Khoảng cách về thu nhập giữa nông thôn và thành thị giảm còn 1,8 lần
Theo Báo cáo Tổng kết 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2010-2020 của Ban Chỉ đạo Các chương trình MTQG giai đoạn 2016 – 2020, sau hơn 9 năm triển khai Chương trình MTQG xây dựng NTM, kinh tế nông thôn liên tục tăng trưởng khá và chuyển mạnh theo hướng công nghiệp – dịch vụ, ngành nông nghiệp đang chuyển đổi theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững góp phần nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn và từng bước thu hẹp khoảng cách với đô thị.
Công nghiệp, dịch vụ nông thôn đã và đang trở thành giải pháp quan trọng tạo việc làm, chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn (tỷ lệ lao động nông nghiệp giẩm từ 49,5% năm 2010 xuống còn 38.1% năm 2018) và nâng cao thu nhập của hộ dân nông thôn.
Cơ cấu lại ngành nông nghiệp đạt nhiều kết quả quan trọng, phát huy lợi thế của mỗi địa phương, vùng, miền gắn với thị trường trong nước và quốc tế. Đến nay, các địa phương phất triển được trên 1.478 chuỗi nông sản an toàn, trong đó có một số tập đoàn lớn tham gia mô hình chuỗi (Dabaco, Ba Huân, Saigon Coop,…).
Nhiều địa phương đã tạo cơ chế, huy động nhiều doanh nghiệp đầu tư vào các khu sản xuất tập trung quy mô lớn với công nghệ hiện đại gắn với các nhà mày, cơ sở bảo quản, chế biến nông sản có vị thế cao trong cùng và trên thế giới như tôm, cá tra ở ĐBSCL, cà phê, điều, hồ tiêu ở Tây Nguyên – Đông Nam Bộ…
Giá trị sản xuất nông nghiệp đạt 91,9 triệu đồng/ha năm 2018 (tăng 37,3 triệu đồng/ha so với năm 2010), một số địa phương đạt giá trị sản xuất nông nghiệp trên đơn vị diện tích rất cao (TP. HCM đạt 502 triệu đồng/ha, Hà Nộ đạt 259 triệu đồng/ha, Đồng Nai đạt 228,8 triệu đồng/ha).
Xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam năm 2018 đạt trên 40 tỷ USD, đứng trong top 15 của thế giới và đứng thứ hai trong khối ASEAN.
Chương trình OCOP (chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực và gia tăng giá trị) sau hơn một năm triển khai bước đầu phát huy hiệu quả, tổng sản phẩm dự kiến được chuẩn hóa OCOP đến năm 2020 của 58/63 tỉnh, thành phố đã phê duyệt Đề án là 3.715 sản phẩm với tổng nguồn lực huy động dự kiến đạt hơn 9.500 tỷ đồng. Đã có 08 tỉnh tổ chức đánh giá, phân hạng cho 419 sản phẩm.
Nông nghiệp hiện nay vẫn tiếp tục là thế mạnh của Việt Nam, hình thành nhiều vùng nông nghiệp đặc thù theo chức năng: nông nghiệp ven đô, nông nghiệp sản xuất hàng hóa quy mô lớn, nông nghiệp sa mạc, nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao hướng tới thông minh.
Giai đoạn 2010-2018, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân của toàn ngành nông nghiệp đạt 2,99%/năm, tốc độ tăng giá trị sản xuất ngành đạt 3,9%/năm.
Mô hình nông nghiệp sạch tại huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. |
Ngành lâm nghiệp có sự phất triển đáng kể trong giai đoạn vừa qua với tốc độ tăng trưởng ổn định, giai đoạn sau cao hơn giai đoạn trước.
Từ năm 2013 đến nay, giá trị sản xuất lâm nghiệp tăng bình quân 7,29%/năm so với 4,82%/năm trong giai đoạn 2008-2012; tỷ lệ che phủ rừng toàn quốc năm 2008 là 41,6%; đã hình thành được ngành công nghiệp chế biến lâm sản đứng thứ hai châu Á và đứng thứ năm trên thế giới. Dự kiến tổng kim ngạch xuất khẩu lâm sản của cả nước năm 2019 có khả năng đạt trên 11 tỷ USD.
Trong 10 năm qua, thủy sản là ngành có sự tăng trưởng cao nhất với tăng trưởng bình quân giá trị sản xuất dạt 5,5%/năm. Năm 2018, tổng sản lượng đạt 7,74 triệu tấn, giá trị sản xuất thu được trên 1ha đất nuôi trồng thủy sản năm 2018 đạt 226 triệu đồng, gấp 2,2 lần so với năm 2010. Trình độ công nghệ chế biến và vệ sinh an toàn thực phẩm thủy sản ngày càng được đầu tư hiện đại hơn để đáp ứng các yêu cầu của thị trường trên thế giới.
Các loại hình tổ chức sản xuất được đổi mới phù hợp hơn với cơ chế thị trường và sản xuất hàng hóa quy mô lớn, hiệu quả hơn. Đến nay, cả nước có khoảng 49.600 doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, trong đó có hơn 11.800 doanh nghiệp đầu tư trực tiếp, chiếm khoảng 8% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trên cả nước.
Tốc độ phát triển HTX tăng mạnh qua từng năm, đến tháng 8/2019 cả nước đã có 14.800 HTX nông nghiệp, 45 liên hiệp HTX nông nghiệp, 40.000 tổ hợp tác nông nghiệp. Hoạt động của các HTX ngày càng hiệu quả, gắn với sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị.
Thu nhập bình quân đầu người/năm ở nông thôn tăng nhanh hơn tốc độ tăng thu nhập của người dân đô thị, tăng 2,78 lần từ mức 12,8 triệu đồng năm 2010 lên mức 35,88 triệu đồng/người năm 2018.
Khoảng cách về thu nhập giữa nông thôn và thành thị giảm từ 2,1 lần năm 2010 xuống còn 1,8 lần năm 2018; tỷ lệ hộ nghèo nông thôn giảm nhanh, bình quân khoảng 1,5%/năm, và đến nay chỉ còn khoảng 7,38%, trong thời gian qua đã có hàng trăm hộ dân ở Điện Biên, Thanh Hóa, Quảng Ninh,… tự nguyện viết đơn xin thoát nghèo, thể hiện sự thay đổi về chất trong công tác xóa đói, giảm nghèo.