Đổi mới chương trình, SGK: Cần cân nhắc việc kế thừa

Bàn về việc thay đổi chương trình, SGK, ông Nguyễn Hữu Tăng, nguyên phó chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam cho rằng, việc đổi mới là rất cần phải thực hiện bởi đây là một khâu quan trọng của giáo dục.

Tuy nhiên, theo ông Tăng, đổi mới không có nghĩa là xóa hết và làm mới toàn bộ những cái cũ. “Xóa hết để làm lại từ đầu thì không được, vì có những quyển sách viết rất hay, phải kế thừa chứ”, ông Tăng nhấn mạnh.

GS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội cũng cho rằng không thể làm theo kiểu xóa đi làm lại từ đầu vì nếu như thế chúng ta không có đủ thời gian để thực hiện.

“Đến nơi rồi mà giờ mình làm gấp như thế, thay đổi hoàn toàn 150 đầu sách thì làm sao đảm bảo chất lượng được”, ông Thuyết bày tỏ.

Ngoài ra, theo ông Thuyết thay đổi nhưng cần phải theo lộ trình bởi không đủ tiền để có thể thay ngay một lúc. Trước hết, những quyển nào không thể dùng được nữa thì thay, còn những quyển dùng được thì giữ lại, đổi mới phương pháp dạy, động viên các tổ chức cá nhân viết dần, thay dần.

Đồng quan điểm với ông Thuyết, GS. TSKH Phạm Thị Trân Châu, Quyền chủ nhiệm hội đồng tư vấn giáo dục Ủy ban MTTQ Việt Nam cũng cho rằng, đã đổi mới chương trình tất nhiên phải đổi mới SGK, tuy nhiên cần phải có sự kế thừa thay vì đổi mới thay thế hoàn toàn.

Bà Châu lấy dẫn chứng: “Bao nhiêu năm qua vẫn chương trình ấy, sách ấy học sinh của chúng ta vẫn nhanh chóng hội nhập và đạt được những kết quả nhất định. Điều đó chứng tỏ rằng không phải những điều chúng ta có hiện nay là cần phải xóa hết”.

 Và theo bà Châu, muốn kế thừa được thì phải rà soát lại những cái hiện có. Những gì chưa được thì bỏ đi hoặc thay đổi, còn cái gì tốt thì nhất định phải kế thừa.

“Tôi có cảm giác nhiều việc mà chúng ta cứ tập trung đổi mới liên tục mà không chú ý kế thừa, và rồi cũng không đạt được chất lượng như chúng ta mong muốn”, bà Châu chia sẻ.

Đau đầu về tiền để viết sách giáo khoa

Tại diễn đàn, nhiều ý kiến trái chiều cũng được đưa ra liên quan đến nguồn kinh phí để các cá nhân, đơn vị tham gia viết sách giáo khoa. Ông Nguyễn Hữu Tăng, nguyên phó Chủ tịch VUSTA cho rằng, trong tình hình hiện nay, thì không nên đặt ra chuyện một đơn vị nào đấy phải viết cả một bộ sách giáo khoa khác ngoài bộ SGK do Bộ biên soạn. “Như thế là không được bởi tiền thì không có đủ vậy làm sao có thể viết nổi”, ông Tăng bày tỏ.

Vì vậy, theo ông Tăng, các cá nhân, tổ chức sẽ chỉ góp thêm những cuốn sách giáo khoa khác để có thể tham khảo. “Sách giáo khoa là vấn đề lớn của giáo dục cho nên Nhà nước phải chịu trách nhiệm là chính chứ kể cả có nói Liên hiệp hội làm cũng tiền đâu mà làm. Không thể làm được đâu và cá nhân lại càng không thể có”, ông Tăng nhấn mạnh.

Còn GS.TS Nguyễn Minh Thuyết thì cho rằng, nhà nước không có tiền đâu để chi hết cho tất cả các cá nhân, tổ chức viết sách giáo khoa.

“Anh viết sách giáo khoa, nhà xuất bản đứng ra tổ chức và nhà xuất bản tự bỏ vốn của mình ra mà làm. Làm không được duyệt đấy là chuyện của anh, giống như câu chuyện của một doanh nghiệp sản xuất thôi. Chứ nhà nước làm sao có thể bao cấp được”, ông Thuyết nêu quan điểm.

Theo ông Thuyết, Bộ GDĐT cũng không nên trực tiếp làm sách giáo khoa bởi điều này không phù hợp với chức năng quản lý nhà nước của Bộ. Và để giải quyết cho trường hợp lỡ ra nếu không có ai viết sách giáo khoa mới, thì Bộ nên giao cho một đơn vị trực thuộc như Nhà xuất bản Giáo dục làm vừa đảm bảo tiến độ vừa đảm bảo tính công bằng với các nhóm khác.

“Ngoài ra, nếu như thế thì Nhà nước cũng không tốn tiền. Vì giao cho Nhà xuất bản Giáo dục thì họ phải bỏ tiền ra làm, thiếu vốn thì vay của Nhà nước rồi bán sách giáo khoa để trả nợ”, ông Thuyết nói.   

Trong tham luận của mình, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống cho rằng, để tạo sân chơi đầu tư bình đẳng, thì nếu bộ sách do Bộ GDĐT tổ chức biên soạn thì sau khi có bản thảo sẽ bán đấu giá, tiền bán được sẽ nộp lại cho ngân sách nhà nước.

Hoặc cũng có thể đề nghị nhà nước thông qua các nhà xuất bản cho các tổ chức, cá nhân đã đăng ký và được phê duyệt viết sách giáo khoa vay tiền ngân hàng với lãi suất ưu đãi để đầu tư cho việc biên soạn SGK, sau khi phát hành sẽ hoàn trả. Tuy nhiên, đề xuất này sẽ phát sinh một thực tế là giá SGK sẽ tăng do các nhà xuất bản phải tính vào giá thành chi phí biên soạn ban đầu.