Những thủ đoạn kích thích giới trẻ của các “ông trùm” thuốc lá

Thay đổi cách kinh doanh

Đào Thế Sơn  - Trường Đại học Thương mại Hà Nội cho biết hiện thuốc lá gây ra cái chết của 8 triệu người mỗi năm trên toàn thế giới. Tác hại thuốc lá đã được nhiều tổ chức, nhà nước cam kết thực hiện.

Với Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) Việt Nam đã ký và cam kết tham gia Công ước khung từ năm 2004. Trong Điều 5.3 của Công ước khung FCTC: “Khi xây dựng và áp dụng các chính sách y tế công cộng liên quan đến kiểm soát thuốc lá, các bên tham gia Công ước sẽ hành động để bảo vệ những chính sách đó khỏi những sự tác động tiêu cực do tác động từ lợi ích thương mại và lợi ích riêng của ngành công nghiệp thuốc lá, và tuân theo qui định của luật pháp quốc gia”

Điều 5.3 FCTC – Hướng dẫn thực hiện Nguyên tắc 1: Giữa lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá và lợi ích của chính sách y tế công cộng có mâu thuẫn cơ bản và không thể dung hòa.

Nguyên tắc 2: Khi tiếp xúc với ngành công nghiệp thuốc lá hay những người làm việc phục vụ cho lợi ích của ngành công nghiệp này, các bên tham gia Công ước cần phải thể hiện tính giải trình được và minh bạch.

Nguyên tắc 3: Các quốc gia tham gia Công ước cần yêu cầu ngành công nghiệp thuốc lá và những người làm việc cho lợi ích của ngành công nghiệp này phải hoạt động và hành động theo cách có thể giải trình được và minh bạch

Nguyên tắc 4: Do sản phẩm gây chết người, nên không được cung cấp các điều kiện khuyến khích ngành công nghiệp thuốc lá thành lập hay hoạt động kinh doanh.

TS Đào Thế Sơn chia sẻ về các thủ đoạn, chiêu thức của các công ty đa quốc gia kinh doanh thuốc lá

Tuy nhiên, hiện các sản phẩm mới thu hút và tiếp tục tăng số người sử dụng nicotine, bù đắp vào số mất đi ví dụ như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Đáng lo nhất, TS Sơn cho biết các sản phẩm mới cũng được đẩy mạnh ở giới trẻ (nhóm người dùng mới) thay vì chỉ tập trung vào người lớn như nhiều tuyên bố.

Theo TS Sơn các nghiên cứu tỷ lệ bắt đầu tham gia sử dụng TLĐT tại Mỹ: cao nhất ở lứa tuổi thanh thiếu niên và người trẻ và vẫn có xu hướng gia tăng.

Các chiêu thức kinh doanh mới

Để kích cầu giới trẻ, các công ty đa quốc gia này đã tìm mọi cách để quảng bá sản phẩm thuốc lá điện tử  như một lối sống mới đẳng cấp hơn PMI quảng báo sản phẩm IQOS như là sự nâng cấp so với thuốc lá điếu truyền thống năm năm 2018. Họ đã  thay đổi nhận diện thương hiệu để thu hút giới trẻ hơn.

Trong bài trình bày với các cổ đông, BAT nói về chiến lược tạo hình ảnh về “một thế hệ mới” (2019) họ tiếp tục đưa ra sản phẩm thuốc lá điếu nhắm vào giới trẻ PMI tung nhãn hiệu mới ở Indonesia với khẩu hiệu “You Decide” (2019).

TS Sơn đưa ra các chiêu thức của ngành công nghiệp thuốc lá làm suy yếu chính sách y tế.

Chiêu thức 1: Xây dựng liên minh và các tổ chức bề mặt

Chiêu thức 2: Làm suy yếu các cộng đồng y tế công cộng

Chiêu thức 3: Gây tranh cãi về các sự thật liên quan tới sức khoẻ

Chiêu thức 4: Thực hiện và quảng bá các nghiên cứu sai lệch

Chiêu thức 5: Vận động hành lang

Chiêu thức 6: Tác động chính sách ở cấp cao

Chiêu thức 7: Đe doạ pháp lý

Chiêu thức 8: Hỗ trợ buôn lậu

Chiêu thức 9: Tìm cách cải thiện uy tín

Ví dụ với chiêu thức 1, chúng  liên minh và các tổ chức bề mặt (bên thứ 3) Đánh lừa công chúng bằng cách dàn dựng hoạt động hỗ trợ cho nhiều nhóm khác nhau, bao gồm nông dân, nhà bán lẻ và người có ảnh hưởng.

Ts Sơn lấy ví dụ về một liên minh “giảm tác hại thuốc lá” ở khu vực Châu Á TBD, trong đó có cả Factasia (được PMI tài trợ). Đây là những chiêu thức núp danh dưới danh nghĩa các tổ chức phi chính phủ để đưa thuốc lá thế hệ mới gia nhập vào các cộng đồng người trẻ. 

 Khánh Chi