Không nước nào vay ODA để đầu tư vào “siêu dự án”

Đại biểu Lê Thị Nga đề nghị phải có giám sát tối cao và ban hành luật về ODA

Thảo luận tại hội trưởng về tình hình kinh tế xã hội sáng 30/10, đại biểu Đỗ Ngọc Niễn, Bình Thuận cho biết, trước khó khăn thách thức trong nước và thế giới, nhưng dưới sự điều hành của Chính phủ, sự quyết tâm chính trị của các bộ ngành, địa phương các khó khăn đã dần được khắc phục kịp thời.

Đặc biệt sức mạnh tổng hợp, sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang tăng lên. Trong thời gian qua chúng ta cũng đã có những chính sách phù hợp trong việc đấu tranh để đạt mục tiêu bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, được nhân dân đồng tình và dư luận quốc tế ủng hộ.

Nhiều đại biểu cũng tán thành và đánh giá cao qua báo cáo của Chính phủ trong 9 tháng đấu năm 2014. Chính sự nỗ lực quyết của Chính phủ và các bộ ngành chúng ta đã bước đầu đạt được sự ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế được lạm phát, duy trì tăng trưởng, ổn định giá trị đồng tiền, thị trường BĐS cũng đang dần được khắc phục…

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, nhiều đại biểu cũng tỏ ra quan ngại về bức tranh KTXH trong thời gian qua.

Đề cập đến nguồn vốn ODA, đại biểu Nguyễn Văn Tiên (Tiền Giang) cho rằng, ODA liên quan nhiều đến vấn đề nợ công nên đối với những dự án vay vốn ODA thì phải hết sức cẩn thận vì nó sẽ làm tăng gánh nặng nợ công.

Để hạn chế nợ công, theo ông Tiên chúng ta phải sử dụng nguyên tắc “vàng” là không vay chi cho ODA thường xuyên. Ông phản ánh, có dự án vay hàng trăm triệu đô la vốn ODA chi thường xuyên. Từ thực tế đó đại biểu đề nghị vay vốn ODA phải có ý kiến của cấp trên, nếu không nợ công cộng dồn sẽ lên mức rất lớn.

Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Lê Thị Nga, Thái Nguyên cho biết, ODA qua 20 năm Việt Nam đã thu hút 78 tỷ đô Mỹ. Chính phủ đã rất nỗ lực để sử dụng vào phát triển KTXH, nhiều dự án đạt kết quả tốt, nhưng thực tế vẫn còn nhiều bất cập, thất thoát, lãng phí, tham nhũng làm ảnh hưởng không nhỏ đến toàn bộ dự án.

Đại biểu Nga dẫn dụ một số vụ án lớn như vụ ở PMU, Huỳnh Ngọc Sỹ…nhưng việc phát hiện vụ việc lại do người nước ngoài. Đánh giá cao công tác xử lý vụ việc của các Bộ sau đã thể hiện thái độ nghiêm túc đối với các sai phạm, bà Nga cũng chỉ ra những nguyên nhân cần phải khắc phục trong việc sử dụng vốn ODA.

Theo đại biểu Nga, chủ trương sử dụng nguồn vốn ODA đã được điều chỉnh, tuy nhiên các quy định còn mang tính nguyên tắc, chưa ngăn được xin cho. Đáng lưu ý pháp lý về ODA đã bộc lộ 2 bất cập là Quốc hội – người chịu chịu trách nhiệm cao nhất về nợ công và người dân phải đóng thuế thì gần như đứng ngoài về ODA. Bà đề nghị Quốc hội ban hành luật quản lý sử dụng ODA, công khai minh bạch toàn bộ số vốn, các dự án…

Bên cạnh đó, bà Nga cũng cho rằng, trách nhiệm giám sát của Quốc hội về ODA chưa được coi trọng. 20 năm qua, mặc dù đã xảy ra nhiều sai phạm, Nhiều vụ chấn động nhưng chưa một lần được giám sát tối cao về ODA.

Ủy ban đối ngoại có 2 lần giám sát năm 2006 khi xảy ra vụ PMU 18 và đã có những kiến nghị, nhưng những kiến nghị ấy chưa được tiếp thu, điều này làm tăng bất cập ODA, đẩy nợ công lên cao.

“Bất cứ quốc gia nào nếu phụ thuộc lâu dài vào ODA sẽ là thất bại”. Hiện việc phân bổ ODA của ta dàn trải, thiếu trọng tâm trọng điểm, không kích thích được nội lực sẽ tạo tâm lý trông chờ ỷ lại”.

Kinh nghiệm của thế giới cho thấy, họ luôn sử dụng ODA có chọn lựa. Chính phủ các nước chỉ vay vào đầu tư hạ tầng, xóa đói giảm nghèo, không vay để đầu tư vào những dự án nhỏ lẻ càng không vay đầu tư vào những siêu dự án, và họ cũng lên kế hoạch chấm dứt vay ODA trong một tương lại không xa.

Trên cơ sở đó, đại biểu Lê Thị Nga đề nghị Quốc hội phải thực hiện giám sát tối cao và ban hành luật về ODA, kiểm soát việc sử dụng, chống lãng phí, sử dụng có chọn lọc, đồng thời hạn chế, tiến tới chấm dứt ODA trong một tương lai không xa.