Ngày mới nắng lên ở vùng cao nguyên trắng

Bắc Hà trước đây vốn nổi tiếng nhất với chợ phiên độc đáo, đậm đà bản sắc dân tộc vùng cao. Lễ hội đua ngựa không yên cương độc nhất vô nhị của miền Bắc, trái mận Tam Hoa đặc sản là sản phẩm du lịch chủ lực của cao nguyên trắng những năm về trước, cùng với những rừng hoa mơ mận nở trắng đã đi vào trái tim của biết bao người ưa xê dịch.

Bẵng đi một vài năm, quay trở lại Bắc Hà thấy vùng đất này đã có nhiều đổi thay. Giờ đây, du lịch cộng đồng đã và đang được đầu tư để trở thành một sản phẩm du lịch mới. Từ thị trấn cho tới các bản làng, ở đâu cũng thấy những Homestay được đầu tư bài bản và dần hoạt động theo hướng chuyên nghiệp.

Điểm đặc biệt dễ thấy nhất ở các Homestay này là sự sạch sẽ khi các chuồng trại đã được di dời xa khỏi nơi ở, khu công trình phụ cũng được đầu tư sạch sẽ, đầy đủ. Đây là một lợi thế và đổi thay rất lớn đối với du lịch cộng đồng, cụ thể là homestay tại làng bản.

Lâm A Hà (bản Liền, Bắc Hà) cho biết, gia đình mới làm du lịch cộng đồng 2 năm gần đây. “Nhà anh chị tôi ở bên kia quả đồi, cùng nhà tôi là 2 hộ đầu tiên tại đây đồng ý tham gia dự án làm homestay. Bên cạnh việc đồng áng trước đây là làm ruộng, trồng hoa màu và lên rừng, mỗi năm nhà tôi đón khoảng vài chục đoàn khách du lịch. Ngày trước trồng cây, nuôi gia súc gia cầm chỉ đủ ăn thì nay cũng đã khá hơn khi làm du lịch”.

Các chủ homestay được tham dự các khoá học kỹ năng do tổ chức CRED (Trung tâm Phát triển kinh tế nông thôn) thực hiện như kỹ năng nấu ăn, tiếp đón khách, các lớp học tiếng Anh giao tiếp cơ bản… Ẩm thực chú trọng tới đắc sắc của sản vật địa phương như các loại thịt nướng mắc khén, rau rừng, gạo khẩu hang thổ sản… bên cạnh đó cũng vẫn có những món ăn phổ biến khác để phù hợp với du khách miền xuôi.

Đến với Bắc Hà, du khách có thể trực tiếp tham gia trải nghiệm những làng nghề chỉ có tại Bắc Hà như làm cốm mộc, nấu rượu Hồng Mi ở Bản Phố, làm bánh chưng đen, làm nón… Nón lá cọ ở đây không giống bất cứ nơi nào khác, vì nón dùng nguyên cả tàu lá, được xếp và khâu vô cùng khéo léo, có tính ứng dụng rất cao.

Người dân Bắc Hà hiện nay không chỉ trông chờ vào lúa, ngô mà còn vào những cánh đồng trồng cây dược liệu. Với sự liên kết giữa 4 nhà: nhà nước, nhà nông, nhà doanh nghiệp và nhà quản lý, vùng quy hoạch trồng cây cát cánh đã tạo việc làm, thu nhập ổn định và đẩy nhanh công cuộc xóa đói giảm nghèo cho người dân nơi đây. 

Khoảng từ năm 2018, nhiều xã tại Bắc Hà đã được quy hoạch để chuyển đổi sang trồng cây dược liệu cho hiệu quả kinh tế cao hơn. Tính bình quân, mỗi một hecta cây cát cánh cho người dân thu nhập khoảng 100-170 triệu đồng/ mùa vụ sau khi đã trừ đi các khâu chi phí ban đầu, cao gấp nhiều lần trồng lúa, ngô.

Hiện nay, cây cát cánh trở thành một trong những cây trồng chủ lực nên chính quyền huyện Bắc Hà đang vận động nhân dân tiếp tục mở rộng diện tích trồng trong những năm tới.

Cách trung tâm thị trấn Bắc Hà khoảng 30km, xã Nậm Đét đã từng là một trong những khu vực nghèo của Bắc Hà.

Ngày nay, Nậm Đét đã thay da đổi thịt bất ngờ chỉ sau hơn 10 năm chuyển đổi cây trồng. Khi còn cách trung tâm xã Nậm Đét khoảng 2km, từ xa nhìn lại đã thấy thấp thoáng nhiều bóng nhà cao tầng được xây dựng khang trang, kiên cố. “Ở đây, diện tích chủ yếu trồng quế, có nhà còn mua được cả ô tô, xây nhà vừa to vừa rộng. Tất cả là nhờ có cây quế đem lại” – anh Đào Trung Sứng người dân tại Bắc Hà hồ hởi chia sẻ.

Ông Triệu A Sơn, Trưởng thôn, Bí thư Chi bộ thôn Bản Lắp, xã Nậm Đét, huyện Bắc Hà cho biết, trước đây gia đình quanh năm chỉ biết làm nương, trồng lúa, lo chạy ăn từng bữa. Nhờ chuyển đổi mô hình sang trồng quế hữu cơ, nay nhà anh đã có thu nhập hàng trăm triệu đồng và vẫn tăng lên hàng năm.