Nhân lực làm nghề công tác xã hội: Đi tìm lời giải
Trong lĩnh vực bảo trợ xã hội (BTXH), khối lượng công việc, đối tượng phục vụ rất lớn và phức tạp, song số cán bộ được đào tạo về CTXH là rất ít. Trước đây, ở Việt Nam, CTXH bị xem là các hoạt động từ thiện và còn nhiều bất cập, hạn chế. Hệ thống cung cấp dịch vụ trợ giúp xã hội còn mỏng, đội ngũ làm nghề CTXH vừa thiếu về số lượng, lại yếu về chuyên môn nghiệp vụ, chưa được coi là một nghề nghiệp.
Đánh giá thực trạng Hệ thống Chăm sóc sức khỏe tâm thần của Bộ LĐTBXH năm 2011 chỉ ra 45% gia đình có người rối nhiễu tâm thần mong muốn được tư vấn tâm lý. Trong khi đó, theo kết quả đánh giá thực trạng và nhu cầu về đào tạo CTXH của Bộ LĐTBXH (năm 2010), trong số 12.454 cán bộ được khảo sát chỉ có 1.524 người (chiếm 12%) được đào tạo về chuyên môn liên quan như tâm lý học. Một nghiên cứu khác về nhu cầu đào tạo cán bộ xã hội về sức khỏe tâm thần năm 2013 của trường Đại học LĐXH và Cục BTXH, Bộ LĐTBXH cho thấy có tới 83,7% số người được hỏi trả lời rằng họ chưa qua đào tạo chính quy về CTXH trong lĩnh vực này.
Nâng cao nhận thức về nghề CTXH là hết sức cần thiết. |
Năm 2014, Trường Đại học LĐXH triển khai nghiên cứu về lĩnh vực chăm sóc trợ giúp người nghiện ma túy, kết quả trong số 150 cán bộ làm việc trực tiếp với người nghiện chỉ có 14,4% được đào tạo về CTXH; trong số 150 cán bộ quản lý trong lĩnh vực này chỉ có 8,7% được đào tạo về CTXH.
Số lượng giảng viên ngành CTXH hiện nay vẫn chưa thể đáp ứng được nhu cầu đào tạo sinh viên, mà đây cũng là một trong những yếu tố cần thiết nhất để nâng cao chất lượng đào tạo nghề CTXH. Hiện vẫn thiếu hụt nguồn nhân lực có chuyên môn CTXH để tham gia triển khai các luật pháp, chính sách về an sinh xã hội, BTXH và cung cấp các dịch vụ trợ giúp xã hội cho các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương hay cho nhóm người dân có nhu cầu sự trợ giúp… Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc thực thi các luật pháp chính sách liên quan tới an sinh xã hội, BTXH.
Khi Đề án 32 về phát triển nghề CTXH ở Việt Nam được triển khai đã thúc đẩy hoạt động đào tạo CTXH ở nước ta. Trong những năm gần đây đào tạo CTXH đã phát triển và bước đầu gặt hái được khá nhiều thành tựu, từ đó góp phần thực hiện tốt các chính sách BTXH nói riêng và chính sách an sinh xã hội nói chung. Có hàng nghìn cử nhân CTXH được đào tạo, hàng chục nghìn cán bộ đang làm việc trong lĩnh vực an sinh xã hội được tập huấn nâng cao nghiệp vụ. Một loạt các trường nghề của Bộ LĐTBXH, các trung tâm CTXH cũng vào cuộc và tập huấn nâng cao chuyên môn về CTXH cho hàng nghìn người làm việc trong lĩnh vực an sinh xã hội, BTXH. Các ban ngành có liên quan như Hội Phụ nữ, Hội Nông dân... đã triển khai các khóa tập huấn cho cán bộ lãnh đạo và cán bộ làm việc trực tiếp về CTXH trong lĩnh vực liên quan.
Theo Cục BTXH, hàng năm các tỉnh, thành đã tổ chức tập huấn bồi dưỡng nâng cao ngiệp vụ cho hàng ngàn cán bộ, nhân viên bằng ngân sách trung ương. Đặc biệt cần kể tới những lớp tập huấn đào tạo cán bộ lãnh đạo của các Sở LĐTBXH, các trung tâm cung cấp dịch vụ xã hội do Cục BTXH phối hợp với các chuyên gia trong và ngoài nước triển khai.
Để nghề CTXH phát triển, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ và phát triển toàn diện hệ thống đào tạo nghề CTXH như hỗ trợ kinh phí xây dựng các cơ sở giáo dục, đào tạo, thực hành và kiểm huấn về CTXH; Chính sách đãi ngộ người làm nghề CTXH… Có như vậy, những người làm CTXH mới yên tâm công tác để giúp đỡ được các đối tượng yếu thế trong xã hội.
Đề án 32 về Phát triển nghề CTXH đưa ra chỉ tiêu đến năm 2020 sẽ có 60.000 cán bộ xã hội được đào tạo, trong đó đào tạo 35.000 cán bộ xã hội mới, tập huấn kỹ năng cho 25.000 cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên CTXH. Trong Đề án 1215/2011/QĐ-TTg về Hỗ trợ xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần và rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng, cũng đặt ra chỉ tiêu đến năm 2020 sẽ có 30.000 cán bộ xã hội chuyên sâu về chăm sóc sức khỏe tâm thần được đào tạo.
(Tuyên truyền Đề án phát triển nghề Công tác xã hội - Đề án 32)