Đề xuất thành lập Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá

Nội dung quan trọng của Dự thảo Luật PCTHTL, đó là việc thành lập Quỹ PCTHTL được trích từ tiền bán thuốc lá, hay lại dành ngân sách để phòng, chống thuốc lá như hiện nay đang được các đại biểu tranh luận, mổ xẻ…

Các đại biểu đang thảo luận tại hội trường về Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá-Ảnh P.H

Theo đó, người hút thuốc lá sẽ phải nộp một khoản kinh phí bằng 2% giá thuốc cho việc PCTHTL và nâng cao sức khỏe cộng đồng. Số tiền này được tính vào giá bán thuốc.

Nhiều điểm vi phạm về quảng cáo thuốc lá

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới(WHO),Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao, mặc dù Nhà nước có nhiều nỗ lực trong PCTHTL.

Thống kê cho thấy, tỷ lệ người hút thuốc lá, thuốc lào khoảng 15 triệu người;Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu khoảng 12,8 triệu người. Theo WHO, thì tỷ lệ này cho thấy Việt Nam là nước có tỷ lệ hút thuốc cao, so với các nước trong khu vực

Theo kết quả điều tra của Trường Đại học Y tế công cộng, trong 1.433 điểm bán thuốc lá trên 10 tỉnh, thành phố năm 2010, có tới 32,6% điểm bán vi phạm về quảng cáo, khuyến mại thuốc lá.

Điều tra cho thấy, tổng sản lượng của ngành thuốc lá năm 2010 của Việt Nam là trên 4 tỷ bao, với giá cả thuộc loại thấp nhất trên thế giới.Giá trung bình của một bao thuốc lá (đã có thuế) đến tay người tiêu dùng chỉ có có 5.500 đồng/bao, cá biệt có những loại thuốc giá chỉ hơn 2.000 đồng/bao, điều này đã giúp các thanh thiếu niên và người nghèo dễ dàng tiếp cận với việc hút thuốc lá hơn.

Trước tình hình trên, dự thảo Luật PCTHTL đã đưa ra những chế tài nhằm kiểm soát và hạn chế tối đa những vi phạm về sản xuất, kinh doanh thuốc lá, đó là: Cấm kinh doanh thuốc lá lậu, thuốc lá giả, thuốc lá không bảo đảm chất lượng, an toàn, sản phẩm mô phỏng thuốc lá; cấm quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá dưới mọi hình thức; cấm bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi và cấm trực tiếp đối tượng chưa đủ 18 tuổi hoặc phụ nữ đang trong thời gian mang thai sử dụng thuốc lá hoặc bán thuốc lá khi người đó chưa đủ 18 tuổi..

Người hút thuốc phải nộp phí

Hiện ngân sách nhà nước cấp cho công tác PCTHTLrất thấp, khoảng 47 ngàn USD năm 2009, tương đương 0,5% kinh phí của Thái Lan đầu tư cho công tác PCTHTL, trong khi số người hút thuốc của nước này chỉ bằng 2/3 số lượng người hút thuốc của Việt Nam..

Để đảm bảo thực hiện mục tiêu của Luật PCTHTL, giảm tác hại thuốc lá lên sức khoẻ của người Việt, phần chi từ ngân sách hiện nay không đáp ứng được. Vì thế, theo ý kiến của nhiều đại biểu cần thành lập Quỹ dành riêng cho hoạt động PCTHTL.

Theo các đại biểu, việc đề xuất thành lập mô hình Quỹ là kế thừa kinh nghiệm của nước đang phát triển như Lào và nước phát triển như Mỹ. Trong đó, Quỹ sẽ có nguồn thu từ khoản đóng góp bắt buộc từ người sản xuất kinh doanh và sử dụng thuốc lá. Tiền đó sẽ được sử dụng để PCTHTL, chứ không sử dụng ngân sách nhà nước.

Cụ thể, người hút thuốc lá sẽ phải nộp một khoản kinh phí bằng 2% giá thuốc cho việc phòng, chống tác hại của nó và nâng cao sức khỏe cộng đồng. Số tiền này được tính vào giá bán, khoảng 400 đồng một bao thuốc.

Theo đó, dự thảo luật PCTHTL đề xuất, nguồn quỹ sẽ do những người sử dụng thuốc lá đóng thông qua giá bán, bởi nhà sản xuất hoặc nhà nhập khẩu thuốc lá, cộng thêm tài trợ của các cá nhân, tổ chức.

Việc này sẽ giúp Việt Nam chủ động hơn trong các biện pháp PCTHTL, không như hiện nay, kinh phí dành cho kiểm soát thuốc lá ở Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào các nhà tài trợ quốc tế khoảng 90%. Tuy nhiên, các nguồn tài trợ này sẽ ngày càng giảm trong những năm tới, do Việt Nam đã vượt ngưỡng nghèo, trở thành quốc gia có mức thu nhập trung bình .

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, đại biểu Bùi Văn Tỉnh (Hòa Bình) cho rằng, muốn PCTHTL thì phải kéo ngành truyền thông vào cuộc. Theo đó, phải thực hiện bài bản, lâu dài như ngành Y tế đã làm trong lĩnh vực kế hoạch hóa gia đình.Khi mỗi người tự nhận thức được tác hại của thuốc lá thì mới giảm được số người hút thuốc, ông Tỉnh nhấn mạnh .

Còn đại biểu Doãn Thế Cương(Hưng Yên) nhấn mạnh, bên cạnh việc cấm thuốc lá, chúng ta cần tiến tới giảm dần sản xuất trong nước về thuốc lá, giảm trồng cây nguyên liệu, giảm nhập khẩu thuốc lá sợi, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt thật cao đối với mặt hàng thuốc lá. “ Theo tôi, nếu vừa đắt vừa hiếm thì người tiêu dùng sẽ giảm nhu cầu dùng thuốc lá” ….

Hà Phương