Ô nhiễm biển: Nguy cơ đối với phát triển bền vững

Sự phát triển dân số và kinh tế, biến đổi khí hậu và thiên tai đang tạo áp lực tác động lớn đến tài nguyên và môi trường biển. Ô nhiễm biển đang trở thành nguy cơ đối với phát triển bền vững.

Đó là nhận định của TS. Trần Đức Thạnh, Viện Tài nguyên và Môi trường biển, Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam.

Theo ông Trần Đức Thạnh, nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm biển là do phát triển công nghiệp, du lịch tràn lan vượt tầm kiểm soát; nuôi trồng thủy sản bất hợp lý; dân số tăng và nghèo khó; lối sống giản đơn và dân trí thấp; thể chế, chính sách còn bất cập...

Hiện có từ 70% đến 80% lượng rác thải trên biển có nguồn gốc từ nội địa khi các nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp, khu dân cư xả nước thải, chất thải rắn không qua xử lý ra các con sông ở vùng đồng bằng ven biển hoặc xả thẳng ra biển.

Ô nhiễm biển: Nguy cơ đối với phát triển bền vững - ảnh 1

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Lượng chất thải đã gia tăng rất lớn ở các vùng nước ven bờ, trong đó, theo con số thống kê cách đây vài năm, lượng dầu thải đã lên tới khoảng 35.160 tấn/ngày, nitơ 26-52 tấn/ngày, và amoni 15-30 tấn/ngày. Ví dụ, với tổng diện tích nuôi tôm hơn 600 nghìn ha, mỗi năm sẽ thải ra môi trường gần 3 triệu tấn chất thải rắn.

Cũng theo TS. Trần Đức Thạnh, hiện tại, “bức tranh” về chất lượng môi trường biển, đảo Việt Nam hết sức đa dạng, phức tạp, khó có thể có những đánh giá tổng quan và khách quan. Tuy nhiên, dựa vào nhiều nguồn điều tra, đánh giá phân tán, có thể đưa ra những nhận định chung sau đây:

Nồng độ các chất gây ô nhiễm có xu hướng ngày càng tăng. Cụ thể, ô nhiễm dầu phổ biến ở cả vùng nước sát bờ và ngoài khơi, đặc biệt trên tuyến hàng hải quốc tế. Một lượng dầu rất lớn bị rò rỉ ra môi trường biển do hoạt động của các tàu và do các sự cố hư hỏng hay đắm tàu chở dầu, do sự cố tại lỗ khoan thăm dò và dàn khoan khai thác dầu. Đáng chú ý là các vụ tràn dầu nghiêm trọng những năm gần đây có xu hướng tăng, gây thiệt hại nghiêm trọng cho môi trường biển, đặc biệt đối với sinh vật biển và thủy sản nuôi trồng. Tình trạng ô nhiễm dầu vượt xa tiêu chuẩn cho phép khá phổ biến ở nhiểu khu vực ven bờ Việt Nam và trên tuyến hàng hải quốc tế đi qua Biển Đông.

Nhiễm bẩn kim loại nặng chưa phổ biến nhưng ở nhiều nơi đã có biểu hiện tăng tích lũy trong nước, trầm tích và cơ thể sinh vật, trở thành mối hiểm họa lâu dài cho môi trường biển, nhất là đối với các kim loại nặng có độc tính như chì, cadimi, asen, thủy ngân...

Lượng cyanua xuất phát từ hoạt động tách chiết vàng trên lưu vực và gây mê đánh bắt hải sản, khá cao vào cuối những năm 90. Gần đây, câu chuyện cyanua lại bùng lên trong sự kiện ô nhiễm biển 4 tỉnh Bắc Trung Bộ liên quan đến hoạt động xả thải phi pháp của nhà máy Formosa.

Ô nhiễm nhóm chất hữu cơ bền có độc tính cao (POPs), bao gồm dư lượng hoá chất bảo vệ thực vật và các chất hữu cơ có độc tính có biểu hiện tích lũy, thậm chí vượt giới hạn cho phép tại một số điểm. Trong vụ ô nhiễm Formosa vào tháng 4/2016, phenol là thành phần ô nhiễm chính cùng cyanua gây thảm họa cá chết hàng loạt các tỉnh từ Hà Tính đến Thừa Thiên Huế.

Tình trạng ô nhiễm môi trường biển và hải đảo còn do các địa phương khai thác, sử dụng không hợp lý các vùng đất cát ven biển dẫn tới thiếu nước ngọt, xói lở, sa bồi bờ biển với mức độ ngày càng nghiêm trọng. Ô nhiễm hữu cơ dù cục bộ nhưng khá cao và vượt mức cho phép ở gần các khu du lịch, đông dân như Cửa Lục, Sầm Sơn, Nha Trang và Vũng Tàu...

