Mô hình mới cho hoạt động chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn

Triển khai thực hiện Đề án Chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (HCĐBKK) dựa vào cộng đồng giai đoạn 2013-2020 (gọi tắt là Đề án 647) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, được sự chỉ đạo của Cục Bảo trợ xã hội (Bộ Lao động - TBXH) và Sở Lao động - TBXH tỉnh, Trung tâm CTXH tỉnh Thái Nguyên đã xây dựng kế hoạch triển khai thí điểm Mô hình gia đình, cá nhân nhận nuôi trẻ em có HCĐBKK trên địa bàn tỉnh năm 2015. Mục tiêu là nhằm bảo đảm cho trẻ được nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trong môi trường gia đình góp phần giảm thiểu nguy cơ đe dọa đến cuộc sống của các em, giúp các em ổn định tâm lý, sức khoẻ, học tập cho đến khi được kết nối để có cuộc sống ổn định lâu dài hoặc được nhận làm con nuôi. Đồng thời, qua đó cũng xây dựng được một đội ngũ cán bộ quản lý, đội ngũ cá nhân, gia đình nhận nuôi có kỹ năng, kiến thức chăm nuôi trẻ em có HCĐBKK trên địa bàn tỉnh.

Chăm sóc trẻ hòan cảnh đặc biệt khó khăn đòi hỏi sự nỗ lực của các nhân viên CTXH

Trung tâm CTXH tỉnh Thái Nguyên hiện đang nuôi dưỡng các đối tượng là trẻ em mồ côi không nơi nương tựa, trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em bị xâm hại, trẻ em nhiễm HIV/AIDS, trẻ em là nạn nhân của chất độc hóa học, trẻ em khuyết tật nặng và trẻ em bị ảnh hưởng bởi thiên tai, thảm họa đang sống tại cộng đồng hoặc trung tâm bảo trợ có nguyện vọng trở về cộng đồng, trong đó ưu tiên các đối tượng đang sống tại cộng đồng có nguy cơ cao. Đối tượng nhận nuôi là các gia đình, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và thực hiện tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; Tự nguyện nhận chăm sóc trẻ; Có nơi ở ổn định và chỗ ở cho trẻ được nhận chăm sóc, nuôi dưỡng; Có điều kiện về kinh tế, sức khỏe, kinh nghiệm chăm sóc trẻ; Không phải là người đang bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên hoặc bị kết án mà chưa được xóa án tích theo quy định của pháp luật. 

Song song với việc lựa chọn đối tượng và các gia đình, cá nhân nhận nuôi, Trung tâm cũng tăng cường công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và qua các hội nghị truyền thống, các sản phẩm truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và xã hội về chăm sóc, nhận nuôi trẻ em có HCĐB; Tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ điều tra, khảo sát (bao gồm cán bộ phụ trách lĩnh vực Lao động - TBXH, cộng tác viên bảo vệ chăm sóc trẻ em tại các xóm có trẻ em tham gia mô hình trên địa bàn huyện Đồng Hỷ) những nội dung như: Giới thiệu về mô hình và các kiến thức để thực hiện thí điểm; Kỹ năng khảo sát, xác định đối tượng trẻ em có HCĐBKK cần thực hiện biện pháp chăm sóc nuôi dưỡng; Kỹ năng khảo sát đánh giá cá nhân, gia đình nhận nuôi trẻ; Kỹ năng can thiệp khi cần thiết và thực hiện chế độ báo cáo định kỳ và đột xuất. Ngoài ra, Trung tâm còn tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề nhằm nâng cao kiến thức và trang bị các kỹ năng sống cho trẻ em có HCĐBKK và kỹ năng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ cho các gia đình, cá nhân nhận nuôi như: Kiến thức về tâm sinh lý trẻ em có HCĐB, kỹ năng giáo dục và ứng xử với các em, chế độ dinh dưỡng phù hợp với điều kiện kinh tế và phát triển thể chất, quản lý và theo dõi việc học tập, phát triển của trẻ, kỹ năng xây dựng một môi trường thân thiện, giúp trẻ hoà nhập cuộc sống mới.

Trung tâm CTXH Thái Nguyên cũng phối hợp với trẻ và các gia đình, cá nhân nhận nuôi, cơ quan, đoàn thể, chính quyền địa phương thực hiện các hoạt động can thiệp, trợ giúp giải quyết vấn đề cho từng đối tượng. Tổ chức tư vấn, tham vấn nhằm ổn định tâm lý cho các em, đồng thời giới thiệu các dịch vụ công tác xã hội đang được Trung tâm triển khai, đánh giá hiệu quả của từng dịch vụ, giúp đối tượng tự lựa chọn và sử dụng các dịch vụ phù hợp. Trợ giúp đối tượng thay đổi môi trường, cải thiện các mối quan hệ xã hội; trợ giúp pháp lý về thực hiện chính sách, thủ tục cho đối tượng theo quy định của pháp luật. Tư vấn nâng cao năng lực cho trẻ và gia đình, cá nhân nhận nuôi, giúp họ tự giải quyết các vấn đề mà họ đang gặp phải...

Trung tâm CTXH Thái Nguyên nhận thấy yếu tố gia đình có vị trí quan trọng đặc biệt trong việc chăm sóc và giáo dục các em. Dù hình thức gia đình này không thể đạt được mức độ tối ưu như gia đình tự nhiên có đầy đủ cha mẹ nhưng các em đã được sống trong mô trường an toàn nhất, nhận được sự yêu thương, chăm sóc, các điều kiện tốt nhất như những đứa trẻ khác. Bên cạnh đó, mô hình gia đình, cá nhân nhận nuôi có thời hạn trẻ em có HCĐBKK còn góp phần tăng cường năng lực giải phóng tiềm năng ở mỗi trẻ, cá nhân và gia đình, thúc đẩy việc giải quyết các vấn đề xã hội của họ; phát huy được vai trò của cộng đồng trong công tác hỗ trợ trẻ em, san sẻ trách nhiệm xã hội giữa toàn thể cộng đồng. Mô hình được đặt ngay trong chính cộng đồng, giảm thiểu sự ngăn cách hay tách biệt trẻ với thế giới bên ngoài, đồng thời khuyến khích sự tham gia đóng góp của cộng đồng trong việc trợ giúp các em.

Do là mô hình mới đang trong giai đoạn thí điểm triển khai nên để mô hình đạt hiệu quả, Trung tâm CTXH tỉnh Thái Nguyên cũng rất mong nhận được sự quan tâm, phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn tỉnh trong việc hỗ trợ kinh phí, hoàn thiện cơ chế chính sách, nâng cao trình độ năng lực cho đội ngũ cán bộ, chuyên viên làm việc trong mô hình, nâng cao nhận thức của cộng đồng dân cư, đặc biệt là cung cấp kiến thức, kỹ năng công tác xã hội để chuẩn hóa và chuyên nghiệp hóa đội ngũ nhân lực. Qua đó, góp phần tạo điều kiện thuận lợi trong việc hỗ trợ trẻ em có HCĐBKK, giúp các em sớm ổn định cuộc sống. Đồng thời cũng hy vọng rằng, sau giai đoạn thí điểm thành công, mô hình sẽ được nhân rộng trên khắp địa bàn tỉnh Thái Nguyên để ngày càng có thêm nhiều trẻ em có HCĐBKK được hưởng lợi, sớm có cơ hội hòa nhập với cộng đồng.

Bài viết phục vụ tuyên truyền Đề án phát triển nghề Công tác xã hội (Đề án 32)