Bác sĩ tư vấn cách thoát hiểm hiệu quả khi bị bỏng

Đó là khẳng định của Thiếu tướng, Thầy thuốc Nhân dân, Giáo sư, Tiến sĩ, nguyên Giám đốc Bệnh viện Bỏng Quốc gia Lê Năm khi trao đổi với PV báo điện tử Infonet về một số sai lầm của người dân trong việc điều trị bỏng.

Khi xảy ra hỏa hoạn hay những tai nạn khiến người dân bị bỏng, về mặt khoa học, luôn cần bĩnh tĩnh để tìm phương án tốt nhất. Nhưng trong những trường hợp như vậy, rất ít người có đủ bình tĩnh để đối phó với nguy hiểm trước mắt.

Thiếu tướng, Thầy thuốc Nhân dân, Giáo sư, Tiến sĩ, nguyên Giám đốc Bệnh viện Bỏng Quốc gia -  Lê Năm: Khi bị bỏng, người dân không nên dùng bất cứ thuốc gì để bôi, chữa trị khi không hiểu  về nó. ẢNh NL

Bỏng là một tai nạn, nó có thể xảy ra trong bất cứ tình huống nào, thông thường khi bị bỏng, phần lớn bệnh nhân đều được sơ cứu trước khi chuyển đến bệnh viện, tuy nhiên có trường hợp sơ cứu đúng nhưng cũng có những trường hợp làm hại bênh nhân.

Những kinh nghiệm sơ cứu làm hại bệnh nhân bỏng

Chia sẻ về những quan điểm sai lầm của người dân khi sơ cứu và điều trị bỏng, Thiếu tướng Lê Năm cho biết: Nhiều vùng quê, khi bị bỏng, người dân có thói quen lấy muối để xát vào vết bỏng hay lấy nước mắm, nhiều trường hợp còn lấy nước cà dội vào vết bỏng. Điều này rất có hại cho vết bỏng vì khi dùng muối sát vào vùng da bị bỏng sẽ càng làm cho vùng da bỏng bị tổn thương hơn, có thể làm hoại tử da. 

Nhiều trường hợp, người dân quan niệm dùng mỡ trăn, dầu cá hay mỡ lợn… bôi vào vết bỏng sẽ có tác dụng. Tuy nhiên, dùng mỡ trăn, dầu cá bôi ngay lập tức vào vết thương là không tốt.
Lý giải điều này, Thiếu tướng khẳng định: Khi chưa làm sạch vết thương mà bôi mỡ trăn, dầu cá, hay mỡ lợn… thì những vết bẩn sẽ khó lấy ra, gây nhiễm trùng vết bỏng. Thậm chí, khi dùng thuốc điều trị bỏng, thuốc sẽ không thể ngấm được qua được lớp dầu cá, mỡ trăn, mỡ lợn… đó. Lúc này, tác dụng điều trị của thuốc sẽ giảm nhiều.

“Mặc dù phương pháp này cũng có những kích thích mô hóa, phát triển da nhất định nhưng phải có thời kì và từng giai đoạn thì mới phát huy hiệu quả. Nếu bôi ngay lúc đầu khi bị bỏng sẽ không tốt vì dẫn tới tình trạng “nội bất xuất, ngoại bất nhập”, chất bẩn không lấy ra được hết, mà thuốc chữa trị  cũng không thấm vào được”.

Rất nhiều kinh nghiệm, quan niệm sai lầm khác trong sơ cứu nạn nhân bỏng như dùng nước cà, xà phòng, thuốc đánh răng… Chính vì vậy, khi bị bỏng, người dân không nên dùng bất cứ thuốc gì để bôi, chữa trị khi không hiểu về nó, TS. Lê Năm khuyến cáo.

Phải tháo rời đốt ngón tay, ngón chân vì dùng thuốc nam

Có trường hợp bệnh nhân bị bỏng nhập viện điều trị, không còn cách nào khác, bác sĩ phải tháo rời từng đốt tay, chân của người đó. Nguyên nhân là do trước đó điều trị bằng thuốc nam.

Chia sẻ về những trường hợp này, nguyên Giám đốc viện Bỏng Quốc gia cho hay: Bệnh viện đã tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân nặng hơn vì gia đình không biết cách sơ cứu và chữa trị theo phương pháp gia truyền. Một số thầy lang không hiểu biết về độ sâu của bỏng, chỉ thấy bỏng là dùng thuốc đông y bôi vào.

