Người đầu tiên mang rau, hoa Đà Lạt về Sài thành

Trong căn nhà nhỏ, xây theo lối kiến trúc của Pháp, cụ bà Nguyễn Thị Hét, lần giở những trang báo, tấm ảnh cũ, nhớ về những ngày đầu vào ấp Hà Đông vỡ đất, về những chuyến xe rau, hoa xuôi ngược Đà Lạt - Sài Gòn tần tảo nuôi gia đình... 

 

 

Chồng bà - cụ ông Ngô Văn Hậu, cũng là một trong những người đầu tiên vào Đà Lạt lập ấp Hà Đông, di ảnh của cụ giờ đây cũng được lớp cháu con của làng hoa nổi tiếng này đặt thờ và xem như Thành hoàng của làng.

 

Trong được mất, nhớ quên của trí nhớ người già, cụ Hét trở về kí ức: Ngày ấy nhà tôi là nhà duy nhất trong ấp không trồng rau hoa, tôi lấy rau, hoa của bà con trong ấp trồng mang ra chợ Đà Lạt bán, rồi sau đó quyết định chở về Sài Gòn bán, bởi ở dưới đó, người ta thích rau, hoa của Đà Lạt lắm. Đất và khí hậu thời đó tốt lắm, rau củ lúc nào cũng dễ sống và tươi ngon...

 

Sau những chuyến bán buôn nhỏ, phải gửi xe hàng, gia đình bà cũng đã góp nhặt, vay mượn được tiền mua xe riêng tự lấy hàng để chủ động trong việc kinh doanh. 

 

Có thời điểm, trong nhà bà đã có hẳn hai chiếc xe tải để chở rau, hoa về Sài Gòn bán. Bà nói, ngày ấy bán buôn không cần nhiều lời như bây giờ, lấy một đồng chỉ bán hai ba đồng là cùng, sau mỗi chuyến đổ hàng xuống Sài Gòn trừ chi phí đi lại, xăng dầu, về nhà đủ tiền mua gạo, mua thêm chút cá thịt cho con ăn học là vui lắm rồi. Rau, hoa ngày ấy cũng lấy từ chính bà con trong xóm, nhiều khi trên xe phần lớn là hàng của anh em gửi bán giùm.

 

Những chuyến ngược xuôi chở rau, hoa của bà đã quen thuộc đến nỗi lính của các trạm gác, mỗi khi thấy bà đi qua đều không cần xét hỏi. Bà kể, nhiều đứa còn xin bà cái lơ, bắp sú để ăn, bà còn nói tụi nó, lên thùng thấy cái nào ngon thì lấy.

 

Người dân trong ấp Hà Đông, cứ mỗi sáng cắt rau, củ và hoa xếp sẵn hai bên đường, đợi xe bà chạy ngang là bốc hàng xếp lên. Ngày ấy, phải đi mất hơn một ngày mới tới được Sài Gòn. Bà nói, sợ nhất là bom đạn, lâu lâu phải dừng lại vì gặp nhiều trận đụng độ lính của ta và ngụy quân.

 

Từ những năm 40-50 của thế kỷ trước, mình bà một tay quản lý việc buôn bán để lo cơm áo cho gia đình. Dù không hẳn làm ăn lớn như những công ty, nhưng việc buôn bán thuận buồm cũng giúp bà và gia đình có cuộc sống khá thoải mái. Những chuyến xe chở rau, hoa xuống Sài Gòn của bà thường luôn cháy hàng, nhiều người còn giục bà sao không làm với số lượng lớn hơn nữa, bởi dân Sài Gòn lúc bấy giờ, đặc biệt thích rau, hoa Đà Lạt.

 

Đã từng có thời điểm, việc buôn bán rau, hoa của bà không chỉ dừng lại ở Sài Gòn: Cũng đã có hơn 10 chuyến hàng tôi gửi xe lửa để ra Hà Nội bán. Gửi hàng xong, canh đúng thời điểm tàu sắp đến ga Hàng Cỏ thì tôi đi máy bay ra, xuất hàng cho các chợ ở Hà Nội xong tôi lại quay vào. Bán ở ngoài Bắc được lắm, nghe rau, hoa Đà Lạt là họ đổ xô vào mua. Sau này, thấy xa và vất quá nên tôi mới không đi nữa.

 

Cũng theo bà, lúc ấy chẳng có mộng làm giàu, dù có điều kiện để làm điều đó. Chỉ mong sao chồng con khỏe mạnh, đủ cơm ăn, áo mặc là mãn nguyện rồi.

 

Người phụ nữ đầu tiên biết mang những bó rau, hoa của ấp Hà Đông thuở mới vỡ đất lập làng về Sài Gòn giờ đã 87 tuổi. Dẫu chỉ là bán buôn nhỏ, mục đích nuôi chồng con, nhưng chẳng hiểu sao, tôi lại thấy bà như một đại sứ thương hiệu của rau, hoa Hà Đông, của Đà Lạt, cái cụm từ mà bây giờ người ta vẫn dùng.