Lúa gạo khuấy đảo chính trị Thái Lan, Philippines

Lâu nay, gạo được coi là nguồn thực phẩm chính yếu tại Đông Nam Á. Đây chính là lý do giải thích tại sao nhiều chính trị gia lo sợ mỗi khi người nông dân bất bình hay người dân phàn nàn về giá gạo tăng cao. 

Thực tế, những người nông dân Thái Lan đang tổ chức biểu tình sau khi chương trình trợ giá lúa gạo của chính phủ thất bại, khiến người nông dân không nhận được số tiền bán lúa gạo đúng thời hạn. Còn tại Philippines, nạn buôn lậu gạo hoành hành đang khiến giới chức này đau đầu tìm cách giải quyết bởi nó đang ảnh hưởng trực tiếp tới nhiều lĩnh vực kinh tế. 

Nông dân Thái Lan biểu tình tập trung trước tòa nhà Bộ Thương mại

Sau khi Thủ tướng Yingluck Shinawatra giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử vào năm 2011, chương trình trợ giá lúa gạo của chính phủ Thái Lan đã thu mua sản phẩm của người nông dân với giá cao hơn thị trường trước khi cho xuất khẩu nước ngoài. 

Theo chính phủ Thái Lan, mục đích của chương trình này nhằm tăng khoản tiền tiết kiệm cho người nông dân. Song một số nhà phê bình cho rằng đây là một chính sách theo chủ nghĩa dân túy lãng phí. 

Cách đây 6 tháng, chính phủ Thái Lan đã buộc phải tuyên bố giảm giá thu mua lúa gạo để bù lại số tiền thất thu lớn khi áp dụng chính sách trợ giá. Giới chức Thái Lan còn cam kết đảm bảo trả đủ số tiền mà người nông dân được hưởng. Song thực tế không như vậy. Người nông dân thì không nhận được tiền còn số tiền mà chính phủ nợ đã lên tới 130 tỷ bath (4 tỷ USD), đẩy cuộc sống của hơn một triệu người trồng lúa bị ảnh hưởng. 

Mặc dù, phần lớn những người nông dân biểu tình không thuộc lực lượng phe đối lập trong chiến dịch "đóng cửa Bangkok", nhưng sự xuất hiện của họ đang làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chính trị tại Thái Lan. 

Thậm chí, phe đối lập còn bày tỏ sự ủng hộ với những người nông dân biểu tình và đề xuất tài trợ giúp chiến dịch biểu tình đường phố được kéo dài. Phe đối lập còn cáo buộc chính quyền của Thủ tướng Yingluck đã tham nhũng dẫn tới tình trạng nợ tiền của người nông dân. 

Về phần mình, chính phủ Thái Lan khẳng định họ không thể trả tiền đúng thời hạn cho nông dân vì các cuộc biểu tình kéo dài suốt thời gian qua, và yêu cầu người biểu tình không phong tỏa hay chiếm đóng các ngân hàng chính phủ. Chính phủ Thái Lan còn khẳng định họ sẽ tìm cách chuyển tiền tới người nông dân và phủ nhận cáo buộc chương trình trợ giá lúa gạo là một chính sách dân túy thảm hại.

"Mục tiêu cơ bản của chương trình trợ giá lúa gạo không nhằm giành sự yêu mến của chính phủ mà đơn giản là nâng thu nhập và tạo dựng cuộc sống tốt đẹp hơn cho người nông dân, tạo dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho thế hệ con cháu. Do đó, những biện pháp hỗ trợ nông dân sẽ giúp đất nước gây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cũng như không gây ảnh hưởng tới các quy tắc tiền tệ và tài chính của đất nước", chính phủ Thái Lan tuyên bố. 

Thực tế, Thủ tướng Yingluck không thể làm ngơ trước sự bất bình của những người nông dân bởi nhiều người trong số họ tới từ những địa phương giành lá phiếu ủng hộ bà trong cuộc bầu cử hôm 2/2. Tuy nhiên, bà Yingluck cũng cần cân nhắc lời khuyên của nhiều chuyên gia kinh tế - những người từng cảnh báo chính quyền của bà về việc điều chỉnh chương trình trợ giá lúa gạo. 

Nông dân Philippines vất vả trên cánh đồng trồng lúa trong khi nạn buôn lậu gạo hoành hành

Trong khi đó, tại Philippines, nạn buôn lậu gạo đang trở thành vấn đề chính trị trọng tâm quốc gia sau khi một báo cáo tiết lộ trong năm 2013, hàng tuần, khoảng 50.000 tấn gạo được đưa vào Philippines theo con đường nhập lậu. Hiện nay, Philippines cũng là quốc gia nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới. 

Thậm chí, quốc hội Philippines đã tiến hành một cuộc điều tra nhằm xác định các đối tượng buôn lậu gạo tình nghi. Cơ quan này còn hối thúc chính phủ cần nhanh chóng đưa ra xét xử lưu động 157 trường hợp buôn lậu gạo. 

"Tình trạng buôn lậu đang đe dọa nền kinh tế và ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống của người nông dân nghèo khổ - những người lao động quần quật cả ngày dưới cái nắng gay gắt mà miếng cơm lại bị những kẻ buôn lậu gạo cướp mất", Thượng nghị sĩ Franklin Drilon nói.

Mới đây, Bộ Tư pháp Philippines tuyên bố họ đã bắt giữ được "trùm buôn lậu gạo". Song, một số người nghi ngờ về tính chân thật của nguồn thông tin này. Thậm chí, những thương lái địa phương còn yêu cầu chính quyền bắt giữ các nghiệp đoàn buôn lậu gạo vốn móc ngoặc với giới chính trị gia địa phương và các quan chức hải quan.