ĐBQH xót xa khi "trong giấc mơ của công nhân may chỉ thấy những đôi giầy"

"Trong giấc mơ của công nhân may chỉ thấy những đôi giày"

Thảo luận Tổ về Bộ luật Lao động (sửa đổi), ĐBQH Trương Thị Bích Hạnh), Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Bình Dương, đánh giá rất cao báo cáo thẩm tra và đề nghị Chính phủ phải tiếp thu nghiêm túc những khuyến nghị của báo cáo thẩm tra.

ĐB Trương Thị Bích Hạnh, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Bình Dương

Về mở rộng khung thỏa thuận làm thêm giờ, bà Hạnh cho biết qua thực tiễn hoạt động công đoàn ở tỉnh Bình Dương với 1,2 triệu lao động, có thể khẳng định nhu cầu làm thêm giờ của người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động, là có thực. Theo đó, NLĐ sẽ có thêm thu nhập để cải thiện cuộc sống khi làm thêm; còn DN giải quyết được tiến độ đơn hàng, bớt phải tuyển dụng lao động và thu được lợi nhuận.

Bà Hạnh cho biết, thực tiễn cho thấy việc NLĐ phải làm thêm giờ quá quy định rất phổ biến, thậm chí làm nhiều gấp 2 - 3 lần khi có DN tăng giờ làm thêm đến 1000 giờ/năm trong khi luật hiện hành chỉ cho tối đa 300 giờ/năm.

“Nếu nói chúng tôi đồng thuận với việc tăng giờ làm thêm là rất đau lòng, bởi việc làm thêm nó vắt kiệt sức của NLĐ. Nhưng nếu công đoàn không đồng thuận thì NLĐ sẽ phản ứng. Vì sao phản ứng? bởi vì tiền lương không đảm bảo cuộc sống tối thiểu cho họ và gia đình, vì vậy họ muốn làm thêm giờ”, ĐB Hạnh nêu.

Lấy ví dụ có công nhân may phải làm thêm đến 103 giờ/tháng; thậm chí có công nhân ngành gỗ phải tăng ca 141,5 giờ/tháng. Tức là họ phải làm tất cả các ngày trong tháng, không nghỉ ngày nào. “Các đại biểu tưởng tượng, tiền lương tăng ca của lao động có hai trường hợp. Thứ nhất tiền làm thêm giờ chiếm hơn 40% tổng thu nhập; trường hợp thứ hai chiếm 125% tiền lương”.

Nếu tăng giờ làm thêm như dự thảo lên 400 giờ/tháng (tăng 100 giờ so với quy định hiện hành), bà Hạnh đề nghị phải cân nhắc mối quan hệ giữa làm thêm giờ và tiền công làm thêm; giữa mối quan hệ giữa làm thêm giờ với việc nghỉ ngơi để tái tạo sức lao động của NLĐ.

“Thật xót đau khi trong giấc mơ của công nhân may chỉ thấy những đôi giày”, ĐB Trương Thị Bích Hạnh nói và đề nghị  nếu tăng giờ làm thêm phải giảm thời gian làm việc chính thức từ 48 giờ/tuần hiện nay xuống 44 giờ/tuần.

Hai vấn đề cần làm rõ

Đồng tình với quan điểm này, ĐB Lê Thanh Vân (Đoàn Cà Mau) đề nghị Chính phủ làm rõ hơn 2 vấn đề về nội dung mở rộng khung thỏa thuận làm thêm  giờ.

Bởi theo ĐB Thanh Vân, thứ nhất, khả năng dẫn đến lạm dụng giờ làm việc ở khu vực lao động phổ thông, chân tay. Vì thời gian làm việc tăng từ 300 giờ lên 400 giờ tức là tăng từ 1,5 đến gấp đôi, nếu không có quy định chặt chẽ sẽ không tránh được sự lạm quyền về thời giờ làm việc. Nhất là khu vực tư nhân và các doanh nghiệp liên doanh.

Đại biểu Lê Thanh Vân (Đoàn Cà Mau)

“Trên thực tế, do thu nhập duy nhất của một bộ phận NLĐ là lương. Cho nên lợi dụng tâm lý, chủ DN tạo ra cơ hội thực chất là cưỡng bức để buộc NLĐ phải làm thêm mới có thu nhập đủ trả nợ, trang trải cuộc sống nên phải có quy định để ngăn chặn việc này”, ông Vân bày tỏ.

Tất nhiên chúng ta đặt ra nguyên tắc “có thỏa thuận” nhưng chúng ta phải lường trước thỏa thuận đó là sự thỏa thuận cưỡng bức. Ví dụ, công nhân KCN không có cách nào khác chỉ có làm tăng ca mới có khoản thu nhập.

Thứ hai, theo đại biểu Lê Thanh Vân, ban soạn thảo cần cân nhắc tới thời kỳ công nghiệp lần thứ 4, nếu chúng ta tăng giờ làm việc là ngược xu thế tự động hóa, công nghiệp hóa, nhất là khi áp dụng trí tuệ nhân tạo vào quá trình tổ chức, quản lý và sản xuất kinh doanh. Điều này trái với xu hướng vận động của kỷ nguyên mới.

Trong khi áp dụng tiến bộ cuộc CMCN lần thứ 4, nhiều nước giảm giờ làm, giải phóng sức lao động thì chúng ta lại tăng thêm giờ làm việc, như vậy có thuyết phục không? Cần có lý giải tường minh về vấn đề này. “Khuyến khích để khai thác bóc lột sức lao động là cấm kỵ”, vị đại biểu tỉnh Cà Mau nhấn mạnh.