Đà Nẵng xây nhà máy nước Hòa Liên: Cần lấy lợi ích của người dân làm trọng!

Từ chối vốn ODA sẽ ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao?

Trao đổi với PV Infonet ngày 14/2, ông Hồ Hương, Tổng Giám đốc Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng (Dawaco) cho hay, những năm qua trung bình nhu cầu sử dụng nước của Đà Nẵng tăng khoảng 7%/năm. Hiện tổng công suất thiết kế các nhà máy nước trên địa bàn là 210.000m³/ngày đêm, nhưng vào các ngày cao điểm, hệ thống phải hoạt động quá tải đến 260.000m3/ngày đêm, vượt công suất thiết kế 15 - 20%.

Bí thư Thành ủy Nguyễn Xuân Anh kiểm tra tình hình thiếu nước và nhiễm mặn tại nhà máy nước Cầu Đỏ (Ảnh: HC)

Việc cấp nước ở Đà Nẵng đang ngày càng khó khăn do nhu cầu dùng nước tăng cao trong khi nguồn cấp nước từ các nhà máy hiện có không đủ đáp ứng. Theo quy hoạch cấp nước, lượng nước cần sử dụng năm 2020 khoảng 400.000 m3/ngày đêm (thiếu 190.000m3/ngày đêm so với năng lực hiện có), năm 2025 khoảng 660.000 m3/ngày đêm (thiếu 450.000m3/ngày đêm), năm 2030 khoảng 725.000 m3/ngày đêm (thiếu 515.000m3/ngày đêm).

Trước tình hình đó, căn cứ chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng ngày 3/2 yêu cầu Dawaco chủ động nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo đầy đủ, ổn định nguồn cấp nước cho TP, ngày 9/2, Công ty đã chính thức có văn bản gửi Sở KH-ĐT đề nghị thực hiện dự án đầu tư xây dựng Nhà máy nước Hòa Liên, công suất giai đoạn 1 là 120.000m3/ngày đêm (sử dụng nguồn nước sông Cu Đê).

Nhà máy sẽ sử dụng dây chuyền công nghệ bể trộn và phản ứng cơ khí được ứng dụng nhiều ở nước ta thời gian gần đây. Đây là dây chuyền công nghệ mới, có nhiều tính năng cao hơn so với bể trộn thông thường và phù hợp với nhà máy có công suất lớn. Chất lượng nước không chỉ đáp ứng tiêu chuẩn của Bộ Y tế mà cả của Tổ chức Y tế thế giới. 

Theo dự án của Dawaco, tổng mức đầu tư nhà máy nước Hòa Liên là 1.243,71 tỉ đồng (đã bao gồm thuế VAT và chi phí tài chính trong quá trình thực hiện dự án); giá nước thương phẩm 4.500 đồng/m3. Dawaco dự kiến chuẩn bị đầu tư từ quý 1 – quý 3/2017; triển khai thực hiện dự án từ quý 4/2017 – quý 4/2019 và bàn giao đưa vào vận hành trong quý 4/2019.

“Khi hoàn thành, nhà máy nước Hòa Liên sẽ tạo thêm nguồn cấp nước chính cho Đà Nẵng ở khu vực đô thị phía Tây, Tây Bắc (đang có nhu cầu sử dụng nước rất lớn với các khu công nghiệp, bến cảng…), góp phần bảo đảm cấp nước an toàn và lâu dài cho TP. Hiện Dawaco đã chính thức có văn bản gửi các cơ quan chức năng, đề xuất đầu tư dự án này từ nguồn nội lực chứ không sử dụng nguồn vốn ODA!” – ông Hồ Hương nhấn mạnh.

Theo ông, thực hiện chủ trương của nhà nước về cổ phần hóa doanh nghiệp, hiện Dawaco đã chuyển thành Công ty cổ phần, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp (DN), chứ không còn thuần túy là công ty công ích như trước. Căn cứ theo Luật DN thì, Đại hội cổ đông là nơi có thẩm quyền cao nhất để quyết định Dawaco đầu tư dự án bằng nguồn vốn nào. Với mô hình DN, Dawaco có điều kiện huy động và đầu tư vốn từ nội lực trong phát triển sản xuất kinh doanh, trong đó có lĩnh vực đầu tư phát triển hạ tầng cấp nước..

Trong khi đó, ngày 10/2, Giám đốc Sở KH-ĐT Đà Nẵng Trần Văn Sơn có văn bản 245/SKHĐT-BC báo cáo UBND TP Đà Nẵng về tình hình triển khai dự án nhà máy nước Hòa Liên (cùng công suất với dự án của Dawaco) theo hình thức đối tác công tư (PPP). Theo đó, dự án có sử dụng nguồn vốn viện trợ không hoàn lại 5,5 tỉ Yên (khoảng 49 triệu USD) của Nhật Bản, triển khai trong giai đoạn 2019 – 2021, dự kiến đưa vào khai thác năm 2022. 

