GS Nguyễn Minh Thuyết: Kỷ luật sinh viên mang giáo trình photo là thiếu căn cứ

Quyết định kỷ luật nữ sinh photo tài liệu. Hiện nay nhà trường đã giảm hình thức kỷ luật xuống còn cảnh cáo.

Sự việc em N.T.N.A, sinh viên năm 2 khoa Luật dân sự bị Đại học Luật TP.HCM đình chỉ một năm học vì mang 8 cuốn giáo trình photo vào trường đang gây ra nhiều tranh luận trái chiều. Hiện nay, nhà trường đã giảm hình thức kỷ luật xuống cảnh cáo.

Xung quanh sự việc này, PV báo Infonet đã có cuộc trao đổi với GS. Nguyễn Minh Thuyết -  Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh Thiếu niên và Nhi đồng và cũng là chủ biên của rất nhiều cuốn sách nổi tiếng.

GS Nguyễn Minh Thuyết cho hay: “Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ, việc sao chép tác phẩm đã công bố phải được sự đồng ý của tác giả và không được làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, không gây phương hại đến các quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.

Nhưng Luật cũng không cấm người ta “tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân”. Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ thì hành vi này thuộc trường hợp “sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao”.

Như vậy, nếu bạn sinh viên Trường ĐH Luật TP HCM mà báo chí đề cập mấy hôm nay tự photo cho mình một số giáo trình, mỗi giáo trình một bản, không nhằm mục đích kinh doanh thì bạn ấy không phạm luật.

Nếu có người phạm luật, cần xử phạt trong trường hợp này thì đó là người photo tài liệu để bán hoặc làm dịch vụ photo tài liệu để lấy tiền công.

Ở các nước có Luật Sở hữu trí tuệ, cơ quan, công ty, trường học và tất cả những người làm dịch vụ photo, không ai dám photo cho bạn nguyên một quyển sách vì hành động đó vi phạm pháp luật.

Giả sử Trường ĐH Luật TP HCM muốn nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, ý thức tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ ở sinh viên Luật thì trong trường hợp này chỉ nên nhắc nhở, giải thích về quyền sở hữu trí tuệ”.

GS. Nguyễn Minh Thuyết

GS. Nguyễn Minh Thuyết cũng cho biết thêm: “Việc kỷ luật sinh viên cũng cần thực hiện đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Thông tư 10 năm 2016 của Bộ GDĐT quy định tại điểm c điều 9 về việc áp dụng hình thức kỷ luật đình chỉ học tập có thời hạn như sau: "Đình chỉ học tập có thời hạn: áp dụng đối với những sinh viên đang trong thời gian bị cảnh cáo mà vẫn vi phạm kỷ luật hoặc vi phạm nghiêm trọng các hành vi sinh viên không được làm; sinh viên vi phạm pháp luật bị xử phạt tù nhưng cho hưởng án treo...".

Có thể thấy rõ sinh viên bị xử lý vì photo giáo trình không thuộc bất cứ trường hợp nào trong ba trường hợp Thông tư quy định. Như vậy, Quyết định kỷ luật của Nhà trường không có cơ sở pháp lý”.

Luật sư Nguyễn Quang Ngọc – Giám đốc trung tâm pháp luật – Hiệp hội chống hàng giả và bảo vệ thương hiệu Việt Nam.

Để rộng đường dư luận, PV báo Infonet cũng có cuộc trò chuyện cùng Luật sư Nguyễn Quang Ngọc – Giám đốc trung tâm pháp luật – Hiệp hội chống hàng giả và bảo vệ thương hiệu Việt Nam.

Luật sư Nguyễn Quang Ngọc cho hay: “Cá nhân tôi cho rằng việc xử lý sinh viên Luật của Đại học Luật thành phố HCM với hình thức đình chỉ học tập 01 năm như báo chí đã đưa không những không dựa trên căn cứ hiện hành của pháp luật mà còn thể hiện trình độ chuyên môn cũng như đạo đức của hội đồng kỷ luật trường này.

Là một luật sư từng tham gia bảo vệ khá nhiều vụ án sở hữu trí tuệ, trong đó có các tranh chấp về bản quyền sách cho khá nhiều nhà xuất bản trong và ngoài nước, tôi hiểu rằng “việc thượng tôn pháp luật nói chung và chấp hành nghiêm chỉnh Luật sở hữu trí tuệ nói riêng là việc cần được tuyên truyền phổ biến, nâng cao trong cộng đồng, đặc biệt cho các sinh viên luật.

Tuy nhiên với quy định trái khoáy của trường về việc xử lý kỷ luật với hình thức khá nặng đồng thời chia sẻ của vị hiệu trưởng rằng "lẽ ra cần phải đuổi học", tôi cho rằng có lẽ vị này đã quên đọc luật nên phát biểu và đưa ra mức kỷ luật hồ đồ như đã đề cập trên.

Ta cần đánh giá hành vi vi phạm trên cơ sở của Luật sở hữu trí tuệ: Điều 25. Các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao, trong đó có ghi rõ: Các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao bao gồm: Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân; Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình…

Hơn nữa, việc kết luận có hay không có hành vi xâm phạm quyền tác giả cần phải do cơ quan hữu quan như kết luận của thanh tra chuyên ngành hoặc phán quyết của tòa án chứ không do giáo viên thuộc hội đồng kỷ luật nhà trường quyết định.

Còn về nội quy của nhà trường cần phải xây dựng trên cơ sở phù hợp với quy định hiện hành của pháp luật, luật giáo dục để ngoài thực hiện việc quản lý sinh viên, phòng ngừa các vi phạm tuyên truyền phổ biến cho người dân và cộng đồng thì cũng cần thực hiện các chức năng mà nghiêm minh như Luật hình sự vẫn đưa ra, đó là nâng cao giáo dục thay vì trừng phạt.

Vấn đề đạo đức xã hội: Một sinh viên, đặc biệt là sinh viên luật thì uy tín, tương lai còn ở phía trước. Việc sử dụng giáo trình hoặc tài liệu photo (không có bản quyền) cho mục đích phi thương mại không phải là hành vi bị cấm nhưng khi bị nêu tên trong hội đồng kỷ luật, bạn bè gièm pha, gia đình và xã hội biết chuyện thì sinh viên đó sẽ đối mặt với những gì?

Trong trường hợp có những suy nghĩ không chín chắn sẽ xảy ra rất nhiều vấn đề không những ảnh hưởng đến bản thân sinh viên đó và gia đình bạn đó.

Với việc trừng phạt của trường ĐH Luật trên gần như đã tước đi tiền đồ của sinh viên này. Nên tôi cho rằng việc ban hành hình thức kỷ luật như vậy ​thể hiện ý thức, trình độ của các vị trong trường đang ở đâu.

Có lẽ việc kinh doanh giáo trình bao gồm cả việc trả thù lao cho việc bắt học sinh phải sử dụng giáo trình được in/do giáo viên của trường soạn thảo có lẽ cũng cần được xem xét đánh giá cho đúng để những việc kỷ luật kiểu như thế này sẽ được hạn chế hơn?”.