Trẻ vị thành niên sử dụng thuốc lá điện tử: hiểm hoạ rình rập

Trẻ vị thành niên sử dụng thuốc lá điện tử: hiểm hoạ rình rập

Hiện nay, tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đang tăng, đặc biệt ở người trẻ tuổi. Tại Việt Nam, năm 2015, có 1,1% dân số nước ta đã từng sử dụng thuốc lá điện tử, 0,2% hiện đang dùng. Năm 2019, có 2,6% trong lứa tuổi 13-17 đang sử dụng thuốc lá điện tử và xu hướng đang tăng.

Tuy nhiên, có một thực tế đang lo ngại, trên các trang web bán thuốc lá tiện tử lại rất nhiều những quảng cáo vô cùng hấp dẫn như: “Thuốc lá điện tử đang giúp hàng triệu người trên thế giới từ bỏ được thuốc lá và giảm nguy cơ bệnh tật từ khói thuốc. Ở Mỹ và các nước phát triển, thuốc lá điện tử được sử dụng phổ biến như một giải pháp thay thế cho thuốc lá truyền thống…”.

Từ những quảng cáo như vậy, không ít người nghiện thuốc lá coi đây như một giải pháp hữu hiệu để cai nghiện thuốc lá.

Chia sẻ với phóng viên, Ths. BS Nguyễn Tuấn Lâm (cán bộ Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam)  khẳng định: Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đều có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Trên MXH đưa ra con số 95% giảm hại khi sử dụng thuốc lá điện tử chỉ là do một nhóm các chuyên gia tự phong đưa ra. “Không có bằng chứng đáng tin cậy nào. Trong nhóm có 2 người là làm tư vấn cho nhà phân phối và nhà sản xuất thuốc lá. Họ tự nhận là có mâu thuẫn lợi ích”, Ths. BS Nguyễn Tuấn Lâm khẳng định.

Theo đó, năm 2019, Tổ chức Y tế thế giới kết luận: "Tất cả các loại thuốc lá đều độc hại bao gồm cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng" và "không có bằng chứng nào chứng minh rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá thông thường".

Theo đó, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều có nguy cơ bệnh tim mạch, bệnh phổi và tổn thương phổi, ảnh hưởng đến hệ hô hấp, nguy cơ ung thư, ảnh hưởng đến các bệnh ngoài hô hấp, tác hại của phơi nhiễm thụ động.

Đáng lưu ý, Ths. BS Tuấn Lâm cũng chỉ ra rằng, chất Nicotin có trong thuốc lá điện tử sẽ gây ảnh hưởng đến sự phát triển não ở trẻ em và trẻ vị thành niên.

Bởi lẽ, não tiếp tục phát triển đến 25 tuổi. Nicotine gây hại cho phát triển ở não thai nhi và trẻ nhỏ. Nicotine có thể đi qua nhau thai. Nicotine được cung cấp trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến nhiều hậu quả bất lợi, bao gồm hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh, giảm thính lực và béo phì.

“Việc sử dụng nicotine ở tuổi thiếu niên gây hại cho các phần của não kiểm soát sự chú ý, học tập, tâm trạng và kiểm soát xung động. Nicotine thay đổi làm ảnh hưởng xấu tới quá trình các khớp thần kinh (Synapse) được hình thành. Các khớp nối này cần thiết cho bộ nhớ của não.

Sử dụng nicotine ở tuổi vị thành niên cũng có thể làm tăng nguy cơ nghiện các chất gây nghiện khác trong tương lai đồng thời sẽ làm tăng nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá truyền thống”, Ths. BS Tuấn Lâm cảnh báo.

Theo nghiên cứu của Meta-Analysis cho thấy người trẻ tuổi thử sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá truyền thống cao hơn 3,5 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử.

Trong khi đó, năm 2019 FDA đã ra tuyên bố nêu rõ thuốc lá điện tử đã rất phổ biến trong giới trẻ, một phần do các đặc điểm thiết kế hấp dẫn, ví dụ như hình dạng USB, có nồng độ nicotine cao và khói gần như không nhìn thấy.

Báo cáo từ CDC Hoa Kỳ cho thấy, kể từ ngày 3 tháng 12 năm 2019 đến ngày 18 tháng 2 năm 2020 đã có tổng số 2.807 trường hợp EVALI (Hội chứng tổn thương phổi cấp do thuốc lá điện tử) nhập viện ở 50 tiểu bang.

Trong đó có 68 ca tử vong  đã được xác nhận tại 29 tiểu bang, 15% số ca nhập viện dưới 18 tuổi; 37% từ 18-24 tuổi; tuổi trung bình 24.

Bệnh nhân đến viện với các triệu chứng: Khó thở; Ho; Đau ngực; Sốt, ớn lạnh; Tiêu chảy, buồn nôn và nôn; Nhịp tim nhanh; Thở nhanh và nông; Phổi có các điểm mờ rải rác…

Tất cả số bệnh nhân này đều có chung một tiền sử đã và đang dùng thuốc lá điện tử trong 3 tháng qua.

Trước những con số trên, Ths. BS Trần Tuấn Lâm một lần nữa khẳng định: Thuốc lá điện tử không có bằng chứng giúp cai nghiện thuốc lá, có tác hại với sức khoẻ con người, chứa Nicotin chất gây nghiện mạnh và gây hại cho sức khoẻ đặc biệt là trẻ em, vị thành niên và phụ nữ có thai.

Đặc biệt, các chất độc được thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử và trong khói. Vì vậy thuốc lá điện tử có hại cho cả người dùng và người xung quanh. Với mùi hương, thiết kế bắt mắt hấp dẫn trẻ em và vị thành niên sẽ làm tăng nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá.

“Hiện có rất nhiều loại sản phẩm với đặc tính thiết kế khác nhau. Dễ bị can thiệp, thay đổi bởi người dùng. Dẫn tới nguy cơ không giống nhau. Đặc biệt nguy cơ trộn lẫn ma túy”, Ths. BS Tuấn Lâm cảnh báo.

Với tư cách cơ quan gác cổng chăm sóc sức khoẻ y tế cho người dân, Ths. Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Y tế lo ngại: Các sản phẩm thuốc lá mới vẫn có hại như thuốc lá điếu thông thường, các sản phẩm thuốc lá mới không có công dụng cai nghiện như quảng cáo, cho phép các sản phẩm thuốc lá mới tại Việt Nam sẽ ảnh hưởng tới việc thực hiện mục tiêu giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá.

Vì lẽ này, bà Trang cho biết, Bộ Y tế kiến nghị Chính Phủ cấm hoàn toàn dưới mọi hình thức mua, bán, sản xuất, nhập khẩu, quảng cáo đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng.

N. Huyền