Theo ông Trần Văn Sơn: ”Hiện tại, Chính phủ Nhật Bản đã triển khai các bước để chuẩn bị phê duyệt khoản viện trợ vào tháng 4/2017. Việc từ chối tiếp nhận khoản viện trợ không hòn lại của Chính phủ Nhật Bản cho dự án sẽ ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao giữa TP Đà Nẵng với Chính phủ Nhật Bản và các nhà tài trợ khác, cụ thể là sẽ ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn ODA của Chính phủ Nhật Bản đối với các dự án TP đang xúc tiến!”.

Viện trợ không hoàn lại nhưng đã nhìn thấy khoản thu lại gấp mấy lần!

Trong khi đó, ông Hồ Hương cho biết, dự án nhà máy nước Hòa Liên do Nhật Bản đề xuất thực hiện PPP từ năm 2013 đến nay vẫn chưa thể triển khai do thủ tục khá phức tạp và chủ đầu tư thay đổi liên tục. Theo kế hoạch do tư vấn Nhật Bản lập, nhà máy chỉ có thể đưa vào vận hành sớm nhất khoảng đầu năm 2022, chậm hơn dự án mở rộng mạng lưới cấp nước do ADB tài trợ gần 2 năm. Có nghĩa trong khi đường ống, cơ sở hạ tầng từ phía sau nhà máy đã khớp nối, dẫn về các khu dân cư thì nhà máy vẫn chưa xây dựng xong!

Theo ông, ngay thời điểm này, nước sạch cung cấp cho Đà Nẵng đang thiếu 60.000m3/ngày đêm và sự thiếu hụt cứ tăng thêm qua từng năm. Do vậy, nhà máy nước Hòa Liên cần đầu tư cấp bách để giải bài toán cấp nước an toàn cho TP. Tuy nhiên với tình hình chờ đợi sử dụng vốn ODA thì đến năm 2022 nhà máy mới có thể hoạt động, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc cấp nước sạch người dân Đà Nẵng từ nay đến năm 2022.

Đặc biệt, nếu sử dụng nội lực, tổng mức đầu tư nhà máy chỉ 1.243,71 tỉ đồng, giá nước thương phẩm 4.500 đồng/m3. Trong khi đó, nếu sử dụng nguồn vốn ODA của Nhật Bản thì tổng mức đầu tư lên đến 5.200 - 5.400 tỉ đồng, cao gấp hơn 4 lần. Giá nước thương phẩm theo tính toán của phía Nhật Bản cũng lên tới 5.600 đồng/m3, cao hơn 1.100 đồng/m3 so với giá nước theo cam kết của Dawaco.

Theo ông Hồ Hương, về sự ràng buộc trong việc sử dụng vốn tài trợ nước ngoài, một số chuyên gia từng thực hiện các dự án ODA phân tích, thực chất vốn viện trợ không hoàn lại chỉ là một phần trong tổng mức đầu tư cho dự án, số còn lại thì các Công ty phía viện trợ huy động để thực hiện. Khi nhận tài trợ sẽ phụ thuộc gần như mọi thứ, từ tiến độ, giá thành, thiết bị, thi công... Và dự án nhà máy nước Hòa Liên, nếu nhận vốn ODA thì cũng không ngoại lệ. 

Phải lấy lợi ích của người dân Đà Nẵng làm trọng!

Tại cuộc gặp mặt doanh nghiệp (DN) đầu xuân Đinh Dậu hôm 10/2 vừa qua, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh cũng nhấn mạnh: “Lãnh đạo TP nên tạo điều kiện cho DN Đà Nẵng. Đương nhiên Đà Nẵng có DN FDI, DN từ các nơi khác đến đầu tư và đều phải được quan tâm hỗ trợ, tạo điều kiện bình đẳng. Tuy nhiên, trên những lĩnh vực DN Đà Nẵng có thể làm được thì nên tạo điều kiện hết mức để họ có cơ hội được đóng góp, được rèn luyện để lớn mạnh hơn và Đà Nẵng ngày càng có nhiều DN lớn, xứng đáng với vị thế của TP Đà Nẵng trực thuộc TƯ, TP trung tâm khu vực!”.

Trước đó, như Infonet đã đưa tin, dự án mở rộng cảng Tiên Sa (giai đoạn 2) có tổng mức đầu tư 1.070 tỉ đồng. UBND TP Đà Nẵng đã kêu gọi Tổ chức Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) thu xếp nguồn vốn ODA của Chính phủ Nhật để tài trợ. Tuy nhiên sau khi cổ phần hóa, Công ty CP Cảng Đà Nẵng xét thấy tự huy động được nguồn vốn cho dự án vì cho rằng như thế có hiệu quả hơn nên từ chối vốn ODA của Nhật, và dự án đã được khởi công tháng 7/2016!