Thắp sáng niềm tin từ một Dự án

Trong 9 năm qua, từ 2006 tới nay, 800 trẻ em khuyết tật các loại của tỉnh Lai Châu đã được phẫu thuật, phục hồi chức năng và được hưởng chương trình giáo dục đặc biệt dành cho trẻ em khuyết tật. Có được kết quả trên là nhờ có sự giúp đỡ của Tổ chức DUNIYA - Hà Lan và những tấm lòng nhân ái, yêu nghề mến trẻ của đội ngũ cán bộ, y, bác sĩ, các thầy cô giáo chuyên biệt của tỉnh, thông qua Dự án Phục hồi chức năng và Giáo dục đặc biệt cho trẻ em khuyết tật.

Cô giáo Hoàng Thị An hướng dẫn các cháu tập luyện.

Tính đến nay, toàn tỉnh có 144.102 trẻ em dưới 16 tuổi, chiếm 32.9% tổng dân số toàn tỉnh. Trong đó, trẻ em là người dân tộc thiểu số 124.825 em (chiếm 89% trên tổng số trẻ em); Trẻ em sống trong hộ gia đình nghèo là 41.124 trẻ; trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt là 8.315 trẻ chiếm 5.3%, trong đó 3.115 trẻ em mồ côi; 3.075 trẻ em khuyết tật, tàn tật.  Để tạo điều kiện cho trẻ em khuyết tật  có cơ hội hòa nhập cộng đồng, Sở LĐTBXH tỉnh đã phối hợp với Trung tâm II – nơi trực tiếp hỗ trợ trẻ khuyết tật và Tổ chức DUNIYA - Hà Lan xây dựng Dự án Phục hồi chức năng và Giáo dục đặc biệt cho đối tượng này. Sau 9 năm triển khai thực hiện chương trình,  đến nay, chương trình đã đem lại một số kết quả nổi bật.

Trong lĩnh vực y tế, tổ chức DUNYA phối hợp với Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Bệnh viện đa khoa tỉnh, trung tâm y tế các huyện, thị tổ chức khám, phẫu thuật miễn phí cho trẻ em khuyết tật các loại như: sứt môi hở hàm ếch, di chứng sau bỏng, mắt, vận động, khuyết tật bẩm sinh đường sinh dục và các dạng u,... Ngoài hỗ trợ kinh phí khám, phẫu thuật, nhà tài trợ còn hỗ trợ tiền đi lại và tiền ăn ở cho gia đình các cháu từ nhà đến huyện, tỉnh, trung ương. Hiện đã có trên 800 trẻ em khuyết tật các loại được phẫu thuật tạo hình với kinh phí 1.838.565.992 đồng. Chương trình đã giúp hàng trăm trẻ em cải thiện sức khỏe, tạo cơ hội cho các cháu hòa nhập cộng đồng. 

Đối với trẻ khuyết tật (khuyết tật vận động); khiếm thị (mù một mắt, cận, viễn, mắt mờ vẫn nhìn được); khiếm thính (vẫn còn nghe được); khuyết tật về ngôn ngữ (nói ngọng, nói lắp)... trí tuệ các em phát triển bình thường và các em này đều được tham gia giáo dục hòa nhập ở các trường phổ thông. Trẻ khuyết tật nặng như bị mù, bị điếc hoàn toàn hay các trẻ thiểu năng trí tuệ với nhiều các dạng và mức độ khác nhau hiện đang theo học hòa nhập tại các trường phổ thông khi không có một bộ môn tật học tại các trường này là không phù hợp. Trẻ không có hứng thú gì và không thể theo được một chương trình đã định dạng sẵn cả về mặt kiến thức và thời lượng. Thực trạng đối với các trẻ này tại Lai Châu là theo công thức 2 năm 1 lớp, hết tiêu chuẩn là cho về, được chữ nào hay chữ đó.  

Trước thực tế trên, để tạo điều kiện cho trẻ em khuyết tật của tỉnh có cơ hội hòa nhập cộng đồng, Dự án Phục hồi chức năng và Giáo dục đặc biệt cho trẻ em khuyết tật tỉnh Lai Châu được triển khai tại Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh Lai Châu. Qua 5 năm, Dự án đã ký 2 lần tài trợ, tổ chức DUNIYA - Hà Lan tài trợ với tổng kinh phí là 2.552.000.000 đồng và nguồn kinh phí đối ứng địa phương là 1.554.000.000 đồng. Theo đó đã có 6 cô giáo phổ thông đã được đào tạo chuyên ngành giáo dục đặc biệt: khiếm thính, khiếm thị và chậm phát triển trí tuệ. 4 cán bộ y tế đã được đào tạo kỹ thuật vật lý trị liệu chăm sóc trẻ khuyết tật.

Từ tháng 10/2010 đến nay, chương trình đã tổ chức nuôi dạy 48 - 52 trẻ khuyết tật các dạng khác nhau. Các trẻ này được phân làm 5 lớp theo độ tuổi, học theo năng lực của trẻ và phương pháp giảng dạy tiên tiến ở Việt Nam cũng như đang áp dụng tại Hà Lan. Tới nay, tất cả các trẻ nhận vào Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh Lai Châu đều có hồ sơ ban đầu chứng minh sự tiến bộ của trẻ từ công việc nhỏ nhất như vệ sinh cá nhân: Đánh răng, rửa mặt, gấp chăn màn ... tự chăm sóc bản thân, đến kiến thức văn hóa của từng môn học. 

Tuy chưa phải là khoảng thời gian dài để xây dựng một mô hình chương trình giáo dục đặc biệt cho trẻ khuyết tật về mặt quản lý và đào tạo giáo viên, từ một cô giáo dậy trẻ phổ thông bình thường trở thành một cô giáo dạy trẻ khuyết tật thực thụ nhưng Dự án đã mang lại những kết quả đáng ghi nhận. Từ một cô giáo chuẩn bị bài giảng theo một khuôn mẫu định dạng sẵn, đứng lớp viết bảng đẹp, diễn văn hay, truyền cảm cho các trẻ có một trình độ tương đương, khó chịu đối với các trẻ yếu kém, phạt các trẻ có hành vi không bình thường… trở thành một cô giáo say sưa chơi với trò để tìm ra năng lực của trẻ, phát huy năng lực đó đến đỉnh cao; tìm ra nguyên do trẻ có các hành vi không bình thường để kiềm chế; tìm ra phương pháp tiếp cận phù hợp, các phương pháp chuyển tải kiến thức khác nhau. Từ cô giáo bình thường, nay các cô trở thành một cô giáo gắn bó với trò trong bữa ăn: Bát đũa có sạch không? Ăn chậm bạn khác ăn hết có bị đói không? Gắn bó với trò trong cuộc sống: Quần áo em bẩn, người em có mùi hôi, bảo em sao đây để giữ gìn sạch sẽ? Đầu em lắm chấy, làm thế nào để diệt chấy? Gắn bó với trò khi ngủ: Ai là người đưa em lên xe lăn để đi vệ sinh? Khát nước lấy đâu mà uống?… Nhờ có các cô mà các em tiến bộ lên từng ngày. 

Bài viết phục vụ tuyên truyền Đề án phát triển nghề Công tác xã hội (Đề án 32)