Dấu hiệu cảnh báo sốc phản vệ do thức ăn như thế nào?

Sốc phản vệ do thức ăn.

Nguy kịch sau bữa ăn

Bệnh viện Nhi trung ương đã điều trị cho bệnh nhân Nguyễn Duy H., 14 tuổi (Bắc Ninh) nhập viện trong tình trạng nguy kịch, suy thở. Được biết sau bữa cơm trưa với nhiều loại thức ăn (thịt gà, thịt lợn, măng tươi), khi H. tiếp tục ăn mít thì xuất hiện nổi mẩn ngứa trên da, sưng nóng môi, mắt mờ. Ban mẩn ngứa xuất hiện và lan nhanh toàn thân kèm theo trẻ chóng mặt, buồn nôn và đi ngoài nhiều lần.

Bệnh nhân được sơ cứu tại nhà rồi chuyển đến bệnh viện tỉnh. Tại đây, H. li bì dần, xuất hiện khó thở, tím tái, tụt huyết áp phải đặt ống nội khí quản bóp bóng hỗ trợ hô hấp và dùng các thuốc vận mạch, đồng thời vừa cấp cứu vừa chuyển đến Bệnh viện Nhi TƯ.

Tại khoa Hồi sức tích cực (Bệnh viện Nhi TƯ) các bác sĩ chẩn đoán bệnh em H. bị sốc phản vệ do thức ăn. Bác sĩ sử dụng các thuốc vận mạch, chống sốc, an thần, thở máy đảm bảo duy trì các dấu hiệu sinh tồn trong giới hạn bình thường. Sau 4 ngày điều trị tích cực, H. đã thoát khỏi tình trạng nguy kịch, tỉnh, tự thở có ôxy hỗ trợ, mạch và huyết áp trở lại mức tương đối bình thường. Hiện tại, H. đang được điều trị tại khoa Miễn dịch- dị ứng lâm sàng.

Cuối tháng 4/2018, một bệnh nhân đã tử vong do sốc phản vệ ngay sau khi ăn hải sản dù đã được đưa đến bệnh viện. Gần đây nhất, một nữ bệnh nhân ở tỉnh Đồng Nai đã được chuyển đến Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) cấp cứu cũng do sốc phản vệ sau khi ăn cá ngừ.

Vì sao sốc phản vệ do thức ăn?

Các bác sỹ cho biết, sốc phản vệ do dị ứng với thực phẩm là tai biến dị ứng nghiêm trọng nhất, dễ gây tử vong nhất, không chỉ gặp ở trẻ nhỏ mà cũng xảy ra với người lớn nếu không được chẩn đoán và xử lý kịp thời. Có rất nhiều loại thực phẩm có thể gây dị ứng như: cua, mực, tôm, ghẹ, các loại cá, khoai tây, đậu nành… Đối tượng có nguy cơ cao dễ bị dị ứng với hải sản là trẻ em, người cao tuổi, người mắc một trong một số bệnh dị ứng như: bệnh hen suyễn, chàm, phát ban đỏ dị ứng, viêm mũi xoang dị ứng, viêm da cơ địa hoặc trong gia đình có nhiều người có cơ địa dị ứng.

Theo các bác sỹ, những bệnh nhân trước đó đã từng bị dị ứng sau khi ăn thức ăn cơ thể nổi mẩn ngứa, phát ban cần ngay lập tức đến bệnh viện để được theo dõi và điều trị kịp thời. Các bác sỹ khuyến cáo, những bệnh nhân có cơ địa mẫn cảm hoặc có tiền sử dị ứng cần thay đổi thói quen ăn uống, cẩn trọng hơn trong việc sử dụng thực phẩm.

PGS-TS Nguyễn Văn Đoàn, nguyên Giám đốc Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện (BV) Bạch Mai cho biết,  dị ứng thực phẩm biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau sau khi ăn. Đầu tiên là các biểu hiện đường tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn….

Tiếp đó là các biểu hiện ngoài da như đỏ da, mẩn ngứa, nổi mề đay (chiếm tới hơn 70% trong các nghiên cứu của bác sĩ). Trường hợp nặng, mề đay có kèm theo khó thở, đau bụng, buồn nôn, đi ngoài phân lỏng, đau đầu, chóng mặt…

Người bệnh có thể có các triệu chứng hô hấp như hắt hơi, ngạt, chảy nước mũi, khó thở kiểu hen, co thắt thanh quản. Đặc biệt là sốc phản vệ khi có trụy tim mạch với các triệu chứng sốc như da tái lạnh, mạch nhanh nhỏ, nổi vân tím, tụt huyết áp… Đối với dị ứng thức ăn thì tình trạng sốc phản vệ là bệnh cảnh lâm sàng nghiêm trọng nhất, dễ dẫn đến tử vong.

Sốc phản vệ thường có thể xảy ra sau khi ăn từ vài giây, vài phút, muộn hơn có thể kéo dài tới vài giờ sau khi ăn, do các dị nguyên hấp thu chậm nhưng thường gặp nhất là trong 1 giờ đầu sau khi ăn.