấy lời khai. Sau khi lấy lời khai của những người liên quan nêu trên, ngày 22/5/2011 CQCSĐT- Công an huyện Từ Liêm đã ký quyết định khởi tố bị can mang số 356, 257, 360 và được VKSND huyện Từ Liêm phê chuẩn tại các quyêt định khởi tố bị can số 363, 364 và 356 cùng ngày.

Tại phiên tòa, trong phần tranh luận, các luật sư bào chữa cho các bị cáo đều cho rằng, CQCSĐT khởi tố vụ án căn cứ vào lá đơn “Yêu cầu khởi tố vụ án hình sự” của ông Lê Xuân Trường, Bí thư huyện ủy Từ Liêm theo điều 105 Bộ luật Tố tụng hình sự là không có cơ sở. Lý lẽ mà các luật sư nêu ra là: Thứ nhất, người bị hại không xác định được thiệt hại của mình do hành vi của những người “vu khống” gây ra; thứ hai, trong hồ sơ vụ án, không có lời khai của người bị hại do việc ủy quyền giữa ông Lê Xuân Trường và ông Bạch Đăng Tân là không đúng quy định pháp luật (duy nhất chỉ có 1 bản ghi lời khai của ông Bạch Đăng Tân); thứ ba, hành vi pháp lý của những người soạn thảo, ký vào lá đơn tố cáo khẩn cấp có nội dung “vu khống” ông Lê Xuân Trường, Bí thư huyện ủy Từ Liêm vẫn đang thuộc phạm vi của Luật khiếu nại, tố cáo và Luật Phòng, chống tham nhũng cho phép. Khi các cơ quan chức năng chưa có quyết định, văn bản trả lời nội dung trong đơn tố cáo của 13 công dân nêu trên đúng hay sai thì chưa đủ căn cứ khởi tố vụ án; thứ tư, nội dung đơn tố cáo của các công dân (trong đó có liên quan của 3 bị cáo) là đúng vì ngay sau khi họ bị bắt, UBND huyện Từ Liêm đã tổ chức cưỡng chế, phá dỡ ngôi nhà xây dựng trái phép tại vị trí khu đất được nêu trong đơn; thứ năm, nhóm người lạ mặt ngang nhiên xây nhà trái phép trên khu đất lấn chiếm, từ khi bị tố cáo đến nay vẫn chưa được cơ quan chức năng xác minh, làm rõ; thứ sáu, bị cáo Anh và Trọng là những cá nhân, làm việc trong pháp nhân có chức năng, nhiệm vụ được phép soạn thảo, tư vấn, trợ giúp pháp lý cho công dân, tổ chức, nhằm bảo vệ tài sản của Nhà nước theo luật định, nhưng họ không ký tên vào đơn tố cáo, không đủ cơ sở khẳng định hành vi phạm tội vu khống.

Có lẽ, HĐXX đã ghi nhận những ý kiến tranh luận của các luật sư tại phiên tòa về căn cứ được nêu tại quyết định khởi tố vụ án hình sự số 194 (ĐTHS) nên khi nghị án, HĐXX đã thay đổi từ căn cứ vào điều 105 sang điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự. Nội dung của khoản 1, điều 106 quy định: “Khi có căn cứ xác định tội phạm đã khởi tố không đúng với hành vi phạm tội xảy ra hoặc còn có tội phạm khác thì Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát ra quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự”. Có nghĩa là, căn cứ vào quy định này, CQCSĐT và VKSND quyết định khởi tố vụ án theo chức năng của mình mà không cần đến cầu của người bị hại.

Phiên tòa khép lại, các luật sư và những người tham dự phiên tòa đều ngỡ ngàng và lo ngại cho những ai đã và đang tham gia tích cực vào việc tư vấn, soạn thảo, ký vào những lá đơn có nội dung tố cáo, chống tiêu cực, tham nhũng liên quan đến những cán bộ có chức, có quyền khi chưa đủ chứng cứ cụ thể hiện nay. Và, không ít luật sư có mặt tại phiên tòa, sau khi nghe tuyên án cũng lo ngại rằng, bản thân mình cũng đã từng tư vấn, soạn thảo và đóng dấu giáp lai vào các đơn thư tố cáo của công dân nhưng may thay, vẫn chưa bị truy tố trước pháp luật.

Trần Cường