Chưa kể dịch bệnh các vùng nuôi nhiều nơi gây thiệt hại lớn cho ngành thủy sản. Năm 1996, nghề nuôi tôm nước lợ ở châu thổ Mê Kông thiệt hại đến hàng nghìn tỉ đồng do dịch bệnh.

Nhìn một cách tổng quan, phần lớn diện tích biển đảo ở nước ta chưa bị ô nhiễm, nhưng ô nhiễm cục bộ theo không gian, thời gian và theo một số yếu tố riêng lẻ thì khá phổ biến, nhiều khi nghiêm trọng ở mức báo động vì có khả năng gây tác động xấu đến môi trường, sức khỏe cộng đồng.

Một số nơi, ô nhiễm cục bộ phát triển thành các điểm nóng ô nhiễm và trở thành nơi tích luỹ - phát tán ô nhiễm cho vùng nước ven bờ. Phần lớn các điểm nóng ô nhiễm tại các cửa sông, nơi đáng ra có khả năng phân tán, tự làm sạch môi trường rất tốt, ví dụ như vùng cửa Ba Lạt và vùng cửa sông Bạch Đằng.

Thiết nghĩ, các cơ quan hữu quan cần quan tâm đánh giá đúng mức hơn tới tình trạng ô nhiễm biển để đảm bảo sức khỏe cộng đồng cũng như sự phát triển kinh tế bền vững.

Bình Minh

Nhiều tư liệu quý hiếm khẳng định chủ quyền biển đảo Việt Nam

Bộ sách gồm 6 cuốn với nhiều tư liệu quý khẳng định chủ quyền biển đảo Việt Nam vừa được Nhà xuất bản TT&TT giới thiệu nhân dịp kỷ niệm 35 năm sự kiện Gạc Ma (14/3/1988-14/3/2023).

Điều khoản 'cấm' tiết lộ với người đòi tiền 'gửi tiết kiệm thành mua bảo hiểm'

Trong khi nhiều khách hàng gửi tiết kiệm ngân hàng bị biến thành hợp đồng mua bảo hiểm nhân thọ Manulife vẫn chật vật đi đòi tiền, có một số người đã được trả lại tiền nhưng buộc phải ký cam kết không được tiết lộ với bên thứ ba.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam ra mắt 6 phòng thí nghiệm đạt chuẩn ISO

Ngày 8/1, Học viện Nông nghiệp Việt Nam ra mắt 6 phòng thí nghiệm đạt chuẩn ISO 17025:2017 với hàng trăm chỉ tiêu phân tích đạt chứng nhận Vilas.

Chạy bộ tiếp sức xuyên Việt gây quỹ phẫu thuật nụ cười trẻ em

Một nhóm các VĐV chạy bộ phong trào gồm 10 người đang thực hiện chạy bộ xuyên Việt từ cột cờ Lũng Cú (Hà Giang) đến mũi Cà Mau với mục đích gây quỹ phẫu thuật nụ cười, đồng hành cùng Tổ chức Phẫu thuật nụ cười (Operation Smile).

Ba bài học kinh nghiệm rút ra trong thực tiễn điều hành năm 2022 của NHNN

Tại Hội nghị Chính phủ với địa phương diễn ra hôm 03/01/2023, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng đã chia sẻ những bài học kinh nghiệm rút ra trong thực tiễn điều hành chính sách tiền tệ năm 2022.

Chính sách tiền tệ linh hoạt góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô

Tại hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương năm 2022, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định quan điểm điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tăng tính độc lập tự chủ của nền kinh tế.

Hỗ trợ 28 địa phương khắc phục hậu quả thiên tai

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái vừa ký Quyết định 1661/QĐ-TTg ngày 31/12/2022 hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai 10 tháng đầu năm 2022.

Cậu sinh viên có duyên với những tủ sách thiện nguyện

Những ngày đầu một mình đạp xe đi gom sách ủng hộ, Thái Hải Đăng, cậu sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền, chẳng dám nghĩ hành trình “Sách đến tay em” lại có thể kéo dài và được nhiều người ủng hộ như bây giờ.

Năm 2022, đội tàu cá ở Đà Nẵng khai thác đạt trên 33.000 tấn tổng sản lượng

Năm nay do ảnh hưởng của thời tiết trên biển phức tạp, chi phí chuyến biển tăng cao…nhưng sản lượng khai thác thuỷ sản của Đà Nẵng vẫn đạt trên 33.000 tấn.

Giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu từ ngày 1/1/2023

Từ 1/1/2023, thuế bảo vệ môi trường với xăng là 2.000 đồng một lít, các mặt hàng dầu (trừ dầu hoả) và mỡ nhờn là 1.000 đồng, theo Nghị quyết vừa được thông qua.

Đang cập nhật dữ liệu !