Dùng sai người tài: "Đem gỗ lim làm phên dậu, đem tre nứa làm trụ cột"

Mỗi nơi một kiểu

Bên hành lang Quốc hội, trả lời PV báo Điện tử Infonet về việc trọng dụng nhân tài, ĐBQH Lê Thanh Vân (Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội) cho biết, trên thực tế chưa có văn bản có tính chất quy phạm để định nghĩa chính sách nhân tài. “Cho nên từ kỳ họp đầu tiên khóa XIV tôi đã kiến nghị phải có luật trọng dụng nhân tài là vì thế’, ĐBQH Lê Thanh Vân bày tỏ.

Theo ông Vân, văn bản là cái gốc mang tính hệ thống, trong đó đặt ra những tiêu chí cụ thể: Nhân tài là ai?  Nhân tài trong từng lĩnh vực là gì? Sau đó là chính sách trọng dụng nhân tài của nhà nước như nào? Hay vai trò của các cơ quan tổ chức cá nhân trong việc phát hiện, tiến cử nhân tài cho nhà nước, hay nghĩa vụ của nhân tài được cụ thể hóa bằng những cam kết  cống hiến như thế nào, khen thưởng kỷ luật cho nhân tài ra sao?.

“Phải có văn bản đầy đủ có hệ thống như vậy thì mới có cơ sở pháp lý để vừa trọng dụng nhân tài vừa xử lý các vi phạm trong việc trọng dụng các nhân tài. Trên thực tế, do không có cái đó nên hiện có tình trạng mỗi địa phương, mỗi ngành, mỗi cấp làm một chính sách cho mình rất khác nhau.Vì không có một nền tảng nên ứng xử với nhân tài khác nhau”, ông Vân nhấn mạnh.

ĐBQH Lê Thanh Vân

Chính vì thế, câu chuyện ở Đà Nẵng mới đây khi 40 nhân tài đồng loạt xin thôi việc hay ở Hà Nội trước đây, rồi một số địa phương ngành khác sau phát hiện ra một số nhân vật được coi là nhân tài cử đi học, có nơi bằng nguồn ngân sách, có nơi bằng nguồn tự túc của họ rồi đưa họ về dùng nhưng vì thiếu các quy định có tính chất cam kết, cống hiến nên họ có thể thoái lui bất cứ lúc nào.

Và cái thoái lui của họ có rất nhiều nguyên nhân: Thứ nhất có thể là do môi trường làm việc, có thể nguyên nhân đó là việc trọng dụng không đúng nghĩa. Người ta chán nản, người ta không có đất để cống hiến thì người ta phải rút.

Nguyên nhân thứ hai, theo ông Vân đó là có tình trạng trọng dụng không đúng nghĩa- về danh nghĩa có chính sách trọng dụng nhưng đến việc làm cụ thể thì không dùng người ta, không đúng với sở trường, sở đoản của họ. Ví dụ một người có quy phạm kỹ thuật là người am hiểu quy trình vận hành, không có khả năng nghiên cứu thì anh lại đưa sang làm nghiên cứu và ngược lại.

“Thực ra việc dùng người như các cụ nói, dụng nhân như dụng mộc. Tôi đã nói rất nhiều vấn đề này rồi – đó là gỗ lim thì phải làm cột cái. Gỗ lim trong bộ máy là những người có tầm nhìn, có tư duy vượt trội, có khả năng kiến tạo chính sách nhưng lại để cho anh ta làm công tác phục vụ, điếu đóm, cắp tráp… không khác gì đem gỗ lim đi làm phên dậu, đem tre nứa đi làm trụ cột”- ĐB Lê Thanh Vân phân tích.

Người đứng đầu có tài, chắc chắn biết dùng nhân tài

Còn một tình trạng nữa theo ông Vân đó là miệng thì nói trọng dụng nhân tài nhưng tâm thì ghanh tỵ, ghét bỏ. Mà đã là nhân tài thì thường có lòng tự trọng, có chính kiến, họ không cần phải đi van xin, chạy chọt gì cả. Thậm chí họ không dùng tiền để đi mua.

Ở đây trách nhiệm trước hết thuộc về người đứng đầu, anh không đánh giá được năng lực của nhân tài nên anh dùng sai. Anh lãng phí nguồn lực ấy đi, người ta không còn chỗ cống hiến buộc người ta phải đi. Người đứng đầu mà là nhân tài chắc chắn biết dùng nhân tài. Cha ông ta có câu “ngưu tầm ngưu, mã tầm mã”.

Ông Vân cũng đánh giá, Nghị quyết Trung ương 7 có tính đột phá trong công tác cán bộ, chẳng hạn như thay thế ngay những người không đủ tiêu chuẩn về tài năng, đức độ mà không chờ hết nhiệm kỳ. Đấy là sự kế thừa Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII và lần này được đưa một cách có hệ thống trong Nghị quyết trung ương 7 mà Tổng Bí thư vừa mới ký cách đây ít hôm.

Nghị quyết Trung ương 7 cũng quy định việc đề bạt vượt cấp khi nhận diện người đó có tài và việc mạnh mẽ hơn là đưa nhân sự Bí thư cấp ủy đi địa phương khác. “Những quy định rất hay, tiến cử nhân tài hay lắm nhưng đưa ra rồi thì ai là người sử dụng các công cụ pháp lý, các công cụ chính sách ấy? Nếu như đưa công cụ pháp lý đầy đủ như vậy, chính sách tuyệt vời như vậy vào kẻ bất tài thì dưới con mắt của kẻ bất tài không có người tài nào lọt qua được”- ông Vân nhấn mạnh.