Hai năm mới xử phạt hơn 200 triệu hành vi vi phạm hút thuốc lá, vì sao khó thực hiện?

Một gốc cây tại BV (nơi quy định cấm hút thuốc lá) vẫn rất nhiều đầu lọc thuốc lá được người hút xong vứt lại

Tại Hội thảo Thực trạng triển khai môi trường không khói thuốc lá do Ban Kiểm soát-Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá phối hợp với Bộ Y tế tổ chức hôm 2/10, bà Nguyễn Thị Thu Hương, cơ qua điều hành Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá nêu: Thực trạng hiện nay, lực lượng thanh tra mỏng, cùng lúc phải phụ trách nhiều lĩnh vực, thanh tra các cấp chưa quan tâm việc thanh kiểm tra công tác phòng chống tác hại thuốc lá.

Trong khi đó, tại một số bộ, ngành và địa phương, đơn vị đầu mối chưa thực sự quan tâm và chỉ đạo thực hiện các hoạt động thanh, kiểm tra xử phạt các vi phạm quy định của Luật Phòng chống tác hại thuốc lá theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Vì vậy, công tác thanh tra, xử phạt chưa được thực hiện hiệu quả.

Bên cạnh đó, Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá không được phép chi trả cho các hoạt động thanh kiểm tra việc thực hiện Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, mà các địa phương tự chi trả kinh phí của đơn vị để thực hiện công tác này. Vì vậy công tác thanh kiểm tra chưa thường xuyên và gặp nhiều khó khăn trong quá trình phối hợp liên ngành và triển khai thực hiện.

Chung mối quan tâm, bà Nguyễn Yến Ngọc, Ban Kiểm soát-Quỹ Phòng cũng nhấn mạnh chế tài xử phạt người vi phạm hút thuốc lá tại địa điểm cấm hiện rất khó thực hiện.

Bởi tại các địa phương nhân lực thanh tra y tế ít, chỉ có thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội nhiều còn lại các tỉnh, thành khác phòng thanh tra ở các Sở chỉ 3 người nhưng phải chịu trách nhiệm tất cả các lĩnh vực của ngành.

“Trong khi lực lượng mỏng việc xử phạt lại không được thực hiện thường xuyên trong khi ý thức tuân thủ quy định về địa điểm cấm hút thuốc của nhiều người còn thấp. Hành vi hút thuốc tại địa điểm cấm diễn ra rất nhanh, không có bằng chứng gây khó khăn trong việc xử phạt”, bà Ngọc cho hay.

Bên cạnh đó, kiến thức của người dân về địa điểm cấm hút thuốc chưa được chính xác, đầy đủ. Không biết những địa điểm nào cấm hút thuốc hoàn toàn trong nhà và khuôn viên, địa điểm nào cấm hút thuốc trong nhà. Nhiều người dân, đơn vị chưa thực sự quan tâm vấn đề quy định địa điểm cấm hút thuốc lá.

“Nhiều trường hợp không rõ quy định về việc cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và khuôn viên là như thế nào. Thông thường họ nghĩ là không hút thuốc khu vực trong nhà là khu vực có 4 bức tường là được”, bà Yến Ngọc phân tích.

Hoặc tại một số khách sạn được kiểm tra, mặc dù khách sạn có nội quy không hút thuốc lá khu vực trong nhà nhưng việc thực hiện chưa tốt; cũng bố trí nơi hút thuốc lá cho khách hàng nhưng không đạt tiêu chuẩn, thường chọn khu vực vẫn thuộc trong nhà không có hệ thống thông khí riêng; nhiều khách sạn bố trí phòng nghĩ cho khách có đề biển cấm hút thuốc nhưng lại để gạt tàn thuốc trong phòng, khách hàng hút thuốc không có người nhắc nhở. Một số khách sạn bố trí phòng nghỉ được hút thuốc lá.

“Nhà hàng và quán cà phê thực hiện môi trường không khói thuốc rất khó vì đây là loại hình dịch vụ chú ý nhiều đến sự thoải mái của khách hàng, ngại nhắc nhở, đối tượng khách đa dạng. Chủ nhà hàng không để ý tới thực hiện phòng chống tác hại thuốc lá”, bà Yến Ngọc nêu.

Bà Yến Ngọc cho rằng, tồn tại hiện nay là quy định địa điểm cấm hút thuốc lá tại Điều 11 và Điều 12 Luật Phòng chống tác hại thuốc lá còn chung chung, chưa có văn bản có tính quy phạm pháp luật hướng dẫn cụ thể cho từng quy định. Công tác phối hợp giữa các ban, ngành, cơ quan chức năng để thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát về việc thực hiện quy định cấm hút thuốc tại các địa điểm cấm của các tổ chức, cá nhân chưa chặt chẽ, còn yếu.

Vì thế, cần tăng cường sự phối hợp liên ngành để triển khai công tác kiểm tra, giám sát. Do sự phức tạp khi thành lập đoàn liên ngành dành riêng cho hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá nói chung nên có thể kết hợp với lĩnh vực khác như phòng chống buôn lậu, an toàn thực phẩm, kiểm tra y tế… Sau khi kết thúc cần có báo cáo thống kê riêng cho hoạt động kiểm tra, giám sát thực hiện phòng, chống tác hại thuốc lá cũng như hoạt động môi trường không khói thuốc.

Cùng đó, vấn đề xử phạt cũng cần có chế tài để dễ thực hiện hơn, quyền xử phạt cần rộng hơn, thủ tục đơn giản hơn. Cần tăng mức phạt và công khai đối tượng bị phạt đối với các đơn vi vi phạm thực hiện môi trường không khói thuốc sau nhiều lần kiểm tra vẫn vi phạm. 

N. Huyền