Trẻ bị đái tháo đường tăng mạnh vì đại dịch

Gia tăng trẻ em đái tháo đường

Kết quả từ hai nghiên cứu được thực hiện ở Washington, DC và Louisiana, được trình bày vào ngày 25/6 tại Hội nghị Khoa học lần thứ 81 của ADA, cho thấy tỷ lệ nhập viện vì bệnh đái tháo đường tuyp 2 ở thanh niên trong năm 2020 tăng gấp đôi so với năm 2019. Nguyên nhân của sự gia tăng này được cho là do tác động gián tiếp của các biện pháp giãn cách xã hội, bao gồm đóng cửa trường học và thất nghiệp, đang đặt ra gánh nặng quá mức cho các cộng đồng không được phục vụ.

Cụ thể là so với trước đại dịch, tỷ lệ mắc đái tháo đường tuyp 2 tăng 182%, từ 50 trường hợp năm 2019 lên 141 người vào năm 2020, tuổi trung bình của các bệnh nhân là 14. Trong đó, tỷ lệ bệnh nhân thanh thiếu niên mắc đái tháo đường tuyp 2 khởi phát bằng nhiễm toan ceton (DKA) tăng từ 2 (4%) trước đại dịch lên 33 (23,4%) trong thời kỳ đại dịch, còn tỷ lệ bệnh nhân khởi phát đái tháo đường có cả nhiễm toan ceton và tăng áp lực thẩm thấu tăng từ 0 lên 13 (9,2%).

Đại dịch cũng dường như đã làm thay đổi tỷ lệ thanh niên được chẩn đoán mắc đái tháo đường tuyp 2 so với đái tháo đường tuyp 1. Trong khi 24% thanh niên mắc đái tháo đường mới trước đại dịch là đái tháo đường tuyp 2, và số còn lại mắc đái tháo đường tuyp 1, thì trong thời kỳ đại dịch tỷ lệ mắc đái tháo đường tuyp 2 đã tăng lên 44%.

BS Daniel S. Hsia, thuốc Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Pennington, Louisiana cho rằng "Cần có những nghiên cứu lớn hơn để tìm hiểu tại sao có sự gia tăng tỷ lệ mắc đái tháo đường tuyp 2 ở trẻ em trong đại dịch”, và ông cho rằng “Nguyên nhân có thể bao gồm giảm hoạt động thể chất, thời gian sử dụng thiết bị điện tử nhiều hơn, giấc ngủ bị xáo trộn và tăng lượng thực phẩm chế biến sẵn, tất cả đều có thể dẫn đến tăng cân, từ đó làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường tuyp 2”.

Nguy cơ đái tháo đường ở trẻ em trong đại dịch. Ảnh minh họa

Chế độ ăn phòng đái tháo đường

TS BS Nguyễn Trọng Hưng – Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đối với trẻ nhỏ, thời gian dịch bệnh này cũng là điều kiện để trẻ tăng cân và tăng cân đồng nghĩa với nguy cơ đái tháo đường rất lớn.  Mỗi làn sóng Covid-19 đi qua là số trẻ bị béo phì, thừa cân lại tăng hơn. Trẻ thừa cân thành béo phì, trẻ còi thành suy dinh dưỡng.

Nhất là đối với trẻ đã bị béo phì. BS Hưng khuyên dù dịch bệnh thì trẻ cần điều chỉnh chế độ ăn uống kết hợp các hoạt động thể lực là cách điều trị béo phì tốt nhất. Nên ăn theo thực đơn dinh dưỡng của bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng. Ăn thịt nạc, cá, thịt da cầm bỏ da, tôm, đậu phụ... Nếu uống sữa nên uống sữa không đường, trẻ lớn nên uống sữa gầy (sữa bột tách bơ), không nên uống sữa đặc có đường. Bữa sáng nên ăn nhiều để tránh trẻ ăn vặt, giảm ăn về chiều và tối.

Nên ăn nhiều rau xanh, quả chín ít ngọt. Giảm bớt gạo thay bằng khoai, ngô là những thực phẩm cơ bản giàu chất xơ. Khi chế biến thức ăn hạn chế các món xào, rán, nên ăn các món luộc, hấp. Nên ăn đều đặn, không bỏ bữa, không để trẻ quá đói, vì nếu quá đói trẻ sẽ ăn nhiều các bữa sau sẽ gây tích lũy mỡ nhanh hơn. Nhai kỹ và chậm khi ăn. Kết hợp khẩu phần ăn ít chất béo, uống nhiều nước lọc và ăn vừa đủ không quá no.

Bên cạnh việc cải thiện chế độ dinh dưỡng thì các hoạt động thể lực cũng là một trong những yếu tố góp phần giảm cân và hạn chế thừa cân, béo phì. Cần khuyến khích, tạo điều kiện cho trẻ tham gia các trò chơi vận động như nhảy dây, đá bóng, cầu lông, bơi lội, đi bộ, leo cầu thang... Khuyến khích trẻ đi bộ hoặc đi xe đạp đến trường thay vì đưa đón, làm việc nhà như dọn dẹp, lau chùi nhà cửa... Không cho trẻ xem tivi quá nhiều, cũng không nên bắt trẻ ngồi học nhiều.

Không nên cho trẻ uống các loại nước ngọt có gas. Hạn chế các loại bánh kẹo ngọt, kem, mứt, chocolate, sữa đặc có đường... Không dự trữ các loại thức ăn giàu năng lượng bơ, phomat, bánh kẹo, nước ngọt trong nhà... Không ăn vào lúc tối trước khi đi ngủ.

Khánh Chi