Giáo dục kỹ năng ứng xử văn hóa học đường từ bậc học nhỏ nhất

Năm 2019, Bộ GD&ĐT đã ban hành bộ quy tắc ứng xử văn hóa học đường. Theo đó, bộ quy tắc ứng xử trong trường học là những chuẩn mực, giá trị và hành vi ứng xử văn hóa thông qua các hoạt động giao tiếp, sinh hoạt, làm việc, học tập… nhằm điều chỉnh cách thức ứng xử của mọi thành viên trong nhà trường theo thuần phong mỹ tục; tạo môi trường làm việc, học tập thân thiện, hợp tác, trách nhiệm, cởi mở, trung thực, văn minh trong nhà trường.

Giáo dục kỹ năng ứng xử văn hóa học đường từ bậc học nhỏ nhất (Ảnh minh họa)

Theo Bộ GD&ĐT, nhiệm vụ “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học” giúp điều chỉnh cách ứng xử của các thành viên trong cơ sở giáo dục theo chuẩn mực đạo đức xã hội và thuần phong mỹ tục của dân tộc, phù hợp với đặc trưng văn hóa của địa phương và điều kiện thực tiễn của cơ sở giáo dục; ngăn ngừa, xử lý kịp thời, hiệu quả các hành vi tiêu cực, thiếu tính giáo dục trong cơ sở giáo dục.

Cùng với đó, xây dựng văn hóa học đường để đảm bảo môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện và phòng, chống bạo lực học đường.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, những vấn đề về quy tắc ứng xử trường học đang trở nên quá “nóng” như sự việc cô giáo ở Đắk Lắk đánh học sinh tím đùi, nữ sinh ở Hà Nội đánh bạn chấn thương, cô giáo bị cha mẹ học sinh bắt quỳ ở Long An…

Từ những vụ việc không mong muốn trên, nhiều người cho rằng việc yêu cầu tăng cường an toàn trường học yêu cầu tăng cường văn hóa ứng xử, quy tắc ứng xử trong nhà trường, giữa thầy cô và học sinh, giữa học sinh và học sinh cũng như giữa thầy cô và phụ huynh hiện nay vẫn còn hạn chế.

Vì thế, việc tuyên truyển cách ứng xử văn hóa ở môi trường học đường cần được quan tâm đầu tiên và người đóng vai trò dẫn dắt các giá trị đạo đức trong môi trường học đường chính là giáo viên.

Theo nhiều chuyên gia, thầy cô giáo không chỉ dừng lại ở truyền thụ kiến thức mà cần xây dựng nét đẹp văn hóa người thầy để làm gương cho học sinh. Với nhà trường cần tổng kết những gương điển hình để nhân rộng một cách có thực chất, hiệu quả để noi theo.

Ngược lại, với những người vi phạm bộ quy tắc ứng xử văn hóa học đường cần có chế tài đủ mạnh để răn đe.

Hiện nay tại nhiều trường học đã nhấn mạnh tới vấn đề giáo dục kỹ năng giao tiếp cơ bản cho học sinh qua cụm từ "xin lỗi - cảm ơn". Khi nếp sống văn minh ấy được giáo dục, được định hình từ sớm thì việc đánh lộn, xúc phạm nhau trong học đường sẽ được hạn chế.

Ngoài ra các cơ sở còn tăng cường bổ sung, hoàn thiện nội dung giáo dục văn hóa ứng xử trong các cơ sở giáo dục; thể hiện được giá trị cốt lõi trong văn hóa ứng xử: Nhân ái, tôn trọng, trách nhiệm, hợp tác, trung thực phù hợp với từng cấp học, trình độ đào tạo.

Đồng thời, các cơ sở giáo dục yêu cầu phải nâng cao năng lực ứng xử văn hóa và năng lực giáo dục văn hóa ứng xử bằng cách cung cấp tài liệu bồi dưỡng, tập huấn về năng lực ứng xử văn hóa cho đội ngũ cán bộ quản lý, tổ chức các chuyên đề, các hoạt động về giáo dục văn hóa ứng xử trong chương trình đào tạo giáo viên trong các cơ sở đào tạo sư phạm để xây dựng đội ngũ nhà giáo gương mẫu, có lòng tự trọng, nhân cách và lối sống văn hóa.

Hơn thế, các trường còn tăng cường sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, tổ chức trong và ngoài nhà trường để xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh đảm bảo đủ thiết chế văn hóa, kinh phí, thời gian tối thiếu cho hoạt động giáo dục và rèn luyện văn hóa ứng xử ngoài giờ trên lớp của nhà trường; xây dựng quy định cụ thể của môi trường văn hóa đạt tiêu chuẩn trường, lớp xanh, sạch, đẹp.

Chắc chắn rằng khi phụ huynh, giáo viên áp dụng nguyên tắc sống này cũng trở nên văn minh hơn, thân thiện hơn trong các giao tiếp, ứng xử.

Tóm lại, kỹ năng ứng xử giao tiếp cần được đưa vào giáo dục học sinh từ bậc học nhỏ nhất. Hành vi, lối sống văn minh thanh lịch nếu được hình thành sớm trong giao tiếp hằng ngày sẽ mang lại những tác dụng lớn. Nó thật sự trở thành hành trang quý để mỗi học sinh bước vào cuộc sống và trở thành những công dân toàn diện cả về trí thức lẫn đạo đức, tâm hồn.

Hoàng Thanh