Mắt không nhắm được, méo miệng giữa mùa hè chỉ vì thói quen nhiều gia đình mắc

Bệnh nhân N.T. H

Tắm muộn, nằm điều hoà dễ méo mồm 

Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí, ngày 4/8 tiếp nhận nữ bệnh nhân nhập viện do méo miệng. Người bệnh là N.T.H 66 tuổi trú tại Hoàng Quê - Đông Triều.

Bà N.T. H cho biết, chiều hôm trước khi nhập viện bà đi chợ về gặp mưa to. Về nhà, chủ quan bà đi nấu cơm xong rồi mới đi tắm.

Buổi tối không thấy gì bất thường nhưng sáng hôm sau ngủ dậy thấy cứng hàm, nói khó, bà giật mình soi gương phát hiện bị méo miệng, mắt phải không nhắm được.

Bà đánh răng, ăn sáng đều trong tình trạng không mím được miệng, thức ăn rơi vãi. Lo sợ bệnh nặng hơn, bà vội vàng đến BV Việt Nam - Thuỵ Điển Uông Bí khám.

Tại đây, các bác sĩ thăm khám, làm các xét nghiệm cần thiết rồi chẩn đoán bà H., bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên bên phải. Người bệnh đã được tư vấn nhập viện điều trị theo phác đồ.

Trước đó, bệnh nhi H.T.T.L 6 tuổi, xã Tân Phương, huyện Thanh Thủy, Phú Thọ sau một đêm ngủ dậy mắt phải cũng không nhắm nổi, miệng méo lệch sang một bên. Theo người nhà bệnh nhi, nguyên nhân của tình trạng này là do bé nằm điều hoà quá lạnh.

Bố mẹ vội đưa bé đến Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy (Phú Thọ). Tại đây, các bác sĩ chẩn đoán bé bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên do lạnh (sử dụng điều hoà).

BSCKI Phạm Văn Anh, Trưởng khoa Y học cổ truyền - phục hồi chức năng cho biết, bệnh nhi bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên phải. Do đến viện sớm, trẻ được điều trị bằng phương pháp y học cổ truyền - phục hồi chức năng kết hợp với y học hiện đại, nên sau 14 ngày bệnh nhi được ra viện, bình phục gần như 100%.

Hậu quả nghiêm trọng nếu không được sơ cứu, điều trị kịp thời

Méo miệng là thuật ngữ dân gian, y học hiện đại gọi là liệt dây thần kinh 7 ngoại biên. Đây là dây thần kinh chỉ đạo vận động tất cả nhóm cơ ở nửa mặt.

BSCKII. Đặng Thị Thư Vy – Trưởng khoa Tâm Thần kinh – Cơ xương khớp Bệnh viện  Việt Nam – Thuỵ Điển Uông Bí cho biết, trong các nguyên nhân gây liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên thì yếu tố lạnh là phổ biến nhất Ngoài ra còn các nguyên nhân khác như nhiễm virus, chấn thương, phẫu thuật vùng tai, u vòm họng và nền sọ…cũng có thể khiến người bệnh bị méo mồm.

Đoạn dây thần kinh số 7 nằm trong ống xương đá, vốn dĩ đã bị lạnh (do không có cơ che phủ dây thần kinh), do đó khi gặp gió lạnh đột ngột, không khí lạnh buốt từ bên ngoài khiến cho nó bị nhiễm lạnh đột ngột, mạch máu bị co thắt lại. Hậu quả là dẫn đến thiếu máu nuôi dưỡng và sưởi ấm làm cho dây thần kinh sẽ bị phù lên, bị chèn ép và dẫn đến liệt.

Theo BS Văn Anh, liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên là căn bệnh thường gặp ở mọi lứa tuổi, mọi giới tính. Bệnh thường xảy ra nhiều vào mùa đông xuân, nguyên nhân do lạnh chiếm 80%. Tuy nhiên, số ca mắc cũng có thể tăng đột biến vào mùa nắng nóng, đặc biệt đối với trẻ em do sử dụng điều hòa.

Khi bị bệnh, người bệnh thường có biểu hiện mắt nhắm không kín, miệng méo lệch về một bên. Tiên lượng phục hồi của liệt mặt do lạnh nói chung tốt với tỷ lệ khỏi trung bình từ 70% đến 100%. Nếu bệnh nhẹ, trẻ có thể khỏi sau 2-6 tuần, còn lại khỏi sau 2-3 tháng. Nhưng nếu không được chữa trị kịp thời và đúng cách, người bệnh có thể bị liệt mặt, méo miệng vĩnh viễn.

Mặc dù đây là căn bệnh không đe dọa đến tính mạng, nhưng liệt dây thần kinh số 7 lại làm bệnh nhân đau khổ vì thiếu tự tin khi giao tiếp với người khác. Khuôn mặt bị biến dạng, nói không tròn vành, rõ chữ, các hoạt động ăn uống, vệ sinh cá nhân gặp nhiều khó khăn sẽ là những hậu quả lâu dài của bệnh.

Do bệnh liên quan đến hệ thần kinh nên có thể để lại hậu quả nghiêm trọng hoặc di chứng lâu dài nếu không được sơ cứu, điều trị kịp thời, đúng cách.

Ngay sau khi bị méo miệng, cần xử lý nhanh như xoa bóp tại chỗ, đánh gió. Về phương pháp xoa bóp, bản thân người bệnh méo miệng có thể dùng hai ngón tay cái bấm vào hai bên má nơi chỗ trũng giao điểm của khớp hai hàm trên dưới. Nếu bấm vào có cảm giác đau nhiều là đúng vị trí.

Cùng lúc há miệng ngáp nhiều lần, vừa ngáp vừa bấm nhấn huyệt. Miệng méo bên trái thì nhấn bên phải mạnh hơn để miệng kéo về bên phải; nếu miệng kéo về bên phải thì lại nhấn mạnh bên trái để điều chỉnh lại… Làm như vậy cho đến khi ngáp thấy miệng há to thành hình vòng tròn là được.

Để phòng tránh, đặc biệt đối với trẻ nhỏ nằm điều hoà, BS Văn Anh khuyến cáo cha mẹ cần đảm bảo cơ thể trẻ được giữ ấm, tránh bị lạnh. Đối với không gian cần bật điều hòa ban đêm, các gia đình chú ý hẹn giờ điều hòa hoặc tắt khi nhiệt độ phòng đã mát. Trước khi rời phòng, nên tắt máy, mở cửa để điều hòa không khí giữa bên trong và bên ngoài.

Nhiệt độ thích hợp trong phòng điều hòa không cách biệt quá 5-7 độ C so với ngoài trời, không nên để điều hòa ở nhiệt độ quá thấp trong thời gian dài. Phòng máy lạnh có trẻ em chỉ nên đặt từ 26-28 độ C (sẽ hơi nóng với người lớn, nhưng phù hợp với trẻ em). Ban đêm khi đi ngủ nên điều chỉnh lại nhiệt, tránh để trẻ nằm thẳng luồng gió lạnh.

N. Huyền