Các hãng thuốc lá điện tử đã lôi kéo người dùng qua quảng cáo như thế nào?
Mặc dù Việt Nam chưa cho phép sản xuất và kinh doanh thuốc lá điện tử nhưng các mặt hàng này được quảng cáo khá rầm rộ trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội.
Ths Lê Thị Thu Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam |
“Một trong những chiêu thức quảng cáo đáng sợ của thuốc lá điện tử là khiến người hút nghĩ mình sẽ sành điệu hơn - đánh vào tâm lý muốn khẳng định mình của giới trẻ. Thông qua đó, thuốc lá điện tử được nhắm thẳng vào đối tượng thanh thiếu niên - chủ nhân tương lai của đất nước”.
Đây là chia sẻ của Ths Lê Thị Thu - Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam tại hội thảo “Cung cấp thông tin về thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng” do Bộ Y tế phối hợp với Tổng hội Y học Việt Nam tổ chức vào ngày 12/11.
Theo bà Thu, trước đây, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu ở người trưởng thành và vị thanh thiếu niên tăng chậm nhưng thời gian gần đây thuốc lá thế hệ gia tăng rất nhanh.
Trên thực tế, để duy trì sản lượng thuốc lá và tăng trưởng lợi nhuận khi chính phủ các nước thực hiện giải pháp phòng chống tác hại thuốc lá, ngành công nghiệp này đã tìm kiếm người thay thế là giới trẻ.
“Thuốc lá gây bệnh tật và tử vong ở 50% số người hút thuốc lá trưởng thành. Gần 70% số người thử một điếu thuốc trở thành người hút thuốc hàng ngày do nicotin – chất gây nghiện có trong thuốc lá. Đặc biệt người trẻ tuổi (14-30 tuổi) đã sử dụng thuốc lá điện tử thì có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 4 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử”, bà Thu cảnh báo.
Các hãng thuốc lá điện tử đã lôi kéo người dùng qua quảng cáo như thế nào? |
Lấy dẫn chứng ở Mỹ bà Thu thông tin, từ năm 2011 đến 2018 số lượng thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng từ 1,5% lên mức 27,5%. Từ năm 2017 đến năm 2018 việc sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng 135% ở học sinh THPT.
Tại Việt Nam năm 2015, tỷ lệ người đã từng sử dụng TLĐT là 1,1% và 0,2% hiện đang sử dụng. (Nguồn: GAT 2015). Theo điều tra sức khoẻ học đường 2019: tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử độ tuổi 13-17 là 2.6%. Thực tế cho thấy sử dụng TLĐT ở Việt Nam có xu hướng gia tăng ở các thành phố lớn, trong nhóm có mức sống khá và trong giới trẻ.
Th.S Lê Thị Thu cho rằng, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới là sản phẩm độc hại mới. Ngành công nghiệp thuốc lá đã sử dụng các cách thức quảng cáo, tiếp cận nhắm vào giới trẻ. Theo đó, ngành công nghiệp thuốc lá thực hiện chiến lược phát triển sản phẩm nhắm đến giới trẻ như: thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đóng gói như kẹo, nhiều hương vị, giá rẻ...
Ngoài ra các hãng thuốc còn sử dụng giới trẻ, người nổi tiếng quảng cáo thuốc lá, đồng thời bán qua các trang thương mại điện tử. Đặc biệt, họ còn che đậy bản chất thực có hại của thuốc lá nhằm đánh lừa người sử dụng.
Ở Việt Nam, thuốc lá điện tử đang được quảng cáo khá phổ biến trên mạng xã hội. Theo một báo cáo rà soát tin tức về thuốc lá và phòng chống tác hại thuốc lá trên các kênh truyền thông Internet tại Việt Nam, cho thấy: Trong vòng 3 tháng (7-9/2019) có tới hơn 61.000 tin, bài đăng liên quan đến thuốc lá điện tử; trong đó 99% tin bài được đăng trên mạng xã hội Facebook; nội dung thông tin chủ yếu là mua bán, quảng cáo, review kinh nghiệm sử dụng.
Đồng tình với quan điểm này, bà Nguyễn Thị Thu Hương - Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) đặt ra vấn đề, mặc dù Việt Nam chưa cho phép việc kinh doanh, sản xuất thuốc lá điện tử nhưng hiện nay có khá nhiều thanh thiếu niên sử dụng loại thuốc lá thế hệ mới này bởi vì tính bắt mắt, nhiều hương vị và dễ sử dụng.
Điều này tạo ra một lượng mới người nghiện các loại thuốc lá điện tử - nung nóng, kéo theo rất nhiều công sức trong việc giải quyết tác hại của thuốc lá.
“Vậy nếu như Việt Nam cho phép việc kinh doanh, sản xuất thuốc lá điện tử sẽ như thế nào đây???”, bà Hương lo ngại.
Trước thực tế này, đại diện Vụ Pháp chế - Bộ Y tế, ThS Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng khẳng định, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là sản phẩm chưa được phép nhập khẩu và lưu hành ở Việt Nam theo quy định pháp luật hiện hành. Đồng thời, Bộ Y tế đề xuất chưa chưa cho phép nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh đối với thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử.
N. Huyền