Khuôn mặt hiền từ, phúc hậu của người Thầy thuốc Nhân dân hiện lên vè xót xa mỗi lần tới thăm khám và chữa trị cho những bệnh nhân như thế này! Ảnh NL

Từng điều trị cho bệnh nhân này, TS Lê Năm kể lại: Trường hợp bệnh nhân vào viện trong tình trạng đắp thuốc đông y, khi điều trị đã phải tháo rời cả ngón chân, ngón tay. Bệnh nhân đó rất đáng thương!

Khi bỏng, đầu các ngón chân ngón tay bị phù nề, thuốc đông y tạo thành những màng, giống nhưng nhưng dây garo thắt lại, khi đó thì tay chân càng phù, mà càng phù lại càng bị thắt. Mạch máu không thể xuống nuôi các ngón chân ngón tay được nữa, vô hình chung nó sẽ bị hoại tử.

Điều đáng nói là không chỉ một trường hợp mà rất nhiều bệnh nhân khi đến bệnh viện điều trị đã phải tháo ngón tay, ngón chân ra vì dùng không đúng chỉ định và không biết cách dùng thuốc nam.

Thuốc bỏng gia truyền chưa chắc đã tốt. Một số loại thuốc gia truyền được tuyên truyền trong dân gian có thể có tác dụng với bỏng độ 2, độ 3, nhưng đối với bỏng độ 4, độ 5 những thuốc này có thể hại đời bệnh nhân, GS cho biết.

Phương thức sơ cứu hiệu quả không phải ai cũng biết

Chia sẻ về cách sơ cứu khoa học và hiệu quả nhất, GS Lê Năm cho biết: Nước có thể được xem là phương thuốc để cứu những nạn nhân khi bị bỏng. Tuy nhiên, phải sử dụng nước trong những phút đầu tiên sau khi bị bỏng. Vì  nhiệt độ gây bỏng ít nhất là 45 - 46 độ, khi dội nước vào thân thể thì nhiệt độ lập tức sẽ hạ nhiệt, khi đó, sẽ không gây bỏng cho da nữa.

Nếu như bệnh nhân bị bỏng nông thì phương pháp này sẽ tiến triển rất tốt, còn bị bỏng sâu thì hạn chế được mức độ nặng cho bệnh nhân. Đặc biệt, nếu dùng nước ở những giây phút đầu tiên thì ít khi bị bỏng sâu. Đây là phương thức hiệu quả nhưng không phải ai cũng biết.

Khi được sơ cứu kịp thời bằng nước, mức độ nặng của bỏng sẽ giảm xuống, tránh được những nguy hiểm đáng tiếc cho bệnh nhân. Ảnh NL

Nhưng dùng nước ở thời điểm đầu sau bỏng sẽ có hiệu quả đối với tất cả các tác nhân gây bỏng? Trả lời vấn đề này, TS. Lê Năm cho biết: Nước có tác dụng với bỏng do nhiệt, thậm chí cả bỏng do hóa chất, bỏng điện. Tuy nhiên, với bỏng điện thì phải ngắt được nguồn điện, đưa nạn nhân ra khỏi nguồn điện sau đó mới sử dụng nước.

Với các trường hợp bỏng, ngâm nước trong vòng 30 phút đầu sẽ rất tốt. Dù nước không sạch lắm cũng có thể ngâm để hạn nhiệt trước sau đó sẽ tìm nước sạch dội lên. Đặc biệt là bỏng axit, nếu còn nguyên quần áo, dội nước lên sẽ hòa loãng được axit. Điều này rất tốt cho nạn nhân.

Nói chung, trước khi đưa nạn nhân bỏng đến cơ sở y tế gần nhất, một phương tiện để cấp cứu bệnh nhân tốt nhất sau bỏng là đưa được bệnh nhân ra khỏi vùng bị bỏng và dùng nước dội hoặc ngâm mình vào nước, càng nhiều nước càng tốt.

Trường hợp bệnh nhân không may ngừng thở, thì phải sơ cứu bằng cách hà hơi, thổi ngạt cho bệnh nhân, xoa bóp tim ngoài lồng ngực để cho tim đập trở lại.

Đây là phương tiện dễ và hiệu quả nhất nhưng ko phải ai cũng biết. Vì trong dân gian cho rằng, nếu ngâm nước vết bỏng sẽ phồng lên. Nhưng sự thật, nếu phồng lên thì chứng tỏ vết bỏng nông, việc điều trị đơn giản hơn còn khi đã bỏng từ độ 4, độ 5 thì vết bỏng sẽ không phồng lên nữa.