Dân thường chết ở Mosul: Mỹ hay IS là thủ phạm?

Nhiều thông tin trái chiều đã xuất hiện kể từ sau khi vụ nổ ngày 17/3 xảy ra tại quận al-Jadida, phía tây Mosul (Iraq). Tại đây, Quân đội Iraq được các cuộc không kích của liên quân do Mỹ đứng đầu hỗ trợ đang chiến đấu để đánh đuổi các phiến quân IS khỏi thành phố.

Nửa triệu dân thường được cho là đang bị kẹt lại trong Mosul (Iraq).

Các tướng Iraq đã quy trách nhiệm cho phiến quân IS, rằng chúng đã cài bom vào một tòa nhà để gây ra thiệt hại về người. Song một số nhân chứng khẳng định tòa nhà này đã sập sau một cuộc không kích, khiến nhiều gia đình bị chồn vùi trong đống đổ nát.

Nếu thông tin này được xác nhận là đúng, đây sẽ là con số thương vong nặng nề nhất kể từ khi Mỹ tiến quân vào Iraq năm 2003, đồng thời cũng đặt người dân vào thế nguy hiểm trong bối cảnh chính phủ gồm những người Hồi giáo dòng Shiite đang nỗ lực để thu hút sự ủng hộ của dân chúng tại Mosul, vốn theo dòng Hồi giáo Sunni.

Tham mưu trưởng Quân đội Mỹ Mark Milley, sau khi gặp gỡ Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi cùng Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Iraq vào ngày 27/3 cho biết, đã có những cuộc không kích diễn ra gần khu vực xảy ra vụ việc tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa rõ bên nào thực sự có trách nhiệm.

“Rất có thể IS đã cho nổ tòa nhà đó để đổ lỗi cho lên quân chống khủng bố, nhằm làm chậm tiến độ cuộc tấn công vào Mosul và tạm hoãn cuộc không kích”, ông Milley nói. “Nhưng cũng rất có thể máy bay của liên quân đã gây ra sự việc. Chúng tôi vẫn chưa thể xác định chính xác. Hiện các điều tra viên đã có mặt tại hiện trường”.

Liên Hợp Quốc mới đây đã công bố rằng ít nhất đã có 307 dân thường đã chết và 273 người bị thương ở khu vực phía Tây Mosul tính từ ngày 17/2 tới nay. Được biết, IS đã đưa người dân vào các tòa nhà bị cài bom để làm lá chắn sống, và bắn chết những người có ý định chạy trốn.

Cao ủy Liên Hợp Quốc về Nhân quyền Zeid Raad al-Hussein cho biết: “Đây là một tổ chức đã nhẫn tâm lợi dụng dân thường để đạt mục đích của mình. Quân đội Iraq cùng các lực lượng đồng minh phải phối hợp với nhau để tránh cái bẫy này”.

Quân đội Iraq đã giành lại khu vực phía Đông Mosul và đang tiến quân về phía Tây, song đã gặp phải sự kháng cự mạnh mẽ tại khu vực phố cổ của Mosul, nơi có các con phố hẹp và những căn nhà nhỏ. Hiện quân đội Iraq đang cố đưa quân vào các quân al-Midan và Shaareen, nơi IS từng tổ chức nhiều cuộc hành quyết và tra tấn tàn bạo trược sự chứng kiến của người dân địa phương.

Trực thăng vẫn đang hoạt động quanh nhà nguyện Al Nuri, nơi thủ lĩnh IS đã tuyên bố thành lập “Nhà nước Hồi giáo” gần 3 năm trước sau khi tổ chức này chiếm được một vùng lãnh thổ rộng lớn tại Iraq và Syria.

Hàng ngàn dân thường vẫn đang cố tránh các cuộc xung đột, không kích và pháo kích, song ước tính nửa triệu người vẫn đang bị kẹt lại trong thành phố. Những người đã thoát ra cho biết họ đã bị phiến quân IS dùng làm lá chắn sống.

Tổ chức Giám sát Nhân quyền Iraq cho biết, kể từ khi chiến dịch tấn công tây Mosul diễn ra vào tháng 2 năm nay, nhiều nguồn tin cho biết đã có gần 700 dân thường đã chết trong các cuộc không kích của liên quân, hoặc do những hành vi của phiến quân